Wielkie odkrycia geograficzne. Wyjaśnij jakie było ich znaczenie dla Europy uwzględniając kwestię polityczną, gospodarczą, społeczną, kulturalną.

Za temat mojej pracy semestralnej wybrałem Wielkie odkrycia geograficzne. Myślę iż właśnie dzięki tym odkryciom na przestrzeni XV i XVI w. Europa zrobiła olbrzymi skok cywilizacyjny . W swojej pracy chciałbym skupić się na znaczeniu jakie te odkrycia wpłynęły na politykę, gospodarkę, społeczeństwo i kulturę ówczesnego świata.
Genezą wypraw Portugalii i Hiszpanii w poszukiwaniu morskiej drogi do Indii była blokada drogi lądowej przez Arabów po upadku Bizancjum w 1453 r. i nałożenie przez nich olbrzymich cen na towary importowane z Indii. Wykorzystali Oni po prostu swoje położenie na drodze z Europy do Azji. Drugim powodem były braki w złożach kruszców w Europie, to również wpłynęło na decyzję o wyprawach w poszukiwaniu nowych źródeł zaopatrzenia w złoto i srebro. Dodatkowym atutem dla organizatorów wypraw była osobista chęć wzbogacenia się i zdobycia sławy.
Rozwój bankowości z systemem monetarnym pozwolił już wtedy na finansowanie tak ogromnych przedsięwzięć jakimi były wyprawy odkrywcze. Ponadto pozyskanie dla tych celów dworu królewskiego i znalezienie w nim sponsora również pozawalało na finansowanie wypraw. Wizja władzy i dominacji zawsze była motorem do działania, szczególnie władców tamtego okresu. Mając fundusze i wsparcie technologiczne (Karawela, to wynalazek właśnie tego okresu) można było przystąpić do realizacji tak śmiałego pomysłu jakim byłą wyprawa do Indii drogą morską. Były do wyboru dwie drogi, wschodnia – opłynięcie Afryki oraz zachodnia – przepłynięcie oceanu i wylądowanie na wybrzeżach Indii. Nie wiedziano jeszcze wtedy o istnieniu dzisiejszej Ameryki i niedokładnie obliczano czas jaki będzie potrzebny na przepłynięcie Oceanu. Drogę wschodnią obrali Portugalczycy. Za przełomową datę przyjmuje się rok 1415, kiedy to Portugalczycy zdobywają Ceutę. Port na mauretańskim wybrzeżu będący doskonałą bazą do dalszych wypraw. Portugalia liczyła na ogromne zyski z wydobycia złota w Afryce, z handlu niewolnikami i pieprzem. Rozczarowali się co do złota, było go niewiele, natomiast handel niewolnikami zaczął przynosić zyski. Pierwszym który dotarł do krańców Afryki był Bartolomo Diaz. Odkrył Przylądek Burz, przemianowany po Jego powrocie na Przylądek Dobrej Nadziei. W dziesięć lat później na wyprawę wyrusza Casco da Gama, opływa Afrykę i zawija do Kalifatu. Od tego momentu Morska droga do Indii stała się faktem.
Jednocześnie w Hiszpanii do pierwszej wyprawy sposobi się Krzysztof Kolumb. W roku 1492 dotarł do stałego lądu płynąc na zachód i sądził iż jest to wschodnie wybrzeże Indii. W rzeczywistości były to dzisiejsze Karaiby. Kolumb w trakcie swoich trzech wypraw dotarł w końcu do stałego lądu na wysokości dzisiejszej Wenezueli. Ale niestety nie znalazł zachodniej drogi do Indii. Pierwszym który opłynął Amerykę był Ferdynand Magellan. Jego podróż dookoła Ameryki i Afryki zakończyła się po trzech latach od rozpoczęcia, z wyprawy powrócił jeden z pięciu statków. Sam Magellan zginął w walkach z tubylcami na Filipinach. Niestety niebezpieczeństwa i czas jaki był potrzebny na przebycie tą trasą drogi do Indii odstraszał innych i stanowił iż było to nieopłacalne ze względów ekonomicznych. Hiszpanie poszli w innym kierunku. Rozpoczęli kolonizację i podbój nowo odkrytych ziem Nowego Świata.
