Zjednoczenie Włoch

W 1848r. w wielu częściach Europy miały miejsce protesty i bunty zwane Wiosną Ludów. Pokazały one, że ludzie nie byli zadowoleni z rządów, że chcieli i powinni mieć wpływ na władzę. Władcy dążyli do stłumienia siłą tych wystąpień i chcieli przywrócić stary system władzy. Jednak wydarzenia z 1848 wykazały, że zmiany prawno-ustrojowe są konieczne. Jedną z ważnych przyczyn Wiosny Ludów była chęć utworzenia przez ludzi mówiących tym samym językiem własnego, niezależnego państwa (nacjonalizm). Nacjonalizm był szczególnie widoczny, obok Niemiec, we Włoszech. Na początku XIX wieku Włochy składały się z wielu małych państewek z wyjątkiem Królestwa Piemontu, Królestwa Neapolu i Państwa Kościelnego, które nadzorowane było przez papieża. Małe, włoskie państewka były pod zwierzchnictwem obcym, czyli Francji i Austrii. Pierwsze ruchy niepodległościowe rozpoczęły się w latach trzydziestych XIX w. Również Wiosna Ludów 1848-49, która wybuchła w wielu państewkach i miastach włoskich przeciwko obcej lub zbyt konserwatywnej, własnej władzy została stłumiona. Dopiero rozwój przemysłu, nowoczesnego rolnictwa, kapitalizm, modernizacje w wielu dziedzinach i rozwój oświaty, sprawiły, że bunty stały się łatwiejsze. Więcej ludzi umiało czytać, a gazety informowały co dzieje się w innych krajach. Najbardziej rowinięta ekonomicznie część Włoch to Piemont, czyli Królestwo Sardynii. Tam już za panowania króla Karola Alberta przeprowadzono reformy ekonomiczne. Piemont to również ośrodek włoskich ruchów narodowowyzwoleńczych ("Risongimento") i dążeń do zjednoczenia Włoch, pod przewodnictwem dynastii sabandskiej. Pierwotnie chodziło im o rozszerzenie granic swego państwa i podniesienie rangi rodziny panującej, z którą się za granicą prawie nie liczono. Gdy na czele ruchu zjednoczeniowego stanął w Piemoncie jego pierwszy minister - książę Camillo Cavour (1810-1861) odniósł widoczny sukces. Zawarł on sojusz z Francją w 1858r i wspólnie pokonali w 1859r Austrię. Wtedy to większość północnych i środkowych Włoch została przyłączona do Piemontu. Za swą pomoc Francja uzyskała Niceę i Sabandię. Wojna z Austrią wywarła również silne wrażenie także na południu. W 1960 w Królestwie Obojga Sycylii wybuchł bunt. Ginseppe Garibaldi był jej przywódcą. Wraz ze swą armią "czerwonych koszul" w 1860 zorganizował wyprawę "Tysiąca" (początkowo tylko tylu miał żołnierzy) na Sycylię. Wśród jego żołnierzy byli również Polacy, m.in. oficer altylerii Konstanty Ordon. Girabaldi obalił rządy Burbonów na Sycylii i w południowych Włoszech. Jego wyprawa dotarła z Genni do Marsala, Palermo, Milazo, Catanzano i Neapolu. Miał zamiar wkroczyć do Państwa Kościelnego. Girabaldi na wyzwolonych terenach przeprowadził reformy, m.in. rozdał ziemię chłopom i zniósł przywileje szlacheckie. Zaniepokoiło to Camilla Cavoura. W obawie przed stworzeniem w środkowych Włoszech republiki skierował wojska Sardyńskie do Państwa Kościelnego, a później Królestwa Neapolu. Smutny był los Garibaldiego - zwiększył on dwukrotnie władzę terytorialną króla Wiktora Eunenuela i stał się po zwycięzkiej wyprawie niepotrzebny, a nawet niebezpieczny. Pozbawiono go funkcji namiestnika, lekceważono zaufanie. Garibaldi wycofał się z życia politycznego i wyjechał na wyspę Capvena. Książę Cavour zajął Państwo Kościelne (z wyjątkiem Rzymu i najbliższej okolicy). W 1861 roku ogłoszono powstanie Włoch pod władzą dynastii Sabandzkiej, rządzącej w Piemoncie i stolicą w Turynie. Cavour zmarł w 1861 na malarię. Poza zjednoczone w ten sposób Włochy pozostała Wenecja (pod rządami Austrii) i Rzym (pod władzą papieża, jednak bronił go garnizon francuski). Wenecję przyłączono do Włoch w 1866r pod klęsce Austrii w wojnie z Prusami, a Rzym armia włoska zajęła po katastroficznej klęsce Francji w wojnie z Prusami (1970-71). Papież Pius IX ogłosił ekskomunikę (wyklęcie z Kościoła Katolickiego) na wszystkich wykonawców "świętokradzkiebgo rabunku". ¯adne państwo nie protestowało, ale i nie popierało takiego postępowania rządu włoskiego. W Rzymie były 2 korpusy dyplomatyczne. Jeden w Watykanie, przy papieżu, a drugi w Kwirynale (przy królu włoskim). Stolicę przeniesiono z Tutynu do Rzymu. W latach 1859-1870 uformowało się w Europie nowe, wielkie państwo. Zjednoczenie zostało narzucone przez Włochów z północnego zachodu. "Piemontyzacja" Włoch zaczęła się szybko i gwałtownie. Bardzo odczuto ją zwłaszcza na południu. Różna była struktura gospodarcza terenów dawnych włoskich państewek - od zaawansowanego kapitalizmu (Piemont) po feudalizm na Południu. Wiele różnych problemów czekało nowe państwo do rozwiązania.