Choroby skóry - referat

Leczenie powinno być podporządkowane bezwzględnej zasadzie - nie stosować środków, których użycie nie jest uzasadnione stanem patologii, a więc - unikać leczenia się na własną rękę, bez zasięgnięcia opinii lekarza. Przy ocenie skuteczności nowoczesnych metod leczenia w dziedzinie dermatologii można dojść do 2 wniosków. Natomiast w przypadku zmian wywołanych przez zakażenie, grzybicę lub pasożyty, dermatologia notuje znaczące rezultaty.

Zmiany chorobowe, wywoływane przez paciorkowce (np. róża, niegdyś śmiertelna) lub gronkowce (czyraki, wągliki lub czyraki gromadne), leczy się teraz szybko i całkowicie antybiotykami. Uszkodzenia powodowane gruźlicą- skóry (toczeń gruźliczy, wrzód gruźliczy itd.) hamuje podawanie obok leków przeciwgruźliczych, bardzo dużych dawek witaminy D2. Stosowanie bardzo dużych dawek witamin przynosi, w zależności od przypadku, znakomite rezultaty - witamina C osutki spowodowane alergią gruźliczą, opryszczki nawracające, niektóre postacie alergii oraz jako uzupełnienie leczenia chorób zakaźnych, witamina A - choroby "suche" np. łuszczyca, witamina E - działanie ochronne w odniesieniu do tkanki łącznej, witamina PP - kwas nikotynowy pomaga zwalczać brak tolerancji skóry na światło, witaminy z grupy B - trądzik, różne rodzaje świądu, itd. Hormony, np. korykosteroidy, w znaczny sposób zmniejszają stany zapalne, ale ich działanie jest przejściowe; wpływają one bowiem na skutek, a nie na przyczynę choroby. W przypadku odczynów o podłożu alergicznym stosuje się leki przeciw histaminowe (istnieje ich wiele rodzajów). Przeciw dolegliwościom tętni-czek (choroba Reynauda lub odmroziny) stosuje się syntetyczne leki rozszerzające naczynia, inhibitory kanału wapniowego i kwas nikotynowy, a na grzyby -leki przeciwgrzybicze lub grzybobójcze. Wreszcie, do zwalczania pasożytów stosuje się wiele środków przeciwpasożytniczych.

Wykwity skórne i stany narzucone
Wykwity są to zmiany skórne, które stanowią podstawę rozpoznania i są zasadniczym elementem obrazu klinicznego chorób dermatologicznych. Znajomość tych wykwitów pozwala opisać i zdefiniować zmiany widziane na skórze gołym okiem. Rozróżnia się dwa typy wykwitów: pierwotne i wtórne. Oprócz wykwitów rozróżnia się stany narzucone skóry, czyli stany chorobowe nie dające się pod względem budowy (morfologicznym) włączyć do wykwitów pierwotnych lub wtórnych takie jak: liszajowacenie, spryszczenie i łuszczycowatość. Przy opisie zmian chorobowych zwraca się uwagę na niektóre cechy morfologiczne wykwitów: wielkość, kształt, postać, barwa, powierzchnia, ograniczenie umiejscowienia, ilość, ewolucja i zejście. W rozpoznaniu odgrywają również rolę objawy podmiotowe: świąd, pieczenie skóry, bolesność.

Wykwity pierwotne
Wykwity pierwotne pojawiają się na skórze w początkowym okresie ujawnienia się zmian chorobowych na skórze. Należą do nich: plama, grudka, bąbel, guzek, guz, pęcherzyk, pęcherz, krosta.

Plama
Plama jest to wykwit leżący w poziomie skóry, niewyczuwalny przy dotyku i różniący się od otaczającej skóry zabarwieniem.

Grudka
Grudka to wykwit wyniosły ponad poziom skóry, różniący się od otaczającej skóry spoistością i ustępujący bez pozostawiania śladów.

Bąbel
Bąbel pokrzywkowy to wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, który szybko powstaje i ustępuje bez pozostawiania śladów.

Guzek
Guzek jest wykwitem wyniosłym ponad powierzchnię skóry, który związany jest ze zmianami w skórze właściwej, i który ustępuje pozostawiając blizny. Większe wykwity guzkowe noszą nazwę guzów.

Pęcherzyk i pęcherz
Pęcherzyk i pęcherz to wykwity wyniosłe ponad powierzchnię skóry, wypełnione płynem i ustępujące bez pozostawiania blizny.

Krosta
Krosta jest wykwitem wyniosłym ponad powierzchnię skóry, od początku wypełnionym treścią ropną.

