Pobrzeże Bałtyku

Krainy: Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Koszalińskie, Pobrzeże Gdańskie, Żuławy Wiślane.
Klimat: łagodny- lata są chłodniejsze, a zimy cieplejsze niż w pozostałej części kraju; jesienią i zimą częste sztormy.
Surowce mineralne: gaz ziemny, ropa naftowa, sól kamienna, sole potasowo- magnezowe.
Gospodarka: rybołówstwo, handel morski, przemysł: stoczniowy, chemiczny, spożywczy; turystyka pobytowa i uzdrowiska.

POBRZEŻE SZCZECIŃSKIE, zach. część Pobrzeży Południowobałtyckich, obejmująca ujściowy odcinek doliny Odry, Zalew Szczeciński, wyspy Uznam i Wolin (zamykające zalew od pn.) oraz położone na wsch. i pd. od zalewu równiny i wzniesienia morenowe, sięgające do 100 km w głąb lądu; pod względem geologicznym P.Sz. jest obniżeniem tektonicznym (niecka kredowa); na P.Sz. wyróżnia się 11 mniejszych jednostek fizycznogeogr. o zróżnicowanym krajobrazie; na wyspie Wolin — Woliński Park Nar.; gł. miastem P.Sz. jest Szczecin — ważny port mor., funkcję awanportu pełni Świnoujście, które jest także kąpieliskiem i uzdrowiskiem nad M. Bałtyckim.

POBRZEŻE KOSZALIŃSKIE, środk. część Pobrzeży Południowobałtyckich, między doliną dolnej Parsęty na zach. a przyl. Rozewie na wsch.; obejmuje pas nadmor. zw. Wybrzeżem Słowińskim (z licznymi jeziorami przybrzeżnymi) oraz równiny i wysoczyzny morenowe przecięte dolinami rzek (Parsęty, Grabowej, Wieprzy, Słupi, Łupawy, Łeby) i odcinkami pradolin; dł. ok. 190 km, szer. 25–30 km (tylko wzdłuż Parsęty do 60 km); P.K. jest oddzielone od przylegającego od pd. Pojezierza Zachodniopomorskiego stopniem terenowym o wys. 50–100 m; na P.K. wyróżnia się: równiny Białogardzką i Słupską, wysoczyzny Damnicką i Żarnowiecką oraz Pradolinę Redy–Łeby; region turyst., wypoczynkowy i uzdrowiskowy; liczne kąpieliska nadmor., m.in. Mielno, Darłowo oraz uzdrowiska: Kołobrzeg, Ustka, Łeba; porty rybackie i żeglugi przybrzeżnej (Kołobrzeg, Darłowo, Ustka, Łeba); w rejonie jez. Gardno i Łebsko utworzono Słowiński Park Nar.; liczne rezerwaty przyrody; ważniejsze m.: Koszalin, Słupsk, Kołobrzeg, Lębork, Białogard.

POBRZEŻE GDAŃSKIE, wsch. część Pobrzeży Południowobałtyckich otaczająca półkolem Zat. Gdańską; charakterystyczne 2 długie piaszczyste mierzeje — Helska i Wiślana, oraz izolowane, opadające stromo ku morzu kępy morenowe; P.G. jest przecięte ujściowym odcinkiem Wisły, która utworzyła tu dużą deltę zw. Żuławami Wiślanymi; P.G. obejmuje ponadto Pobrzeże Kaszubskie (na zach. od Wisły) oraz Wysoczyznę Elbląską, Równinę Warmińską i Wybrzeże Staropruskie (na wsch. od Wisły); gł. m.: Gdańsk, Gdynia, Elbląg, Sopot.

ŻUŁAWY WIŚLANE, środk. część Pobrzeża Gdańskiego odpowiadająca delcie Wisły; ograniczone są od zach. wysoką (ok. 100 m) krawędzią Pobrzeża Kaszubskiego, od wsch. równie wysoką krawędzią Wysoczyzny Elbląskiej; od Zat. Gdańskiej oddziela je pas wydm stanowiących zