Polskie symbole narodowe

Polskie symbole narodowe to : hymn, godło i flaga.

HYMN

Hymn to uroczysty i podniosły utwór pochwalny, pierwotnie sławiący bóstwo, później także bohaterskie czyny, wielkie idee, otoczone powszechnym szacunkiem wartości i instytucje. Utwory tego typu, związane były z publicznymi uroczystościami kultowymi, występowały w rożnych kręgach kulturowych. Źródłem europejskiej tradycji były antyczne hymny greckie. W średniowieczu rozwinął się hymn kościelny, związany z tradycją i liturgią chrześcijańską.

Hymn państwowy to tradycyjna pieśń patriotyczna, będąca symbolem jedności i odrębności narodowej.

Polskim hymnem państwowym jest „ Mazurek Dąbrowskiego ”.

Mazurek Dąbrowskiego



1. Jeszcze Polska nie zginęła,

Kiedy my żyjemy,

Co na obca przemoc wzięła,

Szablą odbierzemy.



Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski,

Z ziemi włoskiej do Polski

Za twoim przewodem,

Złączym się z narodem.



2. Przejdziem Wisłę,

Przejdziem Wartę,

Będziem Polakami,

Dał na przykład Bonaparte,

Jak zwyciężać mamy.



3. Jak Czarniecki do Poznania,

Po szwedzkim zaborze,

Dla ojczyzny ratowania,

Wrócim się przez morze.



4. Już tam ojciec do swej Basi,

Mówi zapłakany,

Słuchaj jeno pano nasi

Biją w tarabany.

POWSTANIE HYMNU NARODOWEGO

Zamiłowanie do pieśni stanowiło od wieków wybitną cechę charakterystyczną naszego narodu. Stąd też podniosłe pieśni - hymny zajęły szczególne miejsce w świadomości Polaków. Sławiąc bohaterów oraz ich czyny, wywoływały wzruszenie i budziły emocje.

Pierwszym polskim hymnem była pieśń „ Gaude Mater Polonia ” ( Raduj się, Matko Polsko), napisana w połowie XIII stulecia przez Wincentego z Kielc ku czci św. Stanisława Szczepanowskiego. Jest on znakomitym przykładem polskiej poezji w języku łacińskim. Cały hymn liczy 11 zwrotek, w których opowiedziane jest męczeństwo Świętego oraz cuda jakie miały miejsce za jego przyczyną.



Gaude Mater Polonia



1. Gaude, Mater Polonia,

Prole fecunda nobili,

Summi Regis magnalia

Laude frequenta vigili.



2. Cuius benigna gratia

Stanislai Pontificis

Passionis insignia

Signis fulgent mirificis



3. Tyranni truculentiam

Qui dum constanter arguit

Martyrii victoriam

Membratim caesus meruit



4. Sic Stanislaus Pontifex

Transit ad caeli curiam,

Ut apud Deum opifex

Nobis imploret veniam



5. Ergo, felix Cracovia,

Sacro donata corpore,

Deum, qui fecit omnia,

Benedic omni tempore.



6. Sit Trinitati gloria,

Laus, honor, iubilatio,

De Martyris victoria

Sit nobis exsultatio.

Amen.





Najstarszą zachowaną pieśnią polską ,która w średniowieczu pełniła rolę hymnu narodowego jest Bogurodzica. Była ona śpiewana w czasie koronacji Jagiełły w 1386 r. przed bitwą pod Grunwaldem w 1410 r. i pod Nakłem w 1431 oraz pod Warną w 1444 roku, ale dokładny czas jej powstania nie jest znany. Pochodzenie Bogurodzicy stanowi zawiły problem, którym zajmowali się wybitni badacze kultury i języka. Legenda literacka głosi, że jej autorem był św. Wojciech, zamordowany w czasie chrystianizacji Prus. Na ogół jednak językoznawcy na podstawie analizy tekstu ustalają czas powstania na pierwszą połowę XIII wieku. Treścią Bogurodzicy są modlitewne prośby.





BOGURODZICA

1. Bogurodzica, dziewica, Bogiem sławiena Maryja!

Twego syna, Gospodzina, matko zwolena Maryja,

Zyszczy nam, spuści nam.

Kiryjelejzon.

2. Twego dziela krzciciela, Bożyce,

Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze.

Słysz modlitwę, jąż nosimy,

A dać raczy, jegoż prosimy,

A na świecie zbożny pobyt,

Po żywocie rajski przebyt.

