Pojęcia z tematów związanych z Biblią

Genesis – tytuł pierwszej księgi Starego Testamentu, inaczej Księga Rodzaju przypisywana tradycyjnie Mojżeszowi. Potocznie: początek, zespół warunków i przyczyn, które złożyły się na powstanie i rozwój świata (także pochodzenie, rodowód)

Tora – pięć ksiąg Starego Testamentu, Pięcioksiąg, także zwój z tekstem Pięcioksięgu (święte pismo judaizmu). Oznacza również prawo religijne i społeczne judaizmu obejmujące pismo zawarte w pierwszych pięciu księgach Biblii i prawo ustne zebrane w innych świętych księgach.

Agape – u Platona i neoplatoników miłośćniebiańska (idealna, doskonała, pełna), która przeciwstawia się niedoskonałej zmysłowej miłości ziemskie (eros)

Alegoria – pojedynczy motyw lub rozwinięty zestaw motywów, który poza znaczeniem dosłownym i bezpośrednio przedstawionym ma jeszcze inny, ukryte i domyślne. W alegorii znaczenie metaforyczne ma zawsze stałe, jednoznaczeniowe odczytanie, np. alegoria śmierci przybiera w kulturze europejskiej kształt kościotrupa, alegoria ojczyzny w niebezpieczeństwie – kształt okrętu walczącego z burza

Hymn – uroczysta pieśń pochwalna na cześć bóstwa, ewentualnie sławiąca bohaterskie czyny, powszechnie uznane wartości itp. Źródłem europejskiej tradycji gatunku są hymny antyczne na cześć Apollona (tzw. pean) i Dionizosa (tzw. dytyramb) pisane przez takich autorów jak Pindar, Simonides z Keos; w średniowieczu podstawowy gatunek poezji chrześcijańskiej; w późniejszych epokach w formie hymnu ujmowano nie tylko problematykę religijną, lecz także filozoficzną, moralną, egzystencjalną.

Iluminacja – (łac. Illuminatio) rzęsiste oświetlenie; barwa ilustracja tekstu rękopiśmienniczego charakterystyczna dla okresu średniowiecza; moment (doznanie) jasności umysłu, ducha, jaźni – oświecenie

Psalm – hebrajska pieśń religijna o charakterze modlitewno-hymnicznym. Psalmy pochwalne sławią potęgę i dobroć Boga, istnieją też m.in. psalmy żałobne, dziękczynne, patriotyczne

Eschatologia – (z gr. eschatos ‘ostateczny’ i logos ‘słowo, nauka’) ogół poglądów traktujących o przeznaczeniu i ostatecznym celu świata, o losach pośmiertnych człowieka.

Kazanie – przemówienie religijne wygłaszane zazwyczaj przez kapłana w trakcie uroczystości religijnych (stałych bądź okazjonalnych) okazjonalnych, którym są wyłożone dwie podstawy wiary bądź nauki moralne; niekiedy bywa wybitnym utworem literackim (np. Kazania sejmowe Piotra Skargi)