Różne wizje zaświatów. Analizując Tren X Jana Kochanowskiego i wiersz Urszulka Kochanowska Bolesława Leśmiana, zwróć uwagę na portret dziecka oraz kreacje innych bohaterów.

Tren jest to gatunek, który powstał i ukształtował się już w starożytności. Mimo, że bohaterami byli ludzie sławni to Kochanowski czyni nim swoje zmarłe dwuipółletnie dziecko.

Jan Kochanowski i Bolesław Leśmian przedstawiają różne wizje zaświatów. W trenach jest ona przedstawiona oczami ojca który zadaje mnóstwo pytań retorycznych zastanawiając się, gdzie po śmierci znajduje się jego ukochana córka. Leśmian natomiast ukazuje nam niebiosa, gdzie Bóg będzie troszczyć się o dziewczynkę.

Kochanowski w swoim cyklu nadał Urszulce szczególne cechy: grzeczna, układna, skromna, wesoła, wdzięczna. Jego treny możemy podzielić na opisowe (I-VIII), bunt przeciw Bogu, tu właśnie dostrzegamy punkt kulminacyjny(IX-X) oraz trzeci- pogodzenie się z losem (XIX).

W Trenie X autor zastanawia się gdzie Urszulka poszła po śmierci. Kochanowski zadaje bardzo dużo pytań retorycznych np.: „Orszulko moje wdzięczna, gdzieś mi się podziała?”.

Intryguje go czy córka jest w niebie wśród aniołów, którzy się nią opiekują lub być może w Raju, gdzie zazna wiecznego spokoju i szczęścia. Ciekawi go także czy przewodnik dusz, którym był Charon, prowadził Orszulkę przez jeziora, gdzie mogłaby napawać się pięknem natury, zobaczyć miejsce niezapomniane, gdzie wytryskuje woda i można się nią cieszyć do woli: „Czy cię przez teskliwe Charon jeziora wiezie i napawa zdrojem niezapomnianym, że ty nie wiesz nic o płaczu mojem?”

Zwracając się bezpośrednio do córki zadaje jej pytanie (retoryczne), czy zdaje sobie ona z tego sprawę, iż umierając zostawiła go samego, nieporadnego i zagubionego: „Czyś po śmierci tam poszła, kędyś pierwej była, niżeś się na mą ciężką żałość urodziła?”.

Zrozpaczony ojciec próbuje dać do zrozumienia, że Orszulka umarła, gdy była bardzo mała, nie mając na sobie żadnego ciężkiego grzechu, dlatego nie dopuszcza do siebie myśli, iż może ona znajdować się w czyśćcu. Autor poprzez swoje pytania retoryczne wyraża zwątpienie w Boga. Utwór ma charakter podniosły. Coraz bardziej wydaje mu się, iż Stwórca nie istnieje. Nieszczęśliwy, rozgoryczony, zniechęcony, załamany ojciec chce by córka mu się ukazała, we śnie, za dnia jako cień lub mara, zjawa.

Natomiast wiersz Bolesława Leśmiana „Urszulka Kochanowska” to utwór o charakterze mniej podniosłym. Autor ukazuje w nim rozmowę Urszulki z Bogiem. Po śmierci przybywa do nieba, gdzie była przy boku Stwórcy. Bóg patrzał na nią, głaskał po głowie i pocieszał. Chce On by była szczęśliwa oraz zaznała wiecznego spokoju, dlatego zrobi wszystko, żeby tak się stało. Dziewczynka zapragnęła by w niebie, tu gdzie teraz się znajduje było jak w Czarnolesie, w jej rodzinnym domu: „Zrób tak, Boże-szepnęłam- by w nieb Twoich krasie wszystko było tak samo, jak tam – w Czarnolasie!” Zamilkła, myśląc, iż uraziła tym Boga. Chciała zobaczyć czy się gniewa.

Jednak miłosierny Bóg uśmiechnął się i spełnił jej życzenie. Stworzył dla niej dom jaki miała za życia. Rozradowana Urszulka pobiegła do mieszkania i zaczęła robić porządki.

Czekała bardzo długo na przybycie rodziców, jednak na marne. Kiedy nastał świt usłyszała pukanie do drzwi. Szybko się zerwała i rozradowana pobiegła by je otworzyć. Serce zaczęło mocniej bić, stała się bardzo zdenerwowana, przed spotkaniem ze swoimi kochanymi rodzicami. Jednak, kiedy otwiera drzwi przeżyła rozczarowanie - to był Bóg a nie jej rodzice: „Więc zrywam się i biegnę! Wiatr po niebie dzwoni! Serce w piersi zamiera....Nie!...To- Bóg, nie oni!.....”.

Zarówno Jan Kochanowski jak i Bolesław Leśmian stworzyli portret Urszulki dość dokładnie i pozytywnie przedstawiając swoje odczucia w całkiem różnych wymiarach. Oba wiersze maja podobne przesłanie. Rozczarowanie dziewczynki na widok Boga zamiast rodziców oraz zwątpienie i także rozczarowanie Kochanowskiego.