Zinterpretuj "Przesłanie Pana Cogito" i określ do jakiej postawy nakłania poeta w wierszu.

Zinterpretuj przesłanie Pana Cogito i określ do jakiej postawy nakłania poeta w wierszu.


Wiersz „Przesłanie Pana Cogito” pochodzi z tomu Pan Cogito. Tomik ten, który zaliczany jest do najwybitniejszych osiągnięć polskiej literatury współczesnej wprowadza stałą, fikcyjną postać Pana Cogito łącząc wszystkie wiersze z tego tomu. „Cogito ergo sum” – myślę więc jestem, Kartezjusz. Bohater o artezyjskim nazwisku wyraża myśli samego poety. Występuje on jako podmiot liryczny lub bohater 3-osobowy. Herbert stworzył Pana Cogito jako wyraziciela prawd, które uważa za najistotniejsze.
„Alter ego”- drugie ja. Samo imię podmiotu lirycznego jest znaczące dla interpretacji tego tomiku, gdyż nawiązuje do filozofii racjonalnej, czyli uznającej potęgę ludzkiego rozumu, a konkretnie do sformułowanego praz Kartezjusza hasła „Cogito ergo sum”. W związku z tym na cykl składają się przemyślenia i refleksje filozoficzne przemyślenia oraz etyczno moralizatorskie refleksję autora. Pan Cogito identyfikowany jako maska bądź alter ego poety próbuje odnaleźć miejsce człowieka w kulturze i historii, dokonuje obrachunku z rzeczywistością. Herbert należy do grona pisarzy, którzy są moralistami. W tej konwencji mieści się też tom „Pan Cogito”.
„Przesłanie Pana Cogito” jest swoistą puentą, podsumowaniem oraz nawiązując do tytułu wiersza przesłaniem tomiku. W którym omawiany wiersz został umieszczony na końcu.
Tytuł ostatniego wiersza tego tomiku jest silnie osadzony w biografii Herberta, który zachował wierność ideałom wyniesionym z rodzinnego domu w II Rzeczpospolitej oraz z lektury klasyków. Tomik powstał w 1974 roku. Poeta nie uległ wtedy pokusie flirtu z nową władza(PRL), nie drukował, gdy cenzura nie pozwalała drukować prawdy – „pisał do szuflady” .
Badając okoliczności powstania wiersza, trudno abstrahować od tego co się dzieje w Polsce. Kiedy powstaje „Przesłanie Pana Cogito”. Herbert przygląda się szarej codzienności PRL’u i styka się ze światem zła, w którym człowiek zatraca swą podmiotowość, panuje relatywizm oraz postępuje upadek wartości. Stąd bierze początek niezgoda poety na stworzoną przez historię rzeczywistość. Wyrazem buntu Poety jest omawiany wiersz.
Postawa wyprostowana symbolizuje godność, dumę, nieugiętość w świecie powszechnego zniewoleni, upodlenia „tych co na kolanach, wśród odwróconych plecami, obaleni w proch”. Postawy te ukazują ludzi biernych, słuchaczy systemu władzy. Autor nawołuje do dawania świadectwa prawdzie. Trzeba wbrew powszechnemu zakłamaniu walczyć o prawdę. Przyjęcie takiej postawy wymaga niezwykłej odwagi i rozumu. Gniew i Pogarda są bardzo różne. Gniew wobec przemocy i Pogarda dla szpiclów, katów, tchórzy. Mimo to, oni i tak wygrają. Walczący umrze, zostanie zapomniany, a kornik napisze życiorys zgodny z tym co głosi władza.
Walczący nie ma prawa przebaczać. Nie powinien się wywyższać, nie ma powodu do dumy mimo tego, iż z wielkim heroizmem i poświęceniem toczy się jego walka. Autor postukuje o skromność. Dalej nakazuje miłości otwarcie się na piękno świata, mimo to, iż uczucia te będą nieodwzajemnione. Poeta nakazuje walkę mimo że nie będzie za nią żadnej nagrody.