Komorka jej skladniki i podzial

KOMORKA:stanowi podstawową jednostkę strukturalną i funkcjonalną organizmów żywych. Jest zarazem najmniejszą strukturą, zdolną do samodzielnego życia.

Komórka eukariotyczna zawiera składniki PLAZMATYCZNE i NIEPLAZMATYCZNE.

Plazmatyczne:cytoplazma,jadro komorkowe,mitochondria, siateczka wewnatrz plazmatyczna,lizosomy,aparat Golgiego,plastydy---->sa to protoplasty!!!

nieplazamtyczne:sciana komorkowa i wakuole


BŁONA KOMORKOWA
Oddziela komorke od srodowiska oraz zapewnia z nim kontakt.Skladnikami blony kom.sa lipidy i bialka.Do lipidow naleza:
fosfolipidy,glikolipidyPodwojna warstwa fosfolipidow tworzy zrab blony z ktorym powiazane sa rozne bialka blonowe.niektore z nich sa calkowicie zanuzone w zrebie.Czasteczki te zawieraja rejon hydrofobowy z przewaga aminiokwasow nie rozpuzczalnych w wodzie (umozliwia wpasowanie)i hydrofilowy z aminokwasami rozpuszczalnymi(czesto wystaja z blony).
Blona komorkowa jest asymetryczna czyli warstwy blony maja rozna grubosc.np.glikolipidy znajdujace sie na zewnatrz i ich cukrowe lancuchy tworza cieniutka warstwe glikokaliks(funkcja odpornosciowa i ochronna)
Blona komorkowa dzieki poruszaniu sie lipidow jest plynna co pozwalam na szybkei przemieszczanie sie czesci bialek blonowych oraz zlewanie sie blod w trakcie rozbudowy.Blona cechuje sie rowniez wybiorcza przepuszczalnoscia.

dyfuzja ulatwiona:zachodzi gdy bialko kanal jonowy lub bialko przenosnik ulatwia transportowanie przez blone odpowiedniej substancji.trasnport taki wymaga energii.przenosniki sa wysoce selektywne dzieki temu komorka mioze regulowac skald i stezenie substancji wewnatrz.


SIATECZKA WEWNATRZ PLAZMATYCZNA
twozy zlozony system kanalikow i pecherzykow.zwieksza w ten sposob powieszchnie komorki,.Jesli pokryta jest rybosomami jest to siateczka szorstka..Wzajemny stosunek ilosciowy obu rodzajow siateczkijest zmieny,a przejscia sa plynne.Siateczka szorstka jest dobrze rozwinieta w komorkach szybko rosnacych ,siateczka gladka rozwinieta jest zas dobrze w komorkach specjalizujacych sie w syntezie niebialkowych zwiazkow,przeprowadza tez detoksykacje

APARATY GOLGIEGO
Składają się z obłonionych cystern spłaszczonych w części środkowej, a rozdętych na brzegach,najczesciej porozrzucanych w cytoplazmie.Zadaniem ich jest modyfikacja pakowanie i oprzekazywanie zageszczonych substancji w i poza komorke.Polega ono na kierowanieu substancji w pecherzykach transportujacych do blony kom,tam zlewaja sie z nia potem sa wydzielane.

LIZOSOMY
są to obłonione pęcherzyki, odpowiadające za trawienie wewnątrzkomórkowe. Wytwarzane są najczęściej przez aparat Golgiego w postaci lizosomów pierwotnych - drobnych pęcherzyków zawierających enzymy. Pęcherzyki takie dołączają się do obłonionych struktur cząsteczek pokarmowych, które mają ulec strawieniu i formują tak zwane lizosomy wtórne - zawierają enzymy trawienne i trawione substancje


MIKROCIALKA
sa to niewielkie pojedyncze pecherzyki nieposiadajace szczegolnych cech zewnetrznych.od innych organelli odroznia je specyficzny zestaw enzymow utleniajacych.Aktywnosc mikrocialek pozwala podzielic je na peroksomy i glioksysomy.Peroksomy usuwaja szkodliwy nadtlenek wodorui uczestnicza a detoksyzacji.Glioksysomy rozkladaja kwasy tluszczowe .

WAKUOLA
wypelniona jest plynem, zawierajacym substancje zapasowe sole mineralne zwiazki organiczne odzywcze ,metabolity wtorne(glikozydy alkaloidy garbniki).wakuole odpowiadaja za jedrnosc komorki,niektore zawieraja enzymy trawienne

CYTOPLAZMA
jest to zlozony koloid wodny w ktorym zawieszone sa bialka lipidy kwasy tluszczowe aminokwasy i sole mineralne.Cytoszkielet tworza filamenty(siec bialkowych wlokienek)oraz mikrorureczki.Wyrozniamy filamenty aktynowe(odpowiedzialne za ruch i ksztalt) i posrednie(funkcja podporowa).
Mikrotobule nie ustannie zmieniaja swoja dlugosc.tworza sie w centrosomach.jest to swojego rodzaju szlak transportu w komorce.


MITOCHONDRIA i CHLOROPLASTY
zachodza w nich procesy przetwarzania energii...Mitochondrium posiada otoczkę zbudowaną z dwóch błon: zewnętrznej (cieńszej) i wewnętrznej.Błona wewnętrzna tworzy liczne wpuklenia do wnętrza mitochondrium w kształcie grzebieni.dostarcza komórkom ATP.Chloroplasty.zamieniaja energie swietlna w chemiczna.zewnetrzna ich blona jest slabo przepuszczalna.wewnatrz znajduja sie "woreczki".


RYBOSOMY
występują na terenie cytoplazmy i jądra - zbudowane są z dwóch strukturalnych podjednostek: mniejszej i większej, których cykliczny rozpad następuje w związku z syntezą białek. Właśnie synteza białek jest główną funkcją pełnioną przez te organelle.zbudowane sa z rRNA.


SCIANA KOMORKOWA
ochrania prezd uszkodzeniami drobnoustrojami wzmacnia.Podstawowym skladnikiem jest mureina lubchityna lub celuloza.Powstawanie sciany:podczas podziału, pierwszą strukturą oddzielającą dwie nowopowstałe komórki jest blaszka środkowa,w młodych komórkach następną warstwą oddzielającą jest ściana pierwotna,
gdy komórka przestaje rosnąć budowa ścian nie ustaje - rośnie ona teraz na grubość, dzięki temu, że od strony protoplastu odkładane są na powierzchnie ściany pierwotnej nowe warstwy celulozy - tworzy się ściana wtórna,
Inkrustacja;odkladanie substancji chemicznych miedzy elementami szkieletu celulozowego.
Adkrustacja;odkladanie substancji na powieszchni sciany pierwotnej


JADRO KOMORKOWE
jest magazynem informacji genetycznej komórki. Geny znajdujące się w cząsteczkach jądrowego DNA kontrolują większość procesów życiowych komórki. W jądrze komórkowym przebiegają między innymi procesy odczytywania informacji genetycznej (transkrypcji) oraz kopiowania cząsteczek DNA (replikacji).
Jądro komórkowe jest otoczone podwójną błoną białkowo-lipidową. Dzięki selektywnej przepuszczalności otoczki jądrowej płyn wypełniający wnętrze jądra (kariolimfa) różni się składem chemicznym od cytoplazmy. Szczególnym składnikiem jądra komórkowego jest chromatyna, która jest zbudowana z cząsteczek DNA i białek. Informacja genetyczna komórki jest zakodowana właśnie w DNA wchodzącym w skład chromatyny.Pętle chromatyny są zawieszone na delikatnej sieci włókien białkowych
Wewnątrz jądra komórkowego jest kilka jąderek, w których znajdują się odcinki DNA kodujące rybosomalny RNA. Jąderka są miejscem składania rybosomów z białek i cząsteczek kwasu rRNA

MITOZA
Profaza-ppojawiaja sie chromosomy.skladaja sie ze scisle polaczonych dwoch chromatyd.jaderko zaczyna sie rozpraszac az wreszcie znika,peka otoczka jadrowa.
Metafaza-chromosomy przesuwaja sie w czesc srodkowa komorki .sily ciagnace chromatydy w przeciwne strony powoduja pekniecuie centomeru i powstanie chromosomow potomnych
Anafaza-chromosomy potomne wedruja do przeciw leglych biegunow komorki.zostajka podzieline na dwa zespoly
Telofaza-tworza sie otoczki chromosomy rozkrecaja sie potem pojawiaja sie jaderka.powstaja dwie odrebne komorki potomne


MEJOZA
1)
profaza 1-chromosomy dobieraja sie oparami tworza biwalenty.niektore chromatydy wymieniaja miedzy soba odcinki.
metafaza1-ukladanie biwalentow w plaszczyznei srodkowej komorki.zostaja rozerwane.
anafaza1-odciaganie chromosomow do przeciwnych biegunow komorki
telofaza1-odtwarza sie otoczka jadrowa

2)
profaza2-formowanie sie chromosomow
metafaza2-ukladanie chromosomow
anafaza2-wedrowka chromosomow potomnych
telofaza2-podziaj cytoplazmy