Pieśń „Czego chcesz od nas, Panie”, Jana Kochanowskiego poświęcona Bogu czy światu?

Temat: Pieśń „Czego chcesz od nas, Panie”, Jana Kochanowskiego poświęcona Bogu czy światu?

Tytuł tej pieśni jest bardzo ciekawy, ale nie odpowiada na bardzo ciekawe pytanie, komu jest ona poświęcona. Spróbuje na nie odpowiedzieć.

„ Czego chcesz od nas, Panie, za twe Twe hojne dary?
Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary? ’’
Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie,
I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na nebie. ’’

Jakie to piękne proste słowa. Do dziś śpiewamy je w kościele. W pierwszej zwrotce pieśni Kochanowski, zadaje bardzo ważne pytanie, które jest bardzo ważnym elementem tej pieśni. Bez tego pytania pieśń była by niekompletna, ponieważ brakowałoby jej czegoś bardzo ważnego. Podmiot liryczny podkreśla wielkość kościoła, ale zaznacza również to, że Bóg jest potężniejszy od kościoła i od wszystkiego co żyje na ziemi. Według Kochanowskiego Bóg jest wszędzie i zawsze i dlatego nie obejmuje go kościół.


„ Złota też, wiem, nie pragniesz, bo to wszystko Twoje,
Cokolwiek na tym świecie człowiek mieni swoje.
Wdzięcznym Cię tedy sercem, Panie, wyznawamy,
Bo nad to przystojniejszej ofiary nie mamy. ’’

Bóg nie potrzebuje od nas ofiary, bo to on jest dawcą dobrodziejstw. Człowiek nie może ofiarować Bogu nic poza miłością i sercem. Człowiek jest zależny od Boga i jego działań. Jest także bardzo mu wdzięczny.
Przede wszystkim Bóg pieśni jest wspaniałym artystą, architektem świata, twórcą. Pieśń jest poematem o sztuce, o artyście (Bogu) i jego dziele. Jest pochwałą niewidzialnego Boga poprzez pochwałę widzialnego świata, który jest jego dziełem. Najpiękniejsza jest zwrotka trzecia, która mówi o akcie stworzenia:

„ Tyś Pan wszystkiego świata. Tyś niebo zbudował
I złotymi gwiazdami ślicznieś haftował;
Tyś fundament założył nieobeszłej ziemi
I przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi. ’’

Według humanistów, piękno jest najwyższym dobrem i polega na proporcji i harmonii. To nie zbiór pięknych rzeczy – to ład i porządek układu są piękne. Świat boga jest piękny, ale to nie piękno rzeczy, to piękno układu jest tak znakomite. Choć metafory użyte w pieśni są nadzwyczaj piękne. Podmiot liryczny podziwia więc następstwo pór roku, porządek dnia i nocy, to że każde zjawisko zna swoje miejsce i rządzące nim prawa:

„ Za twoim rozkazem w brzegach morze stoi,
A zamierzonych granic przekroczyć się boi; ’’


Taki program poety podkreślają, użyte przez niego epitety, które nie wychwalają piękna przedmiotów, ale ich oczywiste przeznaczenie np., dary hojne, gwiazdy złote, wody nieprzebrane,, dzień biały, noc ciemna, zima gnuśna itd.

„ Z Twoich rąk wszelkie źwierzę patrza swej żywności,
A Ty każdego żywisz z Twej szczodrobliwości.’’

Bóg zajęty tworzeniem świata, nie zapomniał o najmniejszym zwierzątku, które także ma swoje miejsce i korzysta z dobrodziejstw Boga jak i my.
Człowiek znajduje swoje miejsce na tym świecie pod opieką Boga, pod Jego skrzydłami, pragnie być tam jak najdłużej korzystać z ofiarowanych mu przez boga dobrodziejstw, dopóki Bóg będzie tego chciał.

„Chowaj nas, póki raczysz, na tej niskiej ziemi;
Jedno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi „

Jak daleko odszedł Kochanowski – humanista o religijności średniowiecznej. Ta wiara nie przeszkadza żyć, nie każe zrezygnować ze świata i tęsknic za rajem. Raj jest na ziemi, więc obrazą Boga byłoby niekorzystanie z ofiarowanych dobrodziejstw. Ciesząc się życiem, podziwiając piękno natury, człowiek kocha Boga, oddaje mu cześć i wdzięczność:

„ Bądź na wieki pochwalon nieśmiertelny Panie! ’’

Podmiot liryczny wierzy w nieustanną dobroć Boga.

„ Twoja łaska, twa dobroć nigdy nie ustanie. ’’

Trudno jest jednoznacznie powiedzieć, czy ta piękna pieśń poświęcona jest Bogu czy światu. Jego treść wskazuje na to, że Bogu, ale po niektórych zwrotach można wywnioskować, że światu. Zależy to od punktu widzenia. Niektórym może wydawać się, że Bogu a innym, że światu. Jednak moim zdaniem poświęcona jest Bogu, ponieważ podmiot liryczny zwraca się do Boga, aby podziękować mu za łaskę aktu stworzenia. Pieśń ta została napisana na chwałę Bogu i jest mu poświęcona. Co nie oznacza, że nie można spojrzeć na nią inaczej.
Pieśń ta została napisana we wczesnym okresie życia Kochanowskiego. Tradycyjnie uważa się nią za pierwszy polski wiersz poety. Gdy dotarł do kraju, bardzo się spodobał. Nie wiadomo czy tak było naprawdę, ale ładna to tradycja i mówi o tym, że Kochanowski od początku był znanym poetą. Zresztą zasłużył na to. Wiersz „Czego chcesz od nas panie” to liryk ogromnej urody. Piękne apostrofy, metafory, personifikacje, epitety – wszystko to tworzy harmonijną, renesansową całość.