Upadek komunizmu w Polsce i Rosji

Temat referatu: „Upadek systemu komunistycznego”

Nie da się ukryć, że ów system naznaczył XX wiek cierpieniem, krwią i okrucieństwem. Wszelkie objawy buntu przeciwko niemu tępiono, a przeciwników likwidowano.
Całkowite zerwanie z nim zajęło wielu krajom kilkadziesiąt lat. Były to lata przepełnione strachem, walką, cierpieniem...

Rządy partii komunistycznych doprowadziły do wprowadzenia trwałych lub przejściowych rządów terroru, a w niektórych przypadkach do ludobójstwa, szczególnie w odniesieniu do warstw wyższych społeczeństwa.

Partie komunistyczne sprawowały władzę:
- w Rosji i ZSRR 1917-1991, 20 mln ofiar (w tym zależnie od źródeł ok. 4-10 mln na Ukrainie).
- w Europie Wschodniej 1944-1989 (Polska, NRD, Czechosłowacja, Węgry, Bułgaria, Rumunia, Jugosławia, Albania), nieznana liczba ofiar
- w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej, od 1948 do dziś, nieznana liczba ofiar
- w Chinach od 1949 (z wyjątkiem Tajwanu) do dziś, od 60 do 65 mln ofiar
- w Wietnamie od 1945 (Południowy od 1975), nieznana liczba ofiar
- na Kubie od 1959 do dziś, nieznana liczba ofiar
- I w wielu innych państwach, w których liczba ofiar do dziś jest nieznana.

Walka z ustrojem nie była łatwa. Rok 1989 był przełomową datą nie tylko w historii Polski czy byłych państw bloku wschodniego, ale i dla całego świata. Zmiany, jakie dokonały się wtedy, zburzyły stary porządek panujący przez większość wieku XX. Koniec „zimnej wojny” i „żelaznej kurtyny”, koniec jałtańskiego podziału świata, upadek komunizmu – to główne korzyści wymieniane, gdy mówimy o roku 1989. Dla państw, które w tamtym okresie przeżyły transformację ustrojową jest to szczególnie ważny czas, a skutki tych przemian są odczuwalne do dzisiaj. „Jesień Ludów” przesądziła o zaprowadzeniu nowego ładu w Europie. Nie byłoby jej w 1989 roku, gdyby nie budowanie poczucia potrzeby walki o swoje prawa przez liczne demonstracje, manifestacje itp.

Polacy od samego początku walczyli o wolność. Z powodu nieudanych planów rozwoju gospodarki rosło niezadowolenie społeczeństwa. W czerwcu 1956 r. doszło do wystąpienia poznańskich robotników. Początkowo pokojowa manifestacja przeobraziła się w regularne zamieszki i starcia ze służbami porządkowymi. Po podaniu informacji o aresztowaniu delegacji robotników rozbito poznańskie więzienie i wypuszczono przetrzymywanych tam ludzi na wolność. Zginęło około 70 osób. Polacy jednak nie poddawali się. Dochodziło do kolejnych strajków i wystąpień. Hasła października (tzw. odwilży) okazały się być ułudą, dlatego rozczarowane społeczeństwo chwytało się wszelkich metod walki z systemem i władzą, na której czele stał Władysław Gomułka. W 1964 roku wystąpili intelektualiści, krytykując politykę kulturalną. W 1968 roku w Warszawie protestowali studenci, żądając zniesienia cenzury i zakazu przeinaczania historii Polski. Władze i tę manifestację brutalnie stłumiły. Użyto pałek i gazów łzawiących. Grudzień ’70 r. również odznaczał się bohaterską i rozpaczliwą walką o poprawę sytuacji w kraju. Kolejne manifestacje skutkowały kolejnymi ofiarami. Podniesienie cen żywności , mimo iż spotkało się ze sprzeciwem ogółu, zostało wprowadzone. Najburzliwej walki przebiegały w Gdańsku, Szczecinie czy Elblągu. W 1976r. utworzono KOR, który miał pomagać poszkodowanym, zapewniając im pomoc prawną i finansową. Polacy zdawali się tracić nadzieję, jednak wraz z rokiem 1978 odzyskali ją za sprawą Papieża Jana Pawła II. Arcybiskup krakowski, Karol Wojtyła stał się ogromnym autorytetem, a władze komunistyczne wpadły w popłoch widząc, że społeczeństwo znów z entuzjazmem opowiada się za wprowadzeniem zmian. Czymże byłaby walka z komunizmem bez powstania Solidarności w 1980 roku? Jej szef – Lech Wałęsa dążył do wprowadzenia reform i uwolnienia więźniów. Masowe strajki na Pomorzu i całej Polsce przestraszyły ekipę Edwarda Gierka, która zgodziła się na pewne ustępstwa. Nawet katastrofalna sytuacja gospodarcza i wprowadzenie stanu wojennego nie mogło stać Polsce na przeszkodzie do wprowadzenia demokracji. Wraz z nadejściem roku 1988 działacze PZPR zostali zmuszeni do rozmów z opozycją. Obrady Okrągłego Stołu (od lutego do kwietnia 1989r.) zaowocowały ponownym zalegalizowaniem NSSZ „Solidarności” oraz wyborami parlamentarnymi, w których wybrano nowy rząd. Wybory do senatu były wolne, jednak do sejmu mogło dostać się tylko 35% działaczy opozycji, którym jednak te miejsca udało się zdobyć. Premierem został Tadeusz Mazowiecki, a dzień 12. 09. 89r. można uznać za datę zerwania wszelkich więzi z komunizmem. Polska stała się wolnym, demokratycznym państwem, uwolnionym od wpływów i decyzji Moskwy. Szare czasy PRL-u zniknęły na zawsze.