Kiryjelejzon.

3. Nas dla wstał z martwych Syn Boży,

Wierzyż w to człowiecze zbożny,

Iż przez trud Bog swoj lud odjął diablej strożej.

4. Przydał nam zdrowia wiecznego,

Starostę skował pkielnego,

Śmierć podjął, wspominął człowieka pirwego.

5. Jenże trudy cirzpiał zawierne,

Jeszcze był nie prześpiał zaśmierne,

Aliż sam Bog z martwych wstał.

6. Adamie, ty Boży kmieciu,

Ty siedzisz u Boga w wiecu,

Domieściż twe dzieci, gdzie krolują anjeli.

7. Tegoż nas domieściż, Jezu Chryste miły,

Bychom z Tobą byli,

Gdzież się nam radują szwe niebieskie siły.

8. Była radość, była miłość, było widzienie

Tworca anjelskie bez końca,

Tuć się nam zwidziało diable potępienie.

9. Ni śrzebrzem, ni złotem

Nas diabłu otkupił,

Swą mocą zastąpił.

10. Ciebie dla, człowiecze, dał Bog przekłoć sobie

Ręce, nodze obie.

Kry święta szła z boka na zbawienie tobie.

11. Wierzyż w to, człowiecze, iż Jezu Kryst prawy,

Cirzpiał za nas rany,

Swą świętą krew przelał za nas, krześcijany.

12. O duszy o grzeszne sam Bog pieczą ima,

Diabłu ją otyma,

Gdzie to sam kroluje, k sob[ie] ją przy[i]ma.

13. Maryja dziewice, prośmy synka twego

Króla niebieskiego,

Aza nas uchowa ote wszego złego.

14. Amen...

... tako Bog Daj,

Bychom szli szwyćcy w raj.





Kolejną słynną pieśnią był „ Hymn Szkoły Rycerskiej ” Ignacego Krasickiego z XVIII wieku znany także od pierwszych słów jako „ Święta miłości kochanej ojczyzny ”. Pisany po gorzkich doświadczeniach konfederacji barskiej i I rozbioru, wiąże po raz pierwszy "świętą miłość" ojczyzny z ofiara i cierpieniem.



Hymn do miłości ojczyzny



Swieta milosci kochanej ojczyzny,

Czuja cie tylko umysly poczciwe!

Dla ciebie zjadle smakuja trucizny,

Dla ciebie wiezy, peta niezelzywe.

Ksztalcisz kalectwo przez chwalebne blizny,

Gniezdzisz w umysle rozkoszy prawdziwe,

Byle cie mozna wspomoc, byle wspierac,

Nie zal zyc w nedzy, nie zal i umierac.





Gdy w 1797 roku w Lombardii powstały Legiony Polskie, żołnierze skarżyli się jednak na brak odpowiedniej pieśni bojowej. Śpiewane jeszcze gdzie niegdzie strofy „ Bogurodzicy ” stanowiły przeżytek, podobnie jak „ Hymn Szkoły Rycerskiej ”, odwołujący się bardziej do rozumu niż do serca. Dla podniesienia ducha legioniści nucili czasem starą żołnierską piosenkę „ Idzie żołnierz borem, lasem ”, ale pieśni wyrażającej ówczesne dążenia Polaków wciąż brakowało. Tak było do połowy 1797 roku. Wtedy to do głównej kwatery legionowej przybył Józef Wybicki, poeta, publicysta i gorący patriota. Ujrzawszy w odległej włoskiej krainie polskie wojsko, w narodowych mundurach i pod rodzimymi sztandarami, wzruszony napisał „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”. Jako podkład muzyczny zaproponował popularną w Polsce anonimową melodię przypominającą mazurka. Po raz pierwszy została odśpiewana ( prawdopodobnie przez samego autora ) dla uświetnienia uroczystości pożegnania odchodzących z miasta legionistów. Tekst ogłoszono w Mantui w lutym 1799 r. w gazetce pisanej "Dekada Legionowa". Swoja karierę - od okolicznościowej piosenki żołnierskiej do hymnu narodowego - zawdzięcza Mazurek Dąbrowskiego przede wszystkim zawartej w celnej formule wstępnego dwuwiersza myśli o trwaniu narodu mimo utraty bytu państwowego. Myśl ta stała się fundamentem świadomości narodowej czasu niewoli. Pieśń Legionów szybko przeniknęła do kraju, gdzie "stała za istne wici do mieszkańców zaborów wszystkich". Jej popularność wzrosła po wkroczeniu armii napoleońskiej; w 1806 r. ukazał się w Warszawie pierwodruk. Za czasów Księstwa Warszawskiego melodia Mazurka była często utrwalana na walcach modnych wówczas pozytywek. Kolejny okres popularności Mazurka Dąbrowskiego to Powstanie Listopadowe. Pieśń została zakazana w zaborze rosyjskim i pruskim. Mazurek współzawodniczył w kilkoma innymi pieśniami pretendującymi do miana hymnu narodowego: "Boże, cos Polskę" Antoniego Felinskiego (zwłaszcza w latach 1860-62), "Chorałem" Kornela Ujejskiego (od 1848 r.) i z "Rota" Marii Konopnickiej (po 1910 r.). Zyskał jednocześnie popularność międzynarodową.

W pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości żadna z pieśni patriotycznych nie została oficjalnie uznana za hymn państwowy. Po dojściu do władzy eks-legionistów, uważających się za spadkobierców idei i czynów żołnierzy Dąbrowskiego, "Mazurek Dąbrowskiego" został zatwierdzony urzędowo jako narodowy hymn państwowy w 1926-27. Po II wojnie światowej Mazurek Dąbrowskiego uznano za hymn państwowy w 1948 r.



Tekst oryginalny



Pieśń legiono—w polskich we Włoszech



Jeszcze Polska nie umarła,

Kiedy my żyjemy.

Co nam obca moc wydarła,

Szablą odbierzemy.

Marsz, marsz, Dąbrowski,

Do Polski z ziemi włoskiej,

Za Twoim przewodem

Złączem się z narodem.

Jak Czarniecki do Poznania

Wracał się przez morze,

Dla ojczyzny ratowania

Po szwedzkim rozbiorze.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Przejdziem Wisle, przejdziem Warte,

Bedziem Polakami,

Dal nam przykład Bonaparte,

Jak zwyciężać mamy.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Niemiec, Moskal nie osiedzie,

Gdy jawszy palasza,

Hasłem wszystkich zgoda będzie

I ojczyzna nasza.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Już tam ojciec do swej Basi

Mo—wi zapłakany:

"Słuchaj jeno, pono nasi

Bija w tarabany."

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Na to wszystkich jedne glosy:

"Dosyć tej niewoli!

Mamy racławickie kosy,

Kosciuszke, B—og pozwoli."

Marsz, marsz, Dąbrowski...

GODŁO

Godło państwowe to wizerunek będący symbolem określonego państwa, umieszczany na fladze państwowej, pieczęciach państwowych i monetach.

Polskim godłem narodowym jest Orzeł Biały na czerwonym tle, ze złotą koroną na głowie.

Legenda o Lechu, który założył gród w miejscu, gdzie „ na wysokich i wyniosłych drzewach znalazł orle gniazdo ”, do dziś pozostaje tylko legendą i do dzisiaj nie jest wiadome dlaczego godłem państwa polskiego stał się biały orzeł. Historycy Polscy nie są do końca pewni, czy orzeł był znakiem dynastii Piastów. Na pierwszych bitych monetach króla Polski Bolesława Chrobrego widnieje wprawdzie ptak, ale nie da się jednoznacznie ustalić, czy jest to orzeł, czy może paw. W XII wieku znak orła gościł na monetach bitych przez książąt krakowskich.

Orzeł w koronie polskiej po raz pierwszy pojawił się podczas koronacji Przemysława II w 1295 r., kiedy to stał się godłem zjednoczonego Królestwa Polskiego. Od połowy XV w. znak ten zaczął figurować na pieczęciach koronnych.

W 1919 r. po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zatwierdzono ukoronowanego orła jako godło państwowe. Wizerunek, który do dziś jest obecny na banknotach i pieczęciach, pochodzi z 1927 r. Orzeł nie zawsze nosił koronę. W 1944 r. stracił ją. W roku 1990 koronę przywrócono, by znów zdobiła głowę orła.

FLAGA

Flaga to jeden z głównych symboli państwa lub jego części składowej, także miasta, instytucji, organizacji, urzędów i dostojników państwowych. Jest to tkanina prostokątna lub kwadratowa w określonych barwach.

Flaga polski to prostokątny płat tkaniny ( stosunek boków 8 : 5) o barwach : białej (u góry) i czerwonej (u dołu).