Wykwity wtórne
Wykwity wtórne stanowią zejście wykwitów pierwotnych i występują w okresie dalszego rozwoju lub ustępowania choroby. Należą do nich: nadżerka lub otarcie, owrzodzenie, wrzód lub rana, rozpadlina lub szczelina, strup, łuska i blizna.

Łuska
Łuska to złuszczająca się warstwa rogowa skóry.

Strup
Strup powstaje w wyniku zasychania na powierzchni skóry płynu wysiękowego, krwi albo treści ropnej.

Nadżerka
Nadżerka to ubytek naskórka powstający w wyniku jego zniszczenia. Przez to linijny ubytek w skórze uprzednio niezmienionej powstający najczęściej pod wpływem drapania.

Owrzodzenie
Owrzodzenie to ubytek skóry właściwej, który ustępuje pozostawiając blizny.

Rozpadlina
Rozpadliny to linijne ubytki obejmujące głębsze warstwy skóry właściwej, w wyniku czego powstają blizny.

Blizna
Blizna powstaje w następstwie uszkodzenia skóry właściwej i zastąpienia jej tkanką łączną włóknistą.

Grzybice
Grzybice wywoływane są głównie przez dermatofity, drożdżaki, grzyby drożdżopodobne i pleśniowce, które powodują choroby naskórka, włosów, paznokci i błon śluzowych. Znaczenie rozstrzygające ma badanie mikologiczne.

Choroby bakteryjne
Ropne choroby skóry są wywołane głównie przez gronkowce, paciorkowce oraz zakażenia mieszane. Zakażenia gronkowcowe obejmują zapalenia mieszków włosowych, figówkę, czyraki, ropnie mnogie pach, ropnie mnogie niemowląt, liszajec pęcherzowy noworodków - zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków. Głównym zakażeniem paciorkowcowym jest róża. Mieszane zakażenia to liszajec zakaźny, niesztowica, piodermia przewlekła, zapalenie mieszków włosowych (tzw. gram-ujemne). Inne choroby bakteryjne skóry to różyca, łupież rumieniowy, promienica i boreliozy takie jak: rumień przewlekły pełzający, lymphocytoma, zanikowe zapalenie skóry kończyn. Promienica i boreliozy zostały włączone do grupy chorób bakteryjnych stosunkowo niedawno. Prątki wywołują gruźlicę skóry, a choroba ta ze względu na charakterystyczny obraz histologiczny należy do zapaleń swoistych. Badania dodatkowe potwierdzające rozpoznanie w chorobach wywołanych przez bakterie to: posiewy bakteriologiczne, antybiogram, badania serologiczne i w przypadku gruźlicy - badanie histologiczne i próba tuberkulinowa (stwierdzająca zakażenie gruźlicą).

Choroby wirusowe
Najczęstszymi chorobami wirusowymi są choroby należące do grupy opryszczek (opryszczka zwykła, półpasiec, ospa wietrzna), brodawki skórne i kłykciny kończyste, mięczak zakaźny, choroby należące do grupy ospy (guzy dojarek i krowianka przeszczepiona), a także pryszczyca oraz zakażenie retrowirusem HIV. Rozpoznanie tych chorób opiera się na wyglądzie klinicznym zmian i badaniu histologicznym i cytologicznym. Niekiedy wykonuje się badania dodatkowe z zakresu wirusologii i biologii molekularnej. Choroby pasożytnicze
Choroby pasożytnicze to wszawica głowowa, odzieżowa, łonowa, świerzb i nużyca. O rozpoznaniu decyduje znalezienie pasożyta lub jego jaj.

Choroby pęcherzowe
Spośród chorób pęcherzowych o podłożu autoimmunologicznym należy wymienić pęcherzyce: zwykłą, bujającą, liściastą, rumieniowatą, opryszczkowa tą, IgA, akantolityczną chorobę typu rumienia obrączkowatego, pęcherzycę paraneoplastyczną, pemfigoid, opryszczki ciężarnych, pemfigoid bliznowaciejący, nabyte pęcherzowe oddalenie się naskórka, zapalenie opryszczkowate skóry, linijną IgA dermatozę pęcherzową. O rozpoznaniu tych chorób decydują badania immunologiczne wycinków skóry i surowicy krwi.

Choroby tkanki łącznej
Choroby tkanki łącznej w dermatologii obejmują układowy, podostry i przewlekły liszaj (toczeń) rumieniowaty, zespół antykardiolipidowy, zespół Sneddona, twardzinę układową, twardzinę ograniczoną, eozynofilowe zapalenie powięzi, zapalenie skórno-mięśniowe i zespoły nakładania oraz guzkowe zapalenie tętnic. O rozpoznaniu decydują najczęściej badania immunologiczne surowicy na obecność przeciwciał oraz badania immunohistochemiczne wycinków skóry.

