Wladysław Jagiełło

Włądysław Jagiełło urodził się na Litwie więc z punktu widzenia Polaków był barbarzyńcą. Królowa Jadwiga by zapewnić państwu byt i wsparcie wojskowe ożeniła sie z nim. Jagiełło potrafił dla niej zrobić wszystko i nieraz dzięki namowom królowej powstrzymywał się od krwawych bitem i ukarania poddanych. Był jednocześnie zdobywcą, który stworzył państwo polskie będące pod jego władaniem swoistym imperium. rozciągało się od Bałtyku po morze czarne a Jagiełło był władcą niezliczonego ludu a na jedno jego skinienie mogło spaść setki głów. Mimo śmierci przyobiecał Jadwidze bronić biednych i słabych. Został wyjątkowym władcą państwa polskiego będącego w okresie największej świetności. Stał się jednocześnie ucywilizowanym barbarzyńcą , zdobywcą ziem i ludów.

Pozycja polityczna i gospodarcza Polski na arenie międzynarodowej za czasów Jagiellonó
Pozycja polityczna i gospodarcza Polski na arenie międzynarodowej za rządów Jagiellonów.
Jagiellonowie to dynastia królewska pochodzenia Litewskiego, panująca w Polsce w latach 1386- 1572, na Litwie od roku 1386- 1434 i 1440- 1572, w Czechach i na Węgrzech- od 1480- 1526r. Nazwa „Jagielloni” pochodzi od imienia Władysława Jagiełły, pierwszego z Jagiellonów. Jagiełło to spolszczona wersja litewskiego Jogil, co oznaczało „mężniejszy”. W Polsce kolejno panowali:
1) Władysław Jagiełło (1386- 1434)
2) Władysław Warneńczyk (1434- 1444)
3) Kazimierz Jagiellończyk (1447- 1492)
4) Jan Olbracht (1492- 1501)
5) Aleksander (1501- 1506)
6) Zygmunt Stary (1506- 1548)
7) Zygmunt August (1548- 1572) Na Węgrzech:
1) Władysław Warneńczyk (1440- 1444)
2) Władysław II- Jagiellończyk (1490- 1510)
3) Ludwik II (1510- 1526) Zaś w Czechach:
1) Władysław II
2) Ludwik IV
Na przełomie XV i XVIw. Cztery państwa Jagiellońskie zajmowały obszar od Dźwiny na północy po Adriatyk i Sawę na południu; od górnej Wołgi na wschodzie po Las Czeski na zachodzie.
Jagiellonowie spowinowaceni z innymi rodzinami monarszymi byli jedną z najpotężniejszych rodzin monarszych i skutecznie rywalizowali z Habsburgami o prymat w środkowej Europie. Czas panowania tej dynastii jest określany czasem świetności politycznej, gospodarczej i kulturalnej Polski. Polska postrzegana była jako państwo wielowyznaniowe, ponieważ byli Katolicy, Prawosławni, Ormianie, Luteranie, Kalwiniści, Bracia Czescy, Arianie, Żydzi, Muzułmanie (Tatarzy) i inni- mimo to Polska poddana była Rzymowi Polityka wewnętrzna Jagiellonów charakteryzowała się zachowawczością, unikaniem konfliktów zbrojnych, skłonnością do kompromisów, dążeniem do pokojowego współistnienia różnych narodów i religii; tezą historyków jest dewiza „Idea Jagiellońska”- oznacza ona stałą i konsekwentną realizacją koncepcji politycznej. Sukcesem Jagiellonów było doprowadzenie do trwałych, umacniających się związków Polski z Litwą. W roku 1386 Władysław Jagiełło, wnuk Giedymina ożenił się z królową polską- Jadwigą. Między Polską a Litwą została zawiązana unia personalna. „Dynastyczna polityka Jagiellonów postawiła sobie za celu trzymanie unii personalnej między Polską a Wielkim Księstwem Litewskim”- pisał Jan Kochanowski w „Polsce Jagiellonów”. Prze prawie 200 lat państwa łączyli tylko wspólni władcy, nie doszło natomiast do przyłączenia Litwy do Polski. W roku 1401 zawarto unię wileńsko- radomską, na mocy której Witold uznał zwierzchnictwo króla Polski, jednak dożywotnio zatrzymał sobie tytuł Wielkiego Księcia Litwy. Po jego śmierci ziemie miały byś przywrócone królowi i jego spadkobiercom, oraz Koronie Królestwa Polskigo. Polska zaś zobowiązała się do tego, że nie będzie wybierała monarchów zarówno dla Polski, jak i dla Litwy bez zgody tej drugiej. Unia Horodelska z roku 1413 zapoczątkowała proces przemiany społeczeństwa litewskiego na stanowe, była też podstawą więzi polsko- litewskiej, mimo tego, że prawne stosunki obu państw przybierały różne formy. Dzięki związkowi pomiędzy Koroną Królestwa Polskiego a Wielkim Księstwem wzrosła ranga obu państw na arenie międzynarodowej , mimo konfliktów związały się one na wieki. W XVw. Ukształtował się parlamentaryzm; powstał ustrój oparty na poszanowaniu prawa i władzy sejmu połączony z poddaństwem królowi. Taki ustrój był mało znany i rzadko spotykany w Europie; zrodziło się pojęcie praw osobistych i politycznych. Aleksander panujący po Janie Olbrachcie zastał złą sytuację polityczną. Trwał konflikt pomiędzy Polską a Moskwą, który przerodził się w konflikt zbrojny. Następca Olbrachta- Zygmunt Stary prowadził wojnę w trzech etapach z Rosją; 1- od roku 1507- 1508, 2- 1512- 1522, oraz 3- 1534- 1537. W roku 1542 władca zawarł pięcioletni sojusz z Iwanem Groźnym. W roku 1533zawarł traktat pokojowy z sułtanem Sulejmanem podtrzymujący polską neutralność w stosunku do sporu habsbursko- tureckiego, a w roku 1553 jego syn, Zygmunt August odnowił go. W roku 1562 Iwan Groźny wywołał wojnę zrywając tym samym rozejm litewski w 1558. Iwan chciał scalić pod władzę Moskwy całe Inflanty, jednakże ziemie te mistrz Zakonu Inflanckiego, Gotthard Kettler oddał Zygmuntowi Augustowi jako Księciu Litewskiemu; do konfliktu dołączyła się także Dania i Szwecja. Wojna zakończył się w roku 1570 kongresem pokojowym w Szczecinie. W wieku XVI zaczęły zachodzić pewne zmiany; z jednej strony były one zapoczątkowane w zachodniej Europie, a z drugiej strony dążyły one do utrzymania odrębności. Do wspólnych procesów można zaliczyć wykształcenie się ideologii politycznej w dużym stopniu oddzielonej od inspiracji teologicznych. Odrębność tworzyło pojawienie się demokracji szlacheckiej oraz rozwój gospodarki folwarczno- pańszczyźnianej.
Poprawiła się sytuacja materialna mieszczaństwa, co także miało duży wpływ na rozwój miast. Podstawą jednak były rolnictwa i małe gospodarstwa chłopskie. Pojawienie się i rozpowszechnienie pługu oraz zwiększenie hodowli podniosło wydajność trójpolówki. Na obszarach leśnych, takich jak Ruś Halicko- Włodzimirska, Lubelszczyzna, Litewsko- Wschodnie Mazowsze, tereny podgórskie Podhala i Beskidów, Puszcza Sandomierska, Góry Świętokrzyskie, Puszcza Radomska i Puszcza Niepołomicka- tam również rozwijało się osadnictwo. Ziemie polskie zaczęły odgrywać coraz to większe znaczenie. Szlaki południowe zaczęły tracić znaczenie, coraz częściej wykorzystywano szlaki prowadzące z północnego wschodu na zachód przez Polskę z uwzględnieniem miast nadbałtyckich, takich jak Gdańsk, Toruń, czy Elbląg. Centrum włókiennicze zaczęło się przesuwać na tereny Wielkopolski, wzrosła produkcja broni, wydobycie i kopalnictwo rud ołowiu w okolicach Olkusza. Za rządów Kazimierza Jagiellończyka bardzo mocno wzrosło znaczenie Gdańska. W miesiącu sierpniu, kiedy odbywa się tu wielki jarmark(...), zawija do portu ponad 400 okrętów naładowanych winem francuskim, hiszpańskim, jedwabiem, oliwą, cytrynami, konfiturami i innymi płodami hiszpańskimi, korzeniami portugalskimi, cyną i suknem angielskim. Zostają w Gdańsku magazyny pełne pszenicy, żyta i innego zboża, lnu, konopi, wosku, miodu, drzewa do budowy, solonej wołowiny i innych, drobniejszych rzeczy, którymi kupcy rozładowane swoje okręty na powrót ładują”. Zmianę systemu gospodarczego spowodowało zmniejszenie się dochodów szlachty i zwiększenie się dochodów chłopstwa i mieszczaństwa końcowe lata wieku XV i wiek XVI były czasem ogólnoeuropejskiego wzrostu szlacheckiej aktywności. W Anglii objawił się on zakładaniem hodowli owiec i tworzeniem pastwisk, we Francji przestąpiono na system połownictwa (chłop musiał oddać panu część plonów), na półwyspie Iberyjskim szlachta prócz hodowli owiec zajęła się uczestnictwem w ekspansji kolonialnej, w Czechach zakładano stawy rybne, na Węgrzech rozpowszechniła się uprawa winorośli. W Polsce spowodowało to rozrastanie się powierzchni uprawnych, bezpośrednie uczestnictwo szlachty w handlu bydłem i zbożem. Można przyjąć, że produkcją wzrosła o 100% . Około 80% z tego stanowiło rolnictwo, a około 20%-przemysł, wydobycie i rzemieślnictwo.
Okres panowania Jagiellonów był okresem wzmocnieniem skarbu, władzy i ustroju państwa, a także rolnictwa i rzemieślnictwa. Nie było ograniczeń- Polska była uważana za kraj otwarty i tolerancyjny. W Europie państwo postrzegane było jako mocarstwo Europejskie ze względu na dobrą koniunkturę gospodarczą (sprzedaż zboża). Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie razem z terytoriami lennymi- Prusami Książęcymi i Kurlandią zajmowały 800 tys. km2 i miało około 8 mln. mieszkańców. Rozkwit gospodarczy i kulturalny za panowania dwóch ostatnich Jagiellonów spowodował mianowanie tego okresu „złotym wiekiem”. Dzięki lennom kurlandzkim i pruskim oraz zdobyczą w Inflantach wzrosło znaczenie państwa w basenie Morza Bałtyckiego, a polityka utrzymywania dobrych kontaktów z Turcją zapewniła pokój przy południowej granicy. Jedynie wojny z Rosją spowodowały zmniejszenie terytorium Księstwa Litewskiego, konflikt ten trwał przez następne stulecia. Mimo tego myślę, że stanowisko Polski było mocne i niezachwiane, pewnie dlatego, że władza przechodziła z ojca na syna i rozpoczęte przez jednego działania polityczne i gospodarcze były kontynuowane przez następnego. Nasze państwo cieszyło się dobrą sławą i poważaniem we wszystkich państwach Europejskich; przypuszczam, że był to jeden z najlepszych, o ile nie najlepszy okres w historii Polski.


“Polska Jagiellonów” od rozdziału Władysław Jagiełło do rozdziału Kazimierz Jagielończyk.
1386r. - koronacja Władysława Jagiełły, najazd Krzyżaków na Litwę.
Unia Polski z Litwą zadecydowała o odwróceniu polityki polskiej od spraw czysto polskich (odzyskanie Pomorza, Śląska), na rzecz niemożliwych do zrealizowania planów zawładnięcia całym wschodem. Od momentu zawarcia unii we wspólnej polityce daje się zauważyć charakterystyczne, przedtem tylko dla Litwy pozostawianie wielu spraw niezałatwionych. Wskutek zbyt dużej liczby frontów, jakie stworzyła unia takie postępowanie musiało przynieść opłakane skutki. Polska zaczęła coraz bardziej odbiegać od państw zachodnioeuropejskich, ponieważ musiała dbać również o zacofaną kulturalnie i technicznie Litwę.
1387r.- zajęcie Rusi Czerwonej przez Jadwigę.
1390r.- oblężenia Wilna.
1392r.- zawarcie porozumienia pomiędzy Jagiełłą i Witoldem.
1398r.- Litwa zawiera pokój z Zakonem(wskutek napiętych stosunków z Polską), utrata Żmudzi.
1399r.- wyprawa na Tatarów(zakończona klęską), śmierć Jadwigi.
1401r.- unia wileńsko-radomska- Witold otrzymuje dożywotnią władzę na Litwie.
1401r.-1404r.- wojna Litwy z Zakonem, zrzeknięcie się Żmudzi.
1408r.- ucieczka Świdrygiełły do Moskwy.
1409r.-powstanie na Żmudzi, Zakon wypowiada wojnę Polsce(wcześniej Polska pomagała Litwie nieoficjalnie).
Jagiełło przed bitwą pod Grunwaldem rozsyła listy do wszystkich państw chrześcijańskich, skarżąc się na Krzyżaków. Prowadzona przez króla propaganda poskutkowała i Krzyżacy dostali małą pomoc z zachodu.
Węgrzy ofiarowują Władysławowi III swoją koronę, w zamian żądają poślubienia wdowy po
Albrechcie Habsburgu-Elżbiety, która była w ciąży. Korona została przyjęta. Większość doradców była temu przeciwna, ale zadecydował głos Oleśnickiego. Warunki ślubu zobowiązywały Władysława III do obrony Węgier przed Turkami. Ponadto Władysław miał uczynić w przyszłości syna Elżbiety Władysława Pogrobowca królem Czech. Dla Polski nie przewidziano żadnych korzyści. Polska popełniła niewybaczalny błąd dając się wciągnąć, ze względów ideologicznych, w wojnę z Turcją. Polityka polska pod wpływem Oleśnickiego zaczynała wyznaczać nieosiągalne cele. Dla Oleśnickiego korzystny był wyjazd Władysława III na Węgry, gdyż mógł on wtedy spokojnie rządzić w Polsce. Sprawa Węgrzech skomplikowała się, za sprawą Elżbiety, która zaczęła szukać pomocy u cesarza Fryderyka III. Na Węgrzech wybuchła wojna domowa. Przez wojnę na Węgrzech ubożał skarb królewski, muszący płacić rycerzom za wojnę poza granicami Polski. W tym okresie wiele ziem dostało się w magnackie ręce. Za politykę w imię ideologii zapłacona ogromną cenę. Państwo stało się biedne, a magnaci bajecznie bogaci. Fatalne rządy magnatów w Polsce trwały od 1434 do 1444r.
1442r.-zjazd koronny domagający się zakończenia wojny na Węgrzech.
1442r.-na Węgrzech zawarto kompromis. Polska pomimo poniesienia olbrzymich kosztów wojny nic nie otrzymała.
1443r.-rozpoczęcie kampanii przeciwko Turkom.
1444r.-bitwa pod Warną, śmierć Władysława III.
Podczas bitwy dowodził Węgier Jan Hunyady. Bitwę można było wygrać, jednak zadecydował błąd popełniony przez Władysława III, który dowodził 2 hufcami ciężkiej jazdy polskiej. Uderzył on zbyt wcześnie w środek linii Turków i został przez nich okrążony. Śmierć króla spowodowała panikę w wojskach polskich.
Przywileje szlacheckie
1374 - przywilej koszycki Ludwik Węgierski Obniżenie podatku poradlnego do 2 groszy z łana chłopskiego, wolnienie z obowiązku budowy i naprawy zamków.
1388 - przywilej piotrkowski Władysław Jagiłło Zobowiązywał króla do wykupywania rycerzy z niewoli również jeśli dostali się do niej w czasie wojny w granicach Polski.
1422 - przywilej czerwieński Władysław Jagiełło Gwarancja nietykalności dóbr ziemskich bez prawomocnego wyroku sądowego.
1423 - statut warcki Władysław Jagiełło Określenie zasad opuszczania wsi przez chłopów i zezwolenie na usuwanie sołtysów oraz przymusowe wykupywanie ich ziemii.
1430 - przywilej jedleńsko Władysław Jagiełło Szlachta otrzymała nietykalność. Zapewnienie ciągłości dynastii.
1433 - przywilej krakowski Władysław Jagiełło Wyłączność szlachty do sprawowania urzędów państwowych ziemskich
1454 - przywilej nieszawski Kazimierz Jagiellończyk Zakaz zwoływania przez króla pospolitego ruszenia i nakładania nowych podatków bez zgody sejmów.
1496 - przywilej piotrkowski Jan Olbracht Ograniczał wychodzenie chłopów ze wsi.
1501 - akt mielnicki Aleksander Jagiellończyk Ustępstwa na rzecz magnaterii, członkowie senatu wymuszali przywilej.
1505 Nic nowego ( Nihil novi ) nie może być ustanowione w dziedzinie praw ogólnopaństwowych oraz przywilejów stanu szlacheckiego bez zgody obu izb sejmu - senatu i izby poselskiej.

“Polska Jagiellonów” od rozdziału Władysław Jagiełło do rozdziału Kazimierz Jagielończyk.
1386r. - koronacja Władysława Jagiełły, najazd Krzyżaków na Litwę.
Unia Polski z Litwą zadecydowała o odwróceniu polityki polskiej od spraw czysto polskich (odzyskanie Pomorza, Śląska), na rzecz niemożliwych do zrealizowania planów zawładnięcia całym wschodem. Od momentu zawarcia unii we wspólnej polityce daje się zauważyć charakterystyczne, przedtem tylko dla Litwy pozostawianie wielu spraw niezałatwionych. Wskutek zbyt dużej liczby frontów, jakie stworzyła unia takie postępowanie musiało przynieść opłakane skutki. Polska zaczęła coraz bardziej odbiegać od państw zachodnioeuropejskich, ponieważ musiała dbać również o zacofaną kulturalnie i technicznie Litwę.
1387r.- zajęcie Rusi Czerwonej przez Jadwigę.
1390r.- oblężenia Wilna.
1392r.- zawarcie porozumienia pomiędzy Jagiełłą i Witoldem.
1398r.- Litwa zawiera pokój z Zakonem(wskutek napiętych stosunków z Polską), utrata Żmudzi.
1399r.- wyprawa na Tatarów(zakończona klęską), śmierć Jadwigi.
1401r.- unia wileńsko-radomska- Witold otrzymuje dożywotnią władzę na Litwie.
1401r.-1404r.- wojna Litwy z Zakonem, zrzeknięcie się Żmudzi.
1408r.- ucieczka Świdrygiełły do Moskwy.
1409r.-powstanie na Żmudzi, Zakon wypowiada wojnę Polsce(wcześniej Polska pomagała Litwie nieoficjalnie).
Jagiełło przed bitwą pod Grunwaldem rozsyła listy do wszystkich państw chrześcijańskich, skarżąc się na Krzyżaków. Prowadzona przez króla propaganda poskutkowała i Krzyżacy dostali małą pomoc z zachodu.
Węgrzy ofiarowują Władysławowi III swoją koronę, w zamian żądają poślubienia wdowy po
Albrechcie Habsburgu-Elżbiety, która była w ciąży. Korona została przyjęta. Większość doradców była temu przeciwna, ale zadecydował głos Oleśnickiego. Warunki ślubu zobowiązywały Władysława III do obrony Węgier przed Turkami. Ponadto Władysław miał uczynić w przyszłości syna Elżbiety Władysława Pogrobowca królem Czech. Dla Polski nie przewidziano żadnych korzyści. Polska popełniła niewybaczalny błąd dając się wciągnąć, ze względów ideologicznych, w wojnę z Turcją. Polityka polska pod wpływem Oleśnickiego zaczynała wyznaczać nieosiągalne cele. Dla Oleśnickiego korzystny był wyjazd Władysława III na Węgry, gdyż mógł on wtedy spokojnie rządzić w Polsce. Sprawa Węgrzech skomplikowała się, za sprawą Elżbiety, która zaczęła szukać pomocy u cesarza Fryderyka III. Na Węgrzech wybuchła wojna domowa. Przez wojnę na Węgrzech ubożał skarb królewski, muszący płacić rycerzom za wojnę poza granicami Polski. W tym okresie wiele ziem dostało się w magnackie ręce. Za politykę w imię ideologii zapłacona ogromną cenę. Państwo stało się biedne, a magnaci bajecznie bogaci. Fatalne rządy magnatów w Polsce trwały od 1434 do 1444r.
1442r.-zjazd koronny domagający się zakończenia wojny na Węgrzech.
1442r.-na Węgrzech zawarto kompromis. Polska pomimo poniesienia olbrzymich kosztów wojny nic nie otrzymała.
1443r.-rozpoczęcie kampanii przeciwko Turkom.
1444r.-bitwa pod Warną, śmierć Władysława III.
Podczas bitwy dowodził Węgier Jan Hunyady. Bitwę można było wygrać, jednak zadecydował błąd popełniony przez Władysława III, który dowodził 2 hufcami ciężkiej jazdy polskiej. Uderzył on zbyt wcześnie w środek linii Turków i został przez nich okrążony. Śmierć króla spowodowała panikę w wojskach polskich.