Wady i zalety rolnictwa współczesnego i ekologicznego

Rolnictwo jest jedną z najstarszych, a zarazem podstawowych dziedzin gospodarki. Jego głównym celem jest dostarczanie człowiekowi żywności do bezpośredniej konsumpcji lub po przetworzeniu w zakładach przemysły spożywczego; ponadto zajmuje się produkcją różnych surowców przemysłowych, po to, by zaspokoić inne (nieżywnościowe) potrzeby człowieka, takich jak na przykład: włókno roślinne i zwierzęce, skóry surowe, używki. Rolnictwo jest najbardziej uzależnioną od sił przyrody dziedziną gospodarki – człowiek może jedynie wpływać na przyrodę ożywioną, aby zwiększyć jej produktywność, ale nie ma nawet najmniejszego wpływu na temperaturę, opady, wiatry, czyli jednym słowem czynniki przyrody nieożywionej.

Wraz z rozwojem gospodarki zmieniła się rola rolnictwa w wytwarzaniu żywności. We wcześniejszych okresach była ona produkowana prawie całkowicie przez rolników; wkład innych działów gospodarki w formie dostarczanych narzędzi oraz w zakresie przetwarzania płodów rolnych, był niewielki. Na dzień dzisiejszy w krajach wysoko rozwiniętych wkład samego rolnika w wytwarzanie żywności wynosi od połowy do jednej piątej (zależnie od produktu) – reszta wartości finalnej produktu jest efektem innych działów; tak więc praca rolnika stała się tylko jednym z wielu ogniw kompleksu gospodarki żywnościowej. Rolnictwo bez przerwy się rozwija i unowocześnia dzięki stale rozszerzającemu się zespołowi dyscyplin nauk rolnych, takich jak:
• gleboznawstwo
• chemia rolna
• hodowla roślin
• uprawa roli i roślin
• fitopatologia
• hodowla i chów zwierząt
• weterynaria
• melioracje
• maszynoznawstwo rolne
• budownictwo wiejskie
• ekonomika
• organizacja przedsiębiorstw rolnych
• polityka agrarna
• socjologia wsi

Na skutek wyżej wspomnianego rozwoju nauki i techniki w rolnictwie zmieniło się praktycznie wszystko: od narzędzi, poprzez metody gospodarowania do odmian roślin uprawnych czy ras hodowanych zwierząt. Pierwszą „rewolucją” w dziedzinie rolnictwa było masowe wprowadzenie wysokoplennej odmiany zbóż – dzięki temu plony znacznie się zwiększyły. Dzisiaj kolejną „rewolucją” możemy nazwać upowszechnianie żywności genetycznie modyfikowanej. Te innowacje przyczyniły się do bardzo dużego wzrostu wydajności produkcji rolnej, a to pociąga za sobą odsunięcie groźby głodu od znacznej części populacji ludzi. Jednakże pomimo wielu korzyści, jakie przyniosło współczesne rolnictwo możemy dostrzec również jego negatywne strony. Stosowane nawozy sztuczne i środki ochrony roślin mają negatywny wpływ na środowisko, ponieważ przyczyniają się do zanieczyszczenia wód. Poza tym na skutek stosowania chemicznych środków owadobójczych są niszczone nie tylko szkodniki, ale także gatunki, które nie są szkodliwe z punktu widzenia gospodarki człowieka; kręgowce zmiennocieplne oraz ptaki owadożerne zostają pozbawione pożywienia. Nowoczesne rolnictwo przyczynia się do spadku różnorodności genetycznej uprawianych roślin i hodowanych zwierząt. Ponadto wpływa na zmiany społeczne na wsi – wzrasta bezrobocie.

Rolnictwo ekologiczne jest systemem gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej w obrębie gospodarstwa. Jest ono oparte na środkach pochodzenia biologicznego i mineralnego, a nie na wytworach technologicznych. Podstawową zasadą rolnictwa ekologicznego jest odrzucenie w procesie produkcji żywności środków chemii rolnej, weterynaryjnej i spożywczej. Takie działania mają na celu przede wszystkim produkcję żywności wysokiej jakości, która będzie służyła zdrowiu człowieka (przy utrzymaniu lub podwyższaniu żyzności gleby). Ponadto istotą rolnictwa ekologicznego jest życie zgodnie z prawami przyrody, jak również aktywizacja biologiczna. Ma ono także pozytywny wpływ na rośliny, gdyż są one naturalnie chronione przed różnego rodzaju chorobami czy szkodnikami. Natomiast zwierzęta żyjące w gospodarstwie mają zapewnione optymalne warunki bytu. Atutami stosowania rolnictwa ekologicznego są bez wątpienia:
• wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii
• ograniczenie lub całkowita rezygnacja z chemizacji, czyli stosowanie tylko nawozów naturalnych i opryskiwanie upraw jedynie za pomocą wywarów z odpowiednich roślin
• ochrona gleby i wody
• wytwarzanie produktów najlepszej jakości
• dostosowanie mechanizacji do warunków środowiska
• dobra jakość przechowalnicza

Każdy medal ma jednak zawsze dwie strony, dlatego rolnictwo ekologiczne nie jest pozbawione wad. Jest to metoda bardziej pracochłonna, dlatego też produkowana przez takie gospodarstwa żywność jest droższa. Ponadto metody rolnictwa ekologicznego sprawdzają się małych powierzchniach – od kilku di kilkunastu hektarów; na większych obszarach staje się to po prostu nieopłacalne. Dodatkowo powinniśmy pamiętać o tym, że niektóre wyciągi roślinne stosowane do opryskiwania, potrafią być silniejszymi i bardziej niebezpiecznymi truciznami.