Motyw snu w literaturze

Motyw snu w literaturze:

• Księga Rodzaju

W Biblii dawcą snu jest Bóg; to on zapanował nad chaosem, oddzielając światłość od ciemności, tworząc dzień i noc. Zaplanował dla człowieka pracę podczas dnia i odpoczynek w nocy. (Rdz. 1-5).
Pora snu jest porą odwiedzin Boga -śpiącego człowieka uważa się a osobę bezwolną – a sen za czas boskiej ingerencji w życie człowieka. Właśnie w czasie snu Jahwe wyjął Adamowi zebro i stworzył z niego Ewę (Rdz. 2,21-23), matkę przyszłych ludzi. We śnie nawiedził Abrahama, opowiedział mu o niewoli egipskiej, która będzie trwała 400 lat i zawarł z nim przymierze. (Rdz. 15,12-18)
Natchnął również Józefa, dzięki czemu posiadł on zdolność rozumienia znaczenia snów, którą traktował jako przejaw Bożego działania i łaski boskiej. Uważał, że umiejętność odczytywania nocnych mar pochodzi od Jahwe i korzystał ze swego talentu, nie bojąc się konsekwencji.(Rdz 37,5–36.39–45)

• Księga Daniela

Jako przejaw Bożego działania traktował sny inny prorok – Daniel – któremu wyznaczono
jako zadnie wytłumaczenie snu władcy Nabuchodonozora o rozpadającym się posągu. Daniel z całą mocą podkreślił, że łaska rozumienia snów pochodzi wyłącznie od Boga, a skoro „wielki Bóg wyjawił królowi, co nastąpi później; prawdziwy jest sen, a jego wyjaśnienie pewne”. Król oddał pokłon Danielowi, padając przed nim na twarz i stwierdzając, że Jahwe „jest naprawdę Bogiem bogów, Panem królów, który wyjawia tajemnice” skoro prorokowi udało się odgadnąć sens tego snu. (Dn. 2,45-46)

• Sen Józefa

Maryja przed ślubem z Józefem była już brzemienna. Józef, będąc człowiekiem uczciwymi i prawym, i nie chcąc jej zniesławić, postanowił ją potajemnie oddalić. We śnie nawiedził go jednak Anioł Pański i oświadczył mu, że Maryja poczęła z Ducha Świętego, że dziecko, które przyjdzie na świat to zbawiciel, któremu powinni nadać imię Emanuel – co znaczy „Bóg z nami”. Józef zastosował się do poleceń Anioła i przyjął Marię oraz uznał Jezusa za swoje dziecko.

• Eric-Emmanuel Schmitt - „Oskar i pani Róża”

Sen w wypadku tej książki może oznaczać śmierć. Oskar, mały, ale bardzo inteligentny chłopiec „nie boi się nieznanego. Tylko trochę szkoda mu tracić to, co zna.”. Śmierć jest dla niego skróceniem cierpień; po zabawie „w ostatnie dwanaście dni roku” w czasie których udaje, że każdego dnia przybywa mu 10 lat, jest już zupełnie gotowy psychicznie żeby odejść, śmierć wydaje mu się tylko przedłużeniem nocnego odpoczynku

• Wisława Szymborska - „Pochwała snów”

Podmiot liryczny w wierszu „Pochwała snów” pokazuje czytelnikowi, że w czasie snu wszystko jest możliwe. Śpiącemu może się jawić, że jest wybitnym malarzem, że „rozmawia biegle po grecku”, że potrafi latać. Nie ma rzeczy niemożliwych, kraina marzeń sennych jest krainą, w której wszystko może się zdarzyć i w której mogą się spełnić wszystkie marzenia. Mogą się tam pojawić rzeczy nieprawdopodobne („dwa słońca”); jeżeli w śnie wydarzy się coś strasznego i tak w końcu się obudzimy, nic co się zdarzy nie jest nieodwracalne.

• Leopolda Staff - „Sny o potędze”

Tytuł „Sny o potędze” można rozumieć jako „marzenia o potędze” albo „dążenie do osiągnięcia potęgi”. Leopold Staff w swoich wierszach pokazuje, że najwyższym celem człowieka jest osiągnięcie wewnętrznego ładu i mocy; człowiek, którego obraz Staff tworzy w swoich wierszach jest wolny, silny, nie podlega ogólnie przyjętej moralności.
Sen w tym przypadku oznacza marzenie, ideę, coś, do czego świadomie lub podświadomie dążymy.