Choroby alergiczne
Choroby alergiczne skóry obejmują kilka różnych grup zaburzeń o odmiennych mechanizmach patogenetycznych: pokrzywkę, kontaktowe zapalenie skóry, inne odmiany wyprysku oraz atopowe zapalenie skóry. O rozpoznaniu przyczynowym decydują testy alergiczne in vivo (bezpośrednio na pacjencie) i in vitro (na materiale pobranym od pacjenta).

Fotodermatozy
Fotodermatozy obejmują nabyte o nieustalonej przyczynie choroby skóry takie jak: wielopostaciowe osutki świetlne, pokrzywka słoneczna, przewlekłe zmiany posłoneczne, fotodermatozy uwarunkowane genetycznie, odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne oraz dermatozy, w których światło słoneczne jest czynnikiem zaostrzającym lub wyzwalającym zmiany skórne. Głównymi badaniami mającymi znaczenie diagnostyczne są próby świetlne i tzw. testy fotoalergiczne.

Nowotwory skóry
Nowotwory złośliwe skóry to raki podstawno- i kolczasto komórkowe, choroba Bowena, Queyrata, Pageta, czerniaki, chłoniaki, z których najczęściej spotyka się ziarniniak grzybiasty. Nowotwory łagodne obejmują całą grupę włókniaków, naczyniaków, mięśniaków, bliznowców i innych. Raki mogą być poprzedzone stanami przedrakowymi: rogowaceniem słonecznym, leukoplakią czy rogiem skóry. Rozstrzygające znaczenia ma badanie histopatologiczne, niekiedy immunomorfologiczne, a nawet biologicznomolekularne.

Choroby przenoszone drogą płciową
Do chorób tych zalicza się kiłę, rzeżączkę, wrzód weneryczny, nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej, ziarnicę weneryczną pachwin, ziarniniak weneryczny i zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS). Oprócz chorób przenoszonych typowo drogą płciową, zwanych do niedawna chorobami wenerycznymi, drogą tą można przenosić również inne choroby zakaźne i pasożytnicze. Należą do nich: kłykciny kończyste, zakażenia wywołane rzęsistkiem pochwowym, zakażenia drożdżakowe narządów płciowych, opryszczki narządów płciowych, świerzb, wszawica łonowa i inne. Diagnostyka laboratoryjna chorób przenoszonych drogą płciową obejmuje badanie bakteriologiczne bezpośrednie, hodowle, metody serologiczne i immunoenzymatyczne.

Badania bezpośrednie bakteriologiczne polegają na pobieraniu materiału ze zmiany chorobowej i poszukiwaniu w nim drobnoustrojów. W przypadku podejrzenia rzeżączki lub nierzeżączkowego zapalenia dolnych dróg moczowo-płciowych (NGU) materiał pobiera się z cewki moczowej od mężczyzny, z cewki moczowej lub z szyjki macicy od kobiet. Przygotowanie do badania polega na obmyciu i opłukaniu wodą lub roztworem wodnym 0,9% chlorku sodu miejsca z którego wydobywa się wydzielina. Badanie jest praktycznie bezbolesne i nie daje żadnych powikłań. Z materiału można wykonać również posiew (hodowlę bakterii na sztucznym podłożu). Wynik badania bezpośredniego można uzyskać tego samego dnia, a wynik posiewu po 48 godzinach. Badanie bezpośrednie bakteriologiczne w kierunku kiły polega na poszukiwaniu krętka bladego w materiale pobranym od pacjenta. Materiał można pobrać ezą (cienkim, jałowym drucikiem zakończonym pętelką z oczkiem) z owrzodzenia na narządach płciowych lub innego miejsca po odmoczeniu powierzchni przez 20-30 minut roztworem wodnym 0,9% chlorku sodu. W badaniu poszukuje się krętków bladych przy pomocy specjalnego mikroskopu z ciemnym polem widzenia. Niekiedy materiał do badania pobiera się z węzła chłonnego. Przed nakłuciem skórę nad badanym węzłem wyjaławia się jodyną lub innym odpowiednim środkiem. Powiększony zwykle węzeł nakłuwa się igłą ze strzykawką, wstrzykuje się kilka kropel roztworu soli fizjologicznej, a następnie aspiruje zawartość węzła i przenosi na szkiełko podstawowe. Tak jak poprzednio, krętki blade poszukuje się w mikroskopie, w ciemnym polu widzenia.