Psychika i osobowość człowieka wobec kataklizmu wojny . Dokonaj analizy w oparciu o wybrane dzieła literatury współczesnej .

Dzieje literatury Polskiej w okresie II wojny światowej były ściśle związane z tragiczną sytuacją narodu będącego pod okupacją hitlerowską . Wojna wywarła niezatarte piętno na psychice każdego człowieka , który zmuszony był przejść przez to piekło . Pamięć o tym nie zginęła mimo upływu lat . Postarali się o to polscy pisarze i poeci , którzy uczestniczyli w tych tragicznych wydarzeniach . Najokrutniejszym doświadczeniem z tamtych dni były obozy koncentracyjne w których zginęły miliony ludzi .
Wydarzenia wojenno – obozowe znalazły swój oddźwięk m.in. w utworach Tadeusza Borowskiego , Zofii Nałkowskiej , Andrzeja Szczypiorskiego , Gustawa Herlinga-Grudziskiego. Ich osobiste przeżycia z tych lat wpłynęły na powstanie utworów o tematyce wojennej . Borowski przeszedł piekło obozów koncentracyjnych , Nałkowska pracowała
w Międzynarodowej Komisji do Badań Zbrodni Hitlerowskich , Grudziński był więźniem sowieckiego łagru , Szczypiorski obozu koncentracyjnego . Tadeusz Borowski w swoich opowiadaniach pokazuje , co w obozowej rzeczywistości strach i tchórzostwo mogą zrobić z człowieka . Te dwie cechy są u Borowskiego głównymi słabościami ludzi . Doprowadzają go degradacji moralnej , upadku człowieka , zatracenia wszelkich wartości . W ekstremalnej sytuacji sytuacji , jaką jest przebywanie w obozie ,znikają cechy uważane za humanitarne, takie jak współczucie , litość , przyjaźń . Jest tylko chęć przeżycia za wszelką cenę . Więźniowie przechodzą proces stopniowego obojętnienia wobec cierpienia i śmierci innych .
Ciągle walczący o żywność , borykający się z chorobami i wycieńczeniem zatracają ludzkie cechy . Nie ma wśród nich poczucia solidarności . Ludzie stają się bezwzględni wobec innych. Potrafią spokojnie patrzeć jak kapo znęca się nad współwięźniem i nie reagować na ten widok . Strach przed karą paraliżuje wszelkie działania . Godność człowieka nie istnieje .
Nikt nie kryje się z tym ,że okradł współwięźnia lub ,że życzy mu śmierci . W obozie nie ma pojęcia dobra. Dobitnie ukazuje to scena , w której więźniowie nie potrafią współczuć kobietą idącym na śmierć. Inna scena przedstawia kobietę ,która wyrzeka się dziecka , aby tylko uratować się przed komorą gazową . Borowski w swoich utworach pokazał całkowitą bierność i nie uwzględnił istniejącego oporu. Był to celowy zabieg , który miał na celu przedstawienie całej okrutnej prawdy o człowieku , w warunkach wojny i zagrożenia .

W swojej powieści pt. „Początek” Andrzej Szczypiorski nie ukazał rzeczywistości obozowej ,ale na jej powstanie na pewno duży wpływ miał pobyt pisarza w obozie Sachsenhusen. Autor uważał za największą słabość człowieka bierność , bo „nie wiedzieliśmy , kim jesteśmy i dopiero faszyzm , dopiero wojna otworzyła nam oczy , pokazała co tkwi w naturze człowieka” Największą dla Szczypiorskiego siłą i zaletą człowieka jest czyn i działanie . Bohaterowie bez względu na status społeczny działają i w większości są to działania pozytywne . I tak na przykład sędzia Romnicki organizuje ucieczkę z getta Joasi Fichtelbaum . Siostra Weronika organizuje pomoc dla rannych i bezdomnych , opiekuje się mimo początkowych oporów , dziećmi żydowskimi . Kolejarz Filipek pomaga w uratowaniu Irmy z Gestapo dzięki znajomości z Niemcem Millerem. Wiktor Suchowiak zawodowy bandyta i rabuś przemyca Żydów z getta do części aryjskiej . Bohaterowie Szczypiorskiego
Pod wpływem wojny zmienili się na lepsze . Obudziła się w nich chęć pomocy , chęć działania dla dobra innych. To właśnie było w latach okupacji wielką siłą –solidarność i poświęcenie.

