Nauczyciel osób dorosłych wobec zmian współczesnego świata

1. Pojęcie „nauczyciel dorosłych"
Początkowo używano określenia „pracownik oświatowy", „nauczyciel w dydaktyce dorosłych".
2. Współczesne pojęcie nauczyciela dorosłych
To osoba, która prowadzi wielostronną działalność edukacyjną (informacyjną, instruktażową, doradczą, konsultacyjną, mediacyjną, wychowawczą, terapeutyczną). Nauczyciel dorosłych ma pełnić rolę mediatora w związkach z rzeczywistością, w wyniku tej mediacji powinien następować rozwój człowieka i dokonywać się rozwój świata. Powinien posiadać kreślone cechy osobowości, kompetentny doradca i konsultant dorosłych, posiada niezbędne przygotowanie psychologiczne, filozoficzne socjologiczne i andragogiczne, kontakty interpersonalne, realizacja dążeń edukacyjnych, rozładowywanie napięć, łagodzenie stresów, oddziaływanie terapeutyczne.
3. Funkcje nauczyciela dorosłych według Knowles:
Diagnostyczną
Planistyczną
Motywacyjną
Metodyczną
Udostępnienia
Ewaluatywną
4. Na zachodzie wyróżnia się trzy główne koncepcje nauczycieli dorosłych:
a/ nauczyciel - artysta (innowacyjność, wrażliwość, konkretność)
b/ nauczyciel - popularyzator (zaangażowanie, organizowanie samokształceniowej aktywności)
c/ nauczyciel - krytyczny analityk (sceptycznie nastawiony do ładu społecznego, uznaje swoje zdanie).
5. Typologia współczesnych nauczycieli dorosłych
Ekspert - skrajnie dyrektywny, dobre przygotowanie praktyczne i teoretyczne, przekonanie o wysokich kompetencjach, tendencje do sterowania procesem edukacji
Informator - informuje o zastosowaniu wiedzy w praktyce, zachęca do aktywności edukacyjnej
Konsultant - Doradca - bardziej liberalny typ, wyjaśnia trudne problemy merytoryczne, doradza nie naruszając swojego stanowiska, ukazuje różne konsekwencje odmiennych decyzji
Spolegliwy opiekun -jest ciepły, otwarty, życzliwy, odpowiedzialność za decyzje jest rozłożona na nauczyciela i uczącego się z prze wagą na uczącego się
Leseferysta - najbardziej liberalny, wczuwa się w potrzeby uczących się, nie ocenia ich, nie krytykuje, nie daje gotowych odpowiedzi, ale zachęca, pobudza.
6. Podział nauczycieli dorosłych na szkolnych i pozaszkolnych:
A/ Nauczyciele szkolni - zaspokojenie potrzeb edukacyjnych, praca ma charakter względnie systematyczny i wysoce sformalizowany, określone programy; możemy wyróżnić nauczycieli:
szkół stacjonarnych
edukacje na odległość,
nauczyciele szkół w trybie zaocznym.
B/ Nauczyciele pozaszkolni - zaspokajanie potrzeb edukacyjnych, rozwijanie aktywności. Można wyróżnić:
Popularyzatorzy nauki - ich działalność naukowa polega na prezentowaniu wyników najnowszych badań z różnych dziedzin nauki np. na sympozjach, proces popularyzacji nauki, są w charakterze wykładowców ekspertów, ich działalność edukacyjna nie jest sformalizowana
Prelegenci i lektorzy - ta sama działalność edukacyjna, ale na niższym szczeblu ogólności, odczyty, spotkania autorskie
Nauczyciele edukacji zawodowej - zdobywanie, uzupełnianie kwalifikacji zawodowych, bądź zmiany kwalifikacji, w systemie kursów zawodowych, prowadzonych przez wykładowców, instruktorów i mistrzów. Najliczniejsza grupa nauczycieli pozaszkolnych dorosłych.
Bibliotekarze
Przewodnicy
Instruktorzy, konsultanci i doradcy - wspomagających ludzi dorosłych w przyswajaniu tzw. wiedzy praktycznej
Instruktorzy i doradcy kulturalno-oświatowi