Również u naszych wschodnich sąsiadów sytuacja zaczęła ulegać zmianie. Powojenny reżim wprawdzie znacznie osłabł, ale nowe władze sprawowane przez Michaiła Gorbaczowa, widziały potrzebę zmian i renowacji ZSRR. Charakteryzowano to dwoma pojęciami pierestrojka (odbudowa, przebudowa) i glasnost’ (jawność). Konieczne były reformy, by zahamować kryzys gospodarczy, bez nich Związkowi Radzieckiemu groziło załamanie się. Michaił Gorbaczow starał się poprawić stosunki z USA, jego kraj wycofał się z wojny afgańskiej i przestał popierać ruchy komunistyczne. Ferment społeczny w Polsce, powodzenie reform w Chinach, pogorszenie się sytuacji ZSRR, a rozwój techniczny w USA stanowczo przekreśliły rolę Związku Radzieckiego w zimnej wojnie. Wiosną ’90 r. usamodzielniły się kraje nadbałtyckie – Litwa, Łotwa i Estonia. Zwolennicy dawnego ustroju próbowali siłą przerwać zmiany zachodzące w ZSRR. Pucz moskiewski trwał zaledwie trzy dni, zaczął się w nocy z 18 na 19 sierpnia 1991 i zakończył się 21 sierpnia aresztowaniem głównych uczestników spisku. Już w trakcie puczu niepodległość ogłosiły w/w kraje nadbałtyckie, wkrótce potem na podobny krok zdecydowały się Ukraina i Białoruś. Rozpoczął się proces faktycznego rozpadu Związku Radzieckiego. Wraz z 31 grudnia 1991 r. przestał istnieć. W wyborach, które odbyły się 12.06.91 zwyciężył Borys Jelcyn i został on prezydentem Rosji. Oficjalnie przestało istnieć „Imperium Zła” – państwo, które od 1922 roku próbowało zyskać władzę nad światem, które wprowadziło krwawy i nieludzki system, w którym człowiek nie miał żadnego znaczenia. Hasła propagandowe przysłaniały ludziom prawdę, później natomiast było za późno na jakiekolwiek działania. Aparat policyjny w pełni realizował powierzone mu zadania. W totalitaryzmie najważniejszą role odgrywał dyktator, władza jaką posiadał, była na tyle mocna i silna, że nikt nie był w stanie przeciwstawić się jej. W czasach „wielkiej czystki” wprowadzonej przez Józefa Stalina w latach 1938-39 zginęło kilka lub nawet kilkanaście milionów ludzi. System ten, mimo oczywistego okrucieństwa przetrwał kilkadziesiąt lat. Polska w okresie powojennym była pod swego rodzaju zaborem. Nie mogła decydować samodzielnie o sprawach politycznych, gospodarczych, kulturalnych. Jesteśmy pokoleniem naznaczonym okrucieństwem powojennego systemu. Wydarzenia te powinny być dla nas nauką moralną i przestrogą, by do takiej sytuacji już nigdy nie doszło.