Średni skład czystego powietrza i jego ochrona przed zanieczyszczeniami

Powietrze atmosferyczne jest bezbarwną i bezwonną mieszaniną gazów, tworzącą zewnętrzną strefę Ziemi. Jego średni skład stanowi wzorzec do oceny stopnia jego zanieczyszczenia.
SKŁADNIK MASA-% W SUCHYM POWIETRZU OBJĘTOŚĆ-% W SUCHYM POWIETRZU
TLEN (O2) 23,14 20,9476
AZOT (N2) 75,52 78,084
ARGON (Ar) 1,288 0,934
DWUTLENEK WĘGLA (CO2) 0,048 0,0314
WODÓR (H2) 0,000003 0,00005
NEON (Ne) 0,00127 0,001818
HEL (He) 0,000073 0,000524
KRYPTON (Kr) 0,000330 0,000144
KSENON (XE) 0,000039 0,0000087
Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami jest jednym z najważniejszych a zarazem najtrudniejszych zadań stojących przed współczesnym człowiekiem.
Za zanieczyszczenia możemy uważać wszystkie substancje w stanie stałym, ciekłym i gazowym, w których stężenie przekracza średnią zawartość tych substancji w czystym powietrzu atmosferycznym. Pochodzić one mogą ze źródeł naturalnych lub wynikających z działalności człowieka. Zanieczyszczenia naturalne powstają w wyniku np. aktywności wulkanicznej, pożarów lasów, rozkładu organizmów żywych. Są to przeważnie produkty gazowe, węglowodory czy pyły powstające na skutek erupcji wulkanicznej.
Do zanieczyszczeń wynikających z działalności człowieka możemy przede wszystkim zaliczyć takie źródła jak transport, spalanie paliw, energetyka, procesy przemysłowe, rolnictwo i wiele, wiele innych. Głównymi ich produktami są: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, tlenki siarki i pyły.
W Polsce regulacja ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami jest przede wszystkim zawarta w ustawie Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27.04.2001 oraz w aktach wykonawczych do tej ustawy.
Nie zmienia to faktu, że dla zapewnienia ochrony powietrza należy głównie efektywnie redukować rozmiary już zaistniałej emisji zanieczyszczeń i racjonalnie modyfikować technologie produkcji, wytwarzające szczególnie uciążliwe zanieczyszczenia.
Aby działania te były skuteczne należy przede wszystkim szczegółowo rozpoznać rodzaje i własności powstających zanieczyszczeń oraz miejsca i warunki wprowadzania ich do atmosfery. Pozwoli to nam ocenić stan i stopień zanieczyszczenia oraz związane z nim zagrożenie a dzięki temu zakres i sposób działania. W celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza należy:
• Wprowadzać urządzenia odpylające np. filtry, odpylacze na kominy w zakładach przemysłowych
• Używać bezołowiowych i bezsiarkowych paliw
• Wstrzymać lub ograniczyć produkcję substancji szkodliwych
• Sadzić pasy zieleni, tworzyć tereny zielone w mocno zurbanizowanych rejonach w celach ochronnych
• Dbać o naturalne płuca ziemi, czyli lasy poprzez racjonalne zarządzanie gospodarką leśną
Jedną z podstawowych i niezwykle skutecznych metod działania na rzecz ochrony powietrza jest modernizacja starych i przestarzałych systemów energetycznych. Prowadzi to do korzystania z nowoczesnych, energooszczędnych linii technologicznych, do zastępowania, na poziomie mieszkalnictwa, starych pieców węglowych i małych, nieefektywnych kotłowni nowoczesnymi urządzeniami korzystającymi często z energii tzw. odpadowej. Działania te prowadzą przede wszystkim do zmniejszenia zużycia paliw kopalnych, które stanowią znaczny procent emisji zanieczyszczeń.
Następnym ważnym elementem, na który trzeba zwrócić uwagę jest potrzeba zminimalizowania zużycia freonów wykorzystywanych w procesach produkcyjnych czy urządzeniach chłodniczych, które są niezwykle groźne dla warstwy ozonowej, poprzez ich eliminację np. w trakcie napraw czy pozbywania się starego sprzętu chłodniczego.
Kolejnym znaczącym czynnikiem w zanieczyszczaniu powietrza jest transport. Zagrożenie płynące z tej dziedziny gospodarki można znacząco pomniejszać stosując paliwa bezołowiowe i bezsiarkowe jak też najnowocześniejsze rozwiązania w zakresie różnego rodzaju katalizatorów.
Jeśli chodzi natomiast natomiast o sferę pozaprzemysłową to bezwzględnie trzeba stosować rozważną i racjonalną gospodarkę gruntami. Niewątpliwy efekt w dziedzinie ogólnej ochrony środowiska a co za tym idzie i powietrza przynosi unikanie lub w znacznym stopniu ograniczanie zagrożeń wynikających z wycinania lasów, co prowadzi do pustynnienia obszarów, jak również skutków wynikających z osuszania terenów podmokłych, zbyt intensywnego nawożenia czy stosowania chemicznych środków owadobójczych, chwastobójczych itp.
Następnym negatywnym punktem mającym wpływ na czystość powietrza jest, często przestarzałe, rolnictwo. Aby w tej dziedzinie móc efektywnie przeciwdziałać zanieczyszczeniom powietrza należy przede wszystkim stosować prawidłowe zabiegi rolnicze, wapniować zakwaszone gleby, właściwie rozmieszczać użytki rolne i leśne, racjonalnie użytkować gleby, rekultywować tereny zdewastowane.
Trzeba również zwrócić uwagę na stale rosnący problem odpadów, które bardzo często usuwane są za pomocą spalarni, co niestety w wielu przypadkach owocuje toksycznymi gazami dostającymi się do atmosfery. W celu uniknięcia takich rozwiązań należy maksymalnie wykorzystywać każdy produkt i jego opakowanie, stosować opakowania wielokrotnego użytku, co oszczędzi surowce i energię, wdrażać efektywne systemy wykorzystywania surowców wtórnych czy stosować bezodpadowe technologie.
Podsumowując można stwierdzić, iż podstawowym elementem i zarazem sposobem na ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami jest unowocześnianie wszystkich dziedzin gospodarki doprowadzając do zmniejszenia zużycia energii. Nie można również zapomnieć o potrzebie prowadzenia efektywnej i nieustającej polityki w tym kierunku, jak również w celu podnoszenia świadomości wśród społeczności międzynarodowej w zakresie potrzeby nieustającej ochrony środowiska.