Za namową papieża w 1494r. oba państwa podpisują traktat z Tordesillas. Był to traktat o podziale nowego świata. Granicznym stał się południk 46, tereny leżące na wschód od niego terytoria Azji i Afryki przypadły Portugalii a na zachód stały się zdobyczą Hiszpanii. Niestety, jak się później okazało, na wschód od 46 południka znalazła się znaczna część Ameryki południowej i faktycznie te tereny zajęli Portugalczycy zwąc ją Brazylią. Jak już wspomniałem Hiszpanie rozpoczęli podboje i kolonizację nowo zdobytych terenów. Nieliczna grupa, dobrze zorganizowanych, świetnie wyszkolonych i uzbrojonych w najnowocześniejszą broń (jak na ówczesne czasy) kolonistów podbiła i podporządkowała sobie znaczne tereny. Rozpoczęła się rabunkowa eksploracja surowców, bogactw i roślin. Złoto, srebro i nieznane do tej pory gatunki roślin zaczęły płynąć szeroką struga do Hiszpanii i dalej w głąb Europy. Zaczynają zmieniać się drogi handlowe, już nie mamy do czynienia ze szlakami morskimi i dominacją basenu Morza Śródziemnego. Teraz mamy do czynienia z handlem oceanicznym, inne wyzwania i większe zyski z handlu powodują iż w tym okresie głównymi portami stają się Lizbona, Kadyks, Antwerpia i Sewilla. Zmienia się profil produkcji, państwa zachodu przekształcają się w państwa uprzemysłowione. Wzrasta popyt na zboże, tutaj Polska ma dużo do powiedzenia. Jesteśmy jedną z potęg w produkcji roślinnej ówczesnej Europy. Napływ złota i srebra z podatków handlowych z kolonii powoduje spadek wartości pieniądza i wzrost cen, a co za tym idzie doprowadza do inflacji w końcu XVI w. Jednocześnie podboje i działania konkwistadorów powodują upadek cywilizacyjny Majów, Inków i Azteków. Wyzysk ponad siły ludności tubylczej, nieznane choroby powodowały stałe zmniejszanie się liczby ludzi zdolnych do pracy w wielkich latyfundiach kolonialnych. Również i do Europy zawitały choroby przedtem nieznane, grypa, odra, ospa; w tamtym czasie były to choroby śmiertelne. To również jest wpływ wielkich wypraw geograficznych w Europie.
Skutki polityczne to głównie wzrost znaczenia krajów kolonialnych w Europie. Olbrzymie dochody czerpane z kolonii znacznie podniosły znaczenie polityczne Hiszpanii i Portugalii. Kraje te wydźwignęły się dzięki temu z zapaści gospodarczych po wojnach o wypędzenie Arabów z półwyspu. Będąc potęgą na morzach i oceanach mogli dyktować warunki ekonomiczne i polityczne innym krajom Europy. Straciły na znaczeniu państwa śródlądowe, nie miały możliwości ekspansji na nowe tereny i musiały godzić się na warunki stawiane przez państwa kolonialne.
Skutki społeczne wielkich odkryć to głównie możliwość emigracji na nowe tereny. Zmiany w funkcjonowaniu państw, wzrost gospodarczy i przemysłowy, nowe stanowiska pracy dla nowych zawodów. A co za tym idzie wzrost dopływu pieniędzy dla ludzi. Następuje wzrost spożycia dóbr i co za tym idzie rośnie popyt. A to z kolei nakręca produkcję i chęć sprowadzenia większej ilości surowców z kolonii. Potrzeba więcej statków handlowych, więcej marynarzy, więcej magazynów i pracowników zatrudnionych przy magazynowaniu i przetwarzaniu. Nakręciło to koniunkturę właśnie w Hiszpanii i Portugalii. Innym aspektem społecznych przemian było niewolnictwo, olbrzymie ilości niewolników z Afryki były sprowadzane do kolonii i tam wykorzystywane jako tania siła robocza. Ludność miejscowa niestety nie nadawała się do ciężkiej pracy w kopalniach i olbrzymich latyfundiach. Praca ponad siły, nowe choroby i ucisk powodowały dużą śmiertelność wśród nich. Niewolnicy z Afryki byli idealnym rozwiązaniem. Pozbawieni jakichkolwiek praw, pracowali za wyżywienie i dach nad głową.
Dużą wagę przywiązywano w tamtym okresie do chrystianizacji nowych terenów i ludów tam zamieszkujących. Nowa wiara przeniesiona na nowe tereny była przy pomocy ognia i miecza wprowadzana w życie. Kościół i misjonarze stanowili w ówczesnym czasie olbrzymią siłę z która w Europie liczył się każdy, tak miało pozostać i w nowych koloniach. W imię krzewienia wiary dopuszczano się masowych morderstw i innych haniebnych czynów. Konkwistadorzy zasłynęli z obalenia kilku państw tamtejszych, w latach 1519-1521 Cortez obalił państwo Azteków na terenach dzisiejszego Meksyku. Alvarado w 1524 podbił miasta Majów, natomiast Pizarro w latach 1531-1533 podbił i opanował imperium Inków. Pociągnęło to za sobą upadek tych cywilizacji, wyniszczenie ludności tubylczej, wywóz złota, srebra i innych dóbr. Europa zyskała dzięki temu bogactwo i prestiż. Państwa biorące udział w ekspansji zyskiwały najwięcej. Nie do pominięcia jest kontakt z obcymi kulturami. Przywieziono do Europy nowe rośliny co zmieniło menu ówczesnych europejczyków, pojawiły się pomidory, ziemniaki, kukurydza, fasola. Z Chin zaczęto sprowadzać porcelanę, z Indii coraz większe ilości przypraw i materiałów. Jednocześnie kontakty z innymi kulturami powodowały wzrost świadomości, rozwój i postrzeganie świata w inny sposób. Zmienił się obraz świata, nie był on już płaszczyzną oblaną ze wszystkich stron bezkresnym oceanem, stał się kulą za sprawą wypraw Magellana i Drake. Rozpoczęły się nie tylko wyprawy handlowe ale i badawcze, mające na celu poznanie nowych terenów. Rozpoczęto prace nad dokładnymi mapami, wzrosło zainteresowanie naukami przyrodniczymi i ścisłymi (matematyka, astronomia, fizyka, geografia).

Moim zdaniem wielkie wyprawy geograficzne miały olbrzymi i niezaprzeczalny wpływ na ówczesną Europę. Rozpoczął się nowy rozdział w rozwoju nauki i kultury. Zmieniło się postrzeganie świata jako całości. Zmieniły się relacje pomiędzy państwami, wzrosło znaczenie handlu i bankowości. Powstały nowe technologie i zawody. Wszystko to powodowało wzrost jakości życia ludzi zamieszkujących ówczesną Europę. Położyło podwaliny pod kształt dzisiejszego świata. Jednocześnie nie można zapomnieć o tym iż odkrycia geograficzne również były źródłem destrukcji, choćby dla cywilizacji Majów, Azteków czy Inków. Wiele krzywd wyrządzono ludności tubylczej zaprzęgniętej do niewolniczej pracy, niewolnicy z terenów Afryki wykorzystywani do pracy bez zapłaty to również efekt kolonizacji. Tamte tereny potrzebowały olbrzymich ilości ludzi do pracy, a w oczach im współczesnych praca ta powinna być jak najtańsza, najlepiej darmowa. Duże znaczenie dla Europy i ludzi ją zamieszkujących miały zmiany ustrojowe wprowadzone w krajach zachodnich. Dzięki temu zmienił się model pracy, z feudalnego na nakładczy, który w późniejszym czasie przekształcił się w manufakturowy. Wzrosły dzięki temu przychody ludzi i tym samym ich poziom życia.