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej to zbiór opowiadań , który ukazuje losy ludności w czasie okupacji . Autorka niczego nie koloryzuje , nie ocenia , przedstawia tylko fakty . Jest to celowy zabieg , aby wywrzeć na odbiorcy jeszcze większe wrażenie i uzmysłowić mu cały ogrom okrucieństwa , jakiego dopuścili się okupanci . W jednym ze swoich opowiadań Nałkowska przedstawia przestępczy proceder , jakiego dopuszczali się Niemcy , mianowicie produkowali mydło z tłuszczu ludzkiego.
Bohater tego utworu mówił o tym w sposób całkowicie obojętny , spokojny , pozbawiony emocji . W pozostałych opowiadaniach autorka koncentruje się na sytuacji więźniów obozów. Pisarka pokazuje jak pod wpływem strachu przed śmiercią zanikają wszelkie wartości , ludzie , „lądują” na samym dnie upodlenia. Szczególnym opowiadaniem jest utwór „Dorośli i dzieci w Oświęcimiu” Nałkowska w niezwykle dramatyczny sposób przedstawia panujące warunki .
Personel obozowy to bezwzględni ludzie pozbawieni wszelkich humanitarnych uczuć , potrafiący zabijać dla zabawy . Szczególnie okrutnie traktowane były dzieci , z których większość szła do gazu a reszta zmuszana była do nieludzko ciężkiej pracy. To sprawiało ,że dzieci zatracały uczucia i człowieczeństwo i bazowały na zwierzęcych instynktach . Problem degradacji człowieka podejmuje opowiadanie „Przy torze kolejowym” . Ukazuje ono uciekających z transportu ludzi . Mężczyzna został zastrzelony , kobieta ciężko raniona w kolano . Leżała całymi godzinami przy torze kolejowym ,czekając , aż ktoś jej pomoże . Przechodzili tamtędy ludzie , ale nikt nie podał jej ręki , w obawie o własne życie kiedy zjawili się dwaj policjanci , poprosiła ,żeby ją zastrzelili , ale odmówili jej . Gdy zjawili się po raz drugi kobieta ponowili prośbę . W końcu pewien młody człowiek poprosił o pistolet i zastrzelił ją . Jej ciało leżało jeszcze całą dobę , gdyż wszyscy bali się jej pochować. Ludzi , będących światkami tego wydarzenia paraliżował strach , który był silniejszy niż współczucie czy litość. Ale wiemy z historii ,że nie zawsze tak było . W okupowanej Polsce działał czynnie ruch oporu i organizacje pomagające Żydom .

Gustaw Herling – Grudziński w swoich wspomnieniach pt. „Inny Świat” pokazał sowiecki obóz pracy . Metody jakie stosowali komuniści nie różniły się specjalnie od metod hitlerowskich. Więźniowie traktowani byli okrutnie . Panował straszliwy głód , który dziesiątkował ludzi . Musieli oni pracować ponad siły co w trudnych warunkach klimatycznych często doprowadzało do śmierci , Podobnie jak w obozie koncentracyjnym Tak i tu ludzie zatracali wartości moralne , obojętnieli na otaczające ich zło , przyzwyczajali się do „innego świata” . Z dystansem i należytą powagą pisze Grudziński o „prawach” życia obozowego , takich jak obojętność na cierpienie i chorobę drugiego . Jedyną siłą więźniów sowieckiego łagru była nadzieja , która nie jednokrotnie przynosiła rozczarowanie ,ból i zwątpienie . Jednak więźniowie trwali w niej , ona dawała im siłę do dalszego życia.
Okupacja i lata wojny nie złamały wszystkich Polaków . Dzięki odwadze i przedsiębiorczości organizowali normalne życie . Nauczyciele z narażeniem życia , organizowali tajne nauczanie. Obowiązkowe kontyngenty żywnościowe sprawiły ,że kwitły handel żywnością i spekulacja . W zaciszu domowego ogniska organizowano uroczystości rodzinne , koncerty , wieczory poezji . Dzieje jednego z takich domów opisali Jerzy Janicki i Andrzej Mularczyk w scenariuszu w serialu telewizyjnego „Dom” Autorzy pokazują różne rodziny , ich troski , radości , smutki i nadzieje . Na podstawie tego scenariusza powstał serial w reżyserii Jana Łomnickiego.
Młodzi ludzie , tak jak w każdym okresie czasu , przeżywali wielkie miłości i przyjaźnie.
Działając w Armii Krajowej ,czy Szarych Szeregach wydawali tomiki poezji , studiowali , zawierali związki małżeńskie . Przykładem takiej poezji jest twórczość przedwcześnie zmarłego poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego - „Utwory wybrane” ( „Niebo Złote ci otworzę”...) , „Arkusz Poetycki”
Przykładem hartu ducha i polskiego humoru w tak trudnych ,okupacyjnych warunkach , było powstanie piosenki ulicznej śpiewanej przez kapele podwórkowe . W piosenkach tych wyśmiewano Niemców , wykazywano polski spryt i przebiegłość . O tym ,że piosenki te nie straciły nic na popularności ,świadczy fakt ,że dalej są w repertuarze warszawskiej kapeli Stacha Bielanka a słowa znane są do dziś nawet wśród młodzieży .