Włosień kręty, spiralny (Trichinella spiralis)
Systematyka
Domena: Eukarioty
Królestwo: Zwierzęta
Typ: Nicienie
Gromada: Adenophorea
Rząd: Trichocephalida
Rodzina: Trichinellidae
Gatunek: Włosień kręty
Nazwa systematyczna - Trichinella spiralis
Charakterystyka
Włosień kręty (Trichinella spiralis) należy do nicieni.Jest najgroźniejszym pasożytem człowieka - wywołuje chorobę włośnicę (trychinozę).
Pasożyt ten w postaci dorosłej występuje w jelicie cienkim człowieka i innych ssaków, a w postaci larwalnej w mięśniach prążkowanych człowieka, zwierząt domowych i dzikich, gl. świni domowej, dzika, psa, kota, lisa i szczura. Włosień jest nicieniem małym, długość samca wynosi 1,4 do 1,6 mm. , a samicy od 3 do 5 mm.
Cykl rozwojowy włośnia krętego
Cały cykl rozwojowy przechodzi w jednym żywicielu. Zakażenie następuje po zjedzeniu zakażonego mięsa świni lub dzika W żołądku człowieka, pod wpływem enzymów trawiennych, otorbione larwy (znajdujące się wcześniej w mięśniach zwierzęcia) wydostają się z otoczki, i wędrują do jelita cienkiego, gdzie w ciągu 2-3 dni osiągają dojrzałość płciową i rozmnażają się. Samce giną, a samice przedostają się do naczyń limfatycznych, gdzie samica rodzi 1500 larw. Nie składa jajeczek lecz rodzi od razu żywe larwy. Włośnie są jajożyworodne (sposób rozrodu, gdzie podczas składania przez samicę jaj, młode są w pełni rozwinięte i gotowe do samodzielnego życia, uwalniają się z osłon jajowych bezpośrednio przed złożeniem jaj, w trakcie, lub zaraz po złożeniu). Nowo narodzone larwy dostają się do krwi, a wraz z nią do mięśni poprzecznie prążkowanych. Gdy wnikną już do włókna mięśniowego zwijają się w spiralę i otorbiają. Niektóre giną, inne zachowują zdolność do zarażania nawet do 50 lat.
Włośnica
Włosień spiralny jest szczególnie groźnym pasożytem człowieka. Atakuje również różne gatunki zwierząt. Zarażony osobnik staje się najpierw żywicielem ostatecznym, a następnie pośrednim.
Włośnica (trychinoza) jest odzwierzęcą chorobą inwazyjną. Z włośnicą można żyć, pod warunkiem, że inwazja pasożyta była niewielka. Jedną z ofiar niedogotowanej wieprzowiny był według najnowszych badań słynny kompozytor Wolfgang Amadeusz Mozart.Pewność rozpoznania daje znalezienie larw włośni w zakażonym pokarmie
Źródło zakażenia
Człowiek zaraża się, jedząc surową lub niedogotowaną, zakażoną nicieniami lub ich larwami wieprzowinę lub dziczyznę, a także jedząc wędliny wędzone w zbyt niskiej temperaturze. Nie można zarazić się od chorego człowieka. Zachorowania są zwykle rodzinne.
Początek zakażenia nicieniem
Początek zakażenia włośnicą jest zwykle bezobjawowy. U niektórych osób występują jednak bóle brzucha i biegunka. Rzadko, ale pojawiają się również nudności i wymioty.
Charakterystyczne objawy włośnicy:
- bóle mięśni
- po kilku dniach wysoka gorączka, z dreszczami
- nudności, wymioty, biegunki
- przemijający obrzęk twarzy i powiek
- osłabienie
- niekiedy wysypka na skórze, bowiem wędrówka larw nicienia (włośni) wewnątrz organizmu wywołuje objawy podobne do alergii.
Natychmiastowego kontaktu z lekarzem wymaga ostry zespół objawów:
- temperatura powyżej 39C
- duszność, kaszel
- obrzęki wokół kostek
Skutki
Choroba nieuleczalna, można z nią żyć, jeśli inwazja larw jest niewielka. Śmiertelność 3-30%
Możliwe powikłania włośnicy to:
- zapalenie oskrzeli i płuc
- zapalenie mięśnia sercowego
- uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego
Zapalenie oskrzeli
Zapalenie płuc
Leczenie włośnicy
Celem leczenia jest wyeliminowanie lub ograniczenie do minimum (eliminacja) obecności pasożytów w ustroju oraz łagodzenie objawów choroby. Chorego leczy się zwykle w domu, jedynie powikłania choroby wymagają hospitalizacji. W ostrej fazie choroby należy leżeć w łóżku. Dieta nie ma znaczenia dla skuteczności terapii.
U większości osób odpowiednie leczenie prowadzi do wyzdrowienia, chociaż ciężkie powikłania mogą stanowić zagrożenie dla życia.
Leczenie farmakologiczne
W leczeniu włośnicy stosuje się leki przeciwpasożytnicze (tiabendazol). W przypadku nasilonej gorączki i bólów mięśniowych leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Ponadto w przypadku nasilonych objawów uczuleniowych kortykosterydy.
Profilaktyka
Ochrona konsumentów przed zachorowaniami należy do producentów żywności. Powszechnie stosują oni obowiązkowe badanie poubojowe mięsa – toteż kupowane w sklepie mięso jest bezpieczne. Nie można jednak tego samego powiedzieć o wszystkich tzw. dostawcach bazarowych, którzy nie zawsze legitymują się zaświadczeniem badania weterynaryjnego. Nas obowiązuje więc czujność i zasada spożywania mięsa tylko z pewnych źródeł. Oczywiście nie powinno się jeść surowego „tatara” z niepewnego źródła, ani niedogotowanego mięsa.
