Europa w dobie Napoleona 1796-1815.

.::EUROPA W DOBIE NAPOLEONA 1796-1815::.
W czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej odznaczył się przy obronie Tulonu przed flotą angielską oraz stłumieniem powstania rojalistów w Paryżu. Należał do jakobinów, a po obaleniu ich rządów został wykluczony z armii. Ponownie do niej przyjęty przy wstawiennictwie Barette (Napoleon był uważany za jego pupilka), odznaczył się między innymi doskonałą sztuką strategii. Zrobił błyskotliwą karierę i już jako dwudziestosiedmioletni generał został wysłany do Włoch, gdzie odznaczył się w swojej pierwszej kampanii (1796-99). Następnie udał się do Egiptu (1798-99), gdzie został pokonany przez Horatio Nelsona. Powrócił do kraju, gdzie zamierzał wykorzystać niezadowolenie ludu z panowania Dyrektoriatu i objąć władzę.
9 listopada 1799 roku przy poparciu bogatego mieszczaństwa i posłów, opowiadających się za zmianami w państwie i przy eskorcie wojsk francuskich, mianował siebie pierwszym konsulem. Jeszcze w grudniu tego samego roku ogłosił konstytucję roku VIII na mocy której zmienił ustrój państwa z republiki na konsulat, siebie mianował I konsulem z władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz powołał dwóch konsulów, którzy jednak nie mieli prawie żadnego znaczenia. Zrozumiawszy, iż głównym problemem we Francji stanowi zróżnicowany system prawny, postanowił go ujednolicić, wydając w 1804 roku Kodeks Cywilny, później nazywany Kodeksem Napoleona. Na jego mocy uprawomocnił przyłączenie zdobytych ziem za panowania Dyrektoriatu, zrównywał wszystkich wobec prawa, zniósł przywileje i podziały stanowe, oddzielił kościół od spraw państwowych, nadał każdemu wolność obywatelską, wprowadził świeckość małżeństw oraz głosił zwierzchność mężów nad żonami. Umocnił gospodarkę kraju, rozwijając handel wewnętrzny i zmniejszając import towarów. Dzięki temu miał środki na prowadzenie bardzo kosztownych wojen.
W tym samym roku koronował siebie na cesarza Francuzów, koronował także swoją żonę, Józefinę. Co miało wielkie znaczenie w tamtych czasach, Napoleon sam nałożył sobie koronę na głowę, a nie jak to dotychczas czynił papież. Pius VII był zresztą obecny przy koronacji. Konsulat zmienił w cesarstwo. Powołał nowy dwór na wzór austriackiego oraz francuskiego z okresu panowania Merowingów, stąd na przykład naszywane pszczoły na płaszczach dworzan. Stworzył nową arystokrację. Ministrów i senatorów nazwał hrabiami, a marszałków książętami. Swoich braci osadził na tronach wielu zdobytych państw. Przez wielu, także przez stara arystokrację, był uważany za uzurpatora, czyli osobę która bezprawnie objęła władzę w kraju.
Te działania Napoleona sprawiły, że zawiązała się kolejna koalicja antyfrancuska, w skład której weszła Rosja, Prusy, Szwecja, Królestwo Neapolu, Anglia i Austria. Do największych bit doszło w 1805 roku pod Ulm i 2 grudnia pod Austerlitz. Bitwa pod Austerlitz nazywana \"bitwą trzech cesarzy\" (Aleksander I, Franciszek II i Napoleon I), zakończyła się zwycięstwem Francuzów i podpisaniem traktatu pokojowego z Rosją i Austrią. Międzyczasie Napoleon z podbitych obecnych landów niemieckich (m.in. Saksonii, Bawarii, Westfalii) utworzył Związek Reński stanowiący osobne państwo i będące wschodnią granicą posiadłości francuskich. W roku następnym pokonano Prusy w bitwach z 14 października pod Jeną i Auerstaedt, a później zdobyto także Berlin. Jednakże w dalszym ciągu nie udało się cesarzowi przełamać potęgi Wielkiej Brytanii. Anglia w 1805 roku znowu zwyciężyła nad połączoną flotą francusko-hiszpańską pod Trafalgarem (okolice Gibraltaru), ale w wyniku tej bitwy zginął jej najlepszy dowódcza - Horatio Nelson. Doszedłszy do wniosku iż drogą morską nie pokona Anglików, Napoleon zarządził blokadę kontynentalną Wielkiej Brytanii, co w praktyce miało zahamować jej rozwój gospodarczy. Państwom podległym Francji, jak i samej Francji, nie wolno było eksportować ani importować towarów na Wyspy Brytyjskie. Spowodowało to kryzys wielkich portów europejskich takich jak Antwerpia, Hamburg czy Rotterdam. W 1807 roku wyruszył zbrojnie przeciw Rosji, z którą stoczył dwie wielkie bitwy: pod Iławą Pruską oraz pod Frydlandem. Sukces Francji uwiecznił pokój w Tylży podpisany przez cara rosyjskiego, króla pruskiego, który pomagał Rosji w walkach, oraz cesarza francuskiego. Na jego mocy blokadę kontynentalną miała przestrzegać także Rosja, co doprowadziło do podupadnięcia jej gospodarki, która opierała swój handel na imporcie pszenicy, drewna do Anglii. Prusy z kolei musiały oddać ziemie II i III rozbioru jako tereny nowo powstałego państwa podlegającego Francji - Ksiestwa Warszawskiego
W 1809 roku Austria wypowiedziała Napoleonowi wojnę i wkroczyła zbrojnie nawet na tereny Księstwa. Tam właśnie, w bitwie pod Raszynem, odznaczył się po raz kolejny książę Józef Poniatowski, który stał na czele wojsk polskich. Austriacy zostali pokonani, a armia wkroczyła na tereny zaboru austriackiego. Doszło tam do zwycięskiej bitwy cesarza francuskiego pod Wagram. Austria skapitulowała i aż do 1813 roku utrzymywała pokojowe stosunki z Francją, a cesarz austriacki oddał swoja córkę, Marię Ludwikę za żonę Bonapartemu, aby ponieść rangę swojego państwa, które po porażce uważane było za kraj wasalny Francji.
W 1812 roku kiedy Rosja zaczęła łamać blokadę kontynentalną zarządzoną przez Napoleona, ten zorganizował wyprawę zbrojną przeciwko nieposłusznemu państwu. Zebrał ogromną armię liczącą blisko milion żołnierzy, w tym połowę stanowili Francuzi, a 100 tysięcy Polacy. Spodziewał się, że będzie to wojna szybka, krótkotrwała. Nie zamierzał zdobywać całej Rosji, nawet tej europejskiej jej części. Zdawał sobie sprawę, że do opanowania kraju wystarczyłoby mu podbicie dwóch stolic: Petersburga i Moskwy. Do pierwszej zaplanował udać się drogą morską, jako iż była ona największym portem rosyjskim. Do drugiej udał się lądem, oczekując poparcia od chłopów i mieszczan, którzy mieli się za nim wstawić głownie z powodu idei jakie głosił (równość wszystkich, braterstwo, wolność). Spodziewając się tego, generał Kutuzow, największy wróg Bonapartego w Rosji, rozpowszechnił opinię o Napoleonie jako o antychryście i bezbożniku. Takiego wodza nie chciało społeczeństwo, dlatego też z czerwcem 1812 roku, gdy tylko wojska napoleońskie przekroczyły granicę Niemenu, wszczęto wojnę partyzancką. Poprzez Wilno, Witebsk, Polanów i Borodino wojska wkraczały w głąb kraju. O to właśnie chodził Kutuzowi, który w przeciwieństwie do Napoleona spodziewał się długotrwałej wojny, opierającej się właśnie głownie na partyzantce. Bonaparte po krwawej i zwycięskiej bitwie pod Borodino mógł spokojnie zająć Moskwę. Jednakże okazało się, że partyzanci spalili drewniane miasto. Podpalili także niewielkie zasoby żywności Napoleona (z racji, iż nie zamierzał przebywać długo w tym państwie, cesarz rozkazał zabrać tylko najpotrzebniejsze rzeczy i krótko wystarczalne pożywienie). Żołnierze cierpieli na głód i zwiększający się mróz. Nie było co jeść, gdzie się schronić. W planach Napoleona to chłopi mieli dostarczyć im tego. Jednakże w wynikłej sytuacji nie mogli na ich pomoc liczyć. Bonaparte zarządził odwrót wojsk spod stolicy. Do Francji zaczęła powracać niewielka część potężnej armii. Do ostatniej bitwy doszło podczas przeprawy przez Berezynę, gdzie cofające się wojska napoleońskie zaatakował Kutuzow chcąc je ostatecznie wykończyć. Tylko dzięki geniuszowi cesarza nie doszło do tego. Bonaparte wyminąć zręcznie przeciwnika i 27 tys. żołnierzy w złym stanie powróciło do Paryża. Byli głodni i wymarznięci, a do tego mieli jeszcze świadomość poniesionej klęski.
Na wieść o porażce Napoleona w Rosji, zawiązała się kolejna, piąta już, koalicja antyfrancuska, w skład której weszła Anglia, Austria, Prusy, Szwecja i Rosja. Do walk doszło na terenie Saksonii. Napoleon wygrał bitwy pod Budziszynem, Ltzen, Dreznem i Lipskiem (16-19 października 1813 roku) - \"bitwa narodów\". W skutek tej ostatniej Bonaparte zmuszony był do abdykacji. Został zesłany na Elbę, którą dostał w posiadanie oraz pozwolono mu zachować tytuł cesarza.
Na tronie Francji zasiadł tymczasem Ludwik XVIII (Ludwik XVII został zamordowany po objęciu tronu przez Napoleona), brat Ludwika XVI, który zniósł wszystkie reformy Napoleona, jego Kodeks Cywilny oraz przywrócił podział stanowy. To nie spodobało się społeczeństwu. Wybuchło powstanie antyludwikowskie, które wykorzystał Bonaparte uciekając z Elby do Marsylii i dostawszy się do Paryża, stanął na jego czele (Sto Dni Napoleona). Do dwóch znaczących bitew doszło na terenie Belgii. Chociaż powiodło mu się pod Ligny, to następnie poniósł druzgocącą klęskę 18 czerwca 1815 roku pod Waterloo.
Zmuszony po raz drugi do abdykacji, Napoleon został zesłany na Wyspę Św. Heleny (Zatoka Gwinejska), gdzie zmarł 5 maja 1821 roku podobno podtruwany cyjankiem, a na pewno jedną z głównych przyczyn śmierci była malaria i niedobry dla niego klimat afrykański. Jego zwłoki przewieziono w latach pięćdziesiątych XIX wieku do Kościoła Św. Magdaleny we Francji.