profil

„Jak żyć ma człowiek? Kto, komu, jakich i jak udziela rad w Pieśni XI i w innych pieśniach Jana Kochanowskiego? Wykorzystaj w wypracowaniu stosowne konteksty filozoficzne i historycznoliterackie.”

Ostatnia aktualizacja: 2022-03-10
poleca 85% 819 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Pieśń jest to podzielony na strofy utwór liryczny głównie o poważnej tematyce. Takie właśnie utwory pisał Jan Kochanowski, tworzył je on przez ponad dwadzieścia lat, a tom Pieśni ukazał się już po jego śmierci. W tychże dziełach nawiązywał do filozofii i pieśni Horacego, starał się odpowiedzieć na pytanie: jak żyć godnie i mądrze? W utworach, jakimi są pieśni ukazywał: optymizm, horacjanizm, nadzieje, wiarę w Boga, cnotę, patriotyzm, rozum, mądrość, radość i piękno świata, czyli cechy jak i rzeczy, które jakże były bliskie renesansowemu człowiekowi.

Pieśń XI jest utworem złożonym z pięciu cztero-wersowych strof. Jan Kochanowski zwraca w niej uwagę na postępowanie ludzi podczas ich ziemskiej wędrówki.
Utwór zaczęty słowami: „Stateczny umysł pamiętaj zachować (...)” ukazuje powiązania twórczości poety z filozofią stoicką. Już w pierwszej strofie podmiot liryczny zaleca odbiorcy zachować obojętność wobec losu. W następnej części pieśni nadawca przypomina, że człowiek jest istotą śmiertelną i dlatego powinien korzystać z życia w pełni, spędzając je na zabawie z przyjaciółmi, wolnej od nieszczęść. Nawoływanie do beztroskiego życia jest z kolei przytoczeniem doktryny filozoficznej starożytnego myśliciela, twórcy epikureizmu- Epikura. W dwóch końcowych strofach podmiot liryczny wskazuje na ulotność życia, na to wszystko, co gromadzimy w czasie naszego bytowania na ziemi; ukazuje, iż cały nasz majątek otrzymają nasi potomkowie. Stwierdza również, że każdy musi umrzeć- niezależnie od stanu majątkowego i przynależności do danej klasy społecznej. Użycie przez Jana Kochanowskiego wielu środków stylistycznych takich jak: epitety, archaizmy, wykrzyknienia, anafory mają na celu uwydatnienie emocji, z jakimi poeta przekazuje nam- ludziom rady.
Pieśń XI jest radą na życie sformułowaną przez Jana Kochanowskiego w duchu podstawowych filozofii starożytnych.

Następną godną uwagi pieśnią jest Pieść IX z ksiąg II, czyli pieśń: „Nie porzucaj nadzieję”. Utwór opisuje życie człowieka, w którym przeplatają się chwile radosne i chwile smutne. Poeta podkreśla zmienność ludzkiego losu, nawiązuje tutaj do zharmonizowanego świata natury. Nakazuje, aby człowiekowi w jego życiu zawsze towarzyszyła nadzieja. W tej pieśni widoczny jest starożytny topos fortuny, z tym toposem związany jest złoty środek zawarty w pieśni IX- należy zachować dystans, umiar i spokój w każdej sytuacji życiowej.

Kolejnym utworem jest Pieśń XXIV z ksiąg I I- „niezwykłym i nie leda piórem opatrzony”. Podmiotem lirycznym jest tutaj poeta „ze dwojej złożonej natury”, czyli zarówno śmiertelny człowiek jak i nieśmiertelny artysta. W dziele tym Jan Kochanowski ukazuje, kim jest artysta- wymienia jego cechy. Możemy zauważyć tutaj także aluzję do mitu o Orfeuszu, poprzez przemianę człowieka w łabędzia- symbol poezji. Znajdujemy w tej pieśni również nawiązanie do toposu exegi monumentum. Pieśń XXIV jest renesansowym manifestem wiary w twórczą moc i nieśmiertelną sławę artysty.

„Pieśń o spustoszeniu Podola” to pieśń V z ks. II. Pieśń ta została napisana po najeździe tatarskim z 1575, składa się z dwóch części: opis skutków napadu oraz apelu do Polaków. Przyczyną napisania tej pieśni była troska o państwo, natomiast celem- pouczenie narodu polskiego. W utworze tym autor stosuje lirykę apelu, wezwania Polaków do aktywności militarnej. Jan Kochanowski zastosował tutaj różnorodne środki stylistyczne, poprzez które wywiera wpływ na odbiorcy, takimi środkami są formy rozkazujące, które wzywają do odpowiedniego działania. Zbudował również nakaz by przedłożyć wartości wspólne nad wartościami osobistymi. Pieśń V jest wyrazem renesansowego wzorca osobowego- mądrego patrioty.

Jan Kochanowski w swoich Pieśniach zawiera filozofię horacjańską. Używa trybu rozkazującego, przez który próbuje dotrzeć do odbiorcy. Używa również kontrastów, pytań retorycznych, anafor- podkreślających rady, oraz wyliczeń. Poeta stara się udzielić stosownych, mądrych rad jak żyć w świecie.
Myślę, że Jan Kochanowski w pieśniach doskonale ukazuje nam jak żyć w świecie.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 3 minuty