Filozofie oświeceniowe

Filozofie oświeceniowe

Immanuel Kant
 „Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie”
 Poznanie nie jest bezpośrednie i swobodne, postrzeganie przez kategorie (np. czasu)
 „Nie rób drugiemu, co tobie nie miłe” jako wyznacznik etyczny

Kartezjusz
 Wynalazca racjonalizmu (poznanie świata przez rozum, nie zmysły)
 Poznanie prawdy dostępne dla każdego dobrze pokierowanego umysłu
 Odrzucenie wiary i przesądów
 Krytycyzm, nieufność w stosunku do dogmatów
 Powstanie deizmu (Bóg istnieje, ale nie miesza się w sprawy świata) i ateizmu (Bóg nie istnieje)

Francis Bacon
 Ojciec empiryzmu
 Potwierdzanie wszystkiego przez doświadczenie

Jean Jacque Rousseau
 Przeciw organizacji społeczeństwa
 Przeciwstawienie cywilizacji i natury
 Tęsknota za szczęściem
 Ucieczka od cywilizacji, powrót do natury
 Twórca sentymentalizmu („Nowa Heloiza”)

Jon Locke
 Empiryzm: wiedza wynikiem doświadczeń, człowiek po narodzeniu nie posiada nic wewnętrznego i wrodzonego (tabula rasa)
 Nie badanie natury rzeczy, tylko sposobu poznawania – epistemologia zamiast metafizyki
 1 teoria zakładająca względność

George Berkeley
 Empiryzm jak Locke
 Najbardziej radykalne teorie epistemologiczne
 Sensualizm – istnieje tylko to, czego doświadczamy
 Subiektywizm – wszystko zależy od umysłu (np. dom zmienia rozmiary jak się od niego oddalamy – to nie złudzenie optyczne)
 Immaterializm – odrzucenie materii; być = być postrzeganym
 Spirytualizm i idealizm – istnieją tylko bierne idee w umysłach (=idealizm) -> czynna duchowość, wszystkie przemiany zachodzą w strefie duchowej = spirytualizm

David Hume
 Czerpie z Locke’a i Berkleya
 Krytyka klasycznej przyczynowości
 Nie racjonalizmowi
 Metafizyka i religia wyjaśniane metodami subiektywnymi i psychologicznymi
 Religia = konieczny wytwór psychiki
 Utylitaryzm – dobre to, co użyteczne dla społeczeństwa
 Prawo i konwencje są naturalne i konieczne

Wolter
 Racjonalizm (rozum instancją ostateczną)
 Istnieje tylko to, co można objąć rozumem; to, co niezgodne – tępić!
 Naturalizm – nie ma dualizmu, tylko prawa natury
 Deizm – świat to zegar, ale musi istnieć zegarmistrz, który go skonstruował