Istota postawy romantycznej w oparciu o wybrane utwory.

Odwołując się do załączonego fragmentu powieści Lorda Jima Józefa Conrada oraz kreacji tytułowego bohatera Kordiana Juliusza Słowackiego, wyjaśnij istotę postawy romantycznej.

Każda epoka kreuje swój typ bohatera. W romantyzmie bohater jest samotnikiem, wybitną indywidualnością, która ma za zadanie odegrać doniosłą rolę w społeczeństwie. Bohater ten całkowicie poświęca się przyjętej przez siebie misji lub idei i jest on gotów potwierdzić to własnym życiem.

Przykładem takiej postawy jest Kordian, tytułowy bohater dramatu Juliusza Słowackiego „Kordian”. Poznajemy go jako 15- letniego, przedwcześnie dojrzałego młodzieńca, niespokojnego, młodego poetę, którego wybujała wyobraźnia i romantyczne marzenia zmuszają do nieustannego poszukiwania pewnego wykraczającego poza codzienność ideału. Grzegorz swoimi opowiadaniami o czynach żołnierza polskiego ukazał mu właśnie ideał, pewien cel, do którego bohater postanowił dążyć. Jest to ideał żołnierskiej sławy, bohaterstwa i poświęcenia. Kordian ewaluował od młodzieńczego poszukiwania idei do sformułowania określonego programu.

W momencie, gdy go poznajemy odczuwa nudę i niechęć do życia. Spotyka go również nieszczęśliwa miłość do Laury, kobiety starszej od niego o kilka lat. Kordian popada w różne nastroje, jest on skomplikowaną psychologiczną postacią; to wewnętrzne rozdarcie i ból istnienia doprowadza do nieudanej próby samobójstwa.

W kolejnym etapie swego życia staje się wędrowcem, który poszukuje prawd życiowych, wartości kulturowych, zdobywa doświadczenie. W Watykanie przekonuje się, iż Kościół podporządkowany jest europejskiej polityce. Odwiedza papieża, przywozi mu ziemię zbroczoną krwią Polaków, by ja pobłogosławił. Ten mówi, że Polacy nie mają występować przeciw carowi; jeśli tak zrobią, to on rzuci klątwę na naród polski. Wtedy Kordian traci złudzenia, buntuje się, dorasta. W Szwajcarii, na Mont Blanc bohater wygłasza monolog, w którym odkrywając niemal boską moc własnego ducha i dokonując gorzkiego podsumowania życia, postanawia poświęcić się dla Ojczyzny. Staje się patriotą, wiele marzy i rozmyśla o bohaterskich czynach, chce dużo zdziałać, lecz między jego ideologią a czynem rozciąga się przepaść.

W III akcie dramatu, Kordian podjął samotną próbę zamordowania cara, Mikołaja I. Niestety, okazuje się, że jest zbyt słaby psychicznie, aby dokonać tego czynu. Przed sypialnia władcy musi stoczyć walkę z własnym sumieniem. Później widzimy go w szpitalu dla obłąkanych, gdzie rozmawia z Doktorem, który nazywa go szaleńcem. Wtedy Kordian stwierdza: „każdy człowiek, który poświęca się za wolność Ojczyzny – jest człowiekiem, nowym tworem Boga”. Bohater ma świadomość wyjątkowości, niepowtarzalności swego czynu, ale ma do niej dystans („wszyscy mówili, żem jeden na świecie”). Postać Doktora, która jest ukazana w tej scenie, to postać nierealna, jest to wytwór wyobraźni Kordiana, jego drugie „ja”. Wmawia on bohaterowi, że ludzie walczący nie są wybrańcami Boga, że jego idea była szaleństwem a poświęcenie nie miało sensu. Rozmowa ta jest owocem głębokiego załamania Kordiana.

W końcu pragnie złożyć swe życie w ofierze Ojczyźnie. Uważa, że powinien dotrzymać danego słowa, bo inaczej straci honor. Tragizm bohatera utworu Juliusza Słowackiego polega na konflikcie między przekonaniem o boskiej mocy ludzkiego ducha a ułomnością natury ludzkiej, który stał się przyczyną jego klęski.

Lord Jim jest bohaterem dramatu Józefa Conrada, jednego z wielkich pisarzy okresu dwudziestolecia międzywojennego. Jego tytułowa postać jest osobą do głębi szlachetną, człowiekiem odważnym i uczciwym, który przez całe swe życie pokutował za popełniona winę. W swoich marzeniach Jim ratował ludzi, wykazywał się męstwem. Podczas konfrontacji z prawdziwym życiem okazało się, że Jim nie sprostał swojemu ideałowi: „Czy marzenia Jima piękne były, czy nie pamięta on na pewno o jednym, którego nie pochwycił”. Świadomość tego sprawiała mu wielką przykrość – czuł się winny i za wszelką cenę pragnął się zrehabilitować. Decyzję taką podjął, ponieważ sumienie zawsze mu towarzyszyło; nie uciekłby od wspomnień. Obawiał się wyrzutów i zmagań moralnych. Był człowiekiem honoru, który chciał udowodnić, że nie boi się odpowiedzialności. Problem Lorda Jima to: problem przegranej walki o starcie piętna hańby, problem walki ze złem i niemożności poznania własnego jestestwa („Czymże jest to, co przez wewnętrzny ból zmusza go do poznania samego siebie?”).

Na podstawie powyższych opisów mogę stwierdzić, iż bohater romantyczny to nie tylko wojownik, walczący o wolność narodu. Postać romantyczna zmienia się w zależności od potrzeb chwili, w bardzo różny sposób potrafi realizować swoje zamierzenia, zmienia poglądy, pokazuje swoje dążenia. Typowe cechy to nieszczęśliwa miłość, dynamizm postaci, która jest pełna wewnętrznego rozdarcia.

Duchowe rozterki romantyczne występują u osobników w okresie młodzieńczym; trudno wyobrazić sobie wiekowego staruszka targanego przez romantyczną burzę uczuć. Nasz bohater to człowiek tajemniczy, wrażliwy, wyobcowany i nie rozumiany przez innych ludzi. Jednak romantyk pomimo przytłaczającego uczucia samotności, bycia na granicy obłędu, odtrącenia przez ukochaną osobę, rozdarcia wewnętrznego znajduje energię na przeistoczenie. Nieodparta chęć przemiany z brzydkiej larwy w idealnego pod każdym względem motyla, chęć metamorfozy to ukryty bunt przeciwko twardym prawom, rządzącym na tym świecie. To przeistoczenie jest niezmiernie ważne w życiu bohatera romantycznego, to chwila przemiany w wojownika o sprawę ogólną, który szuka sposobu walki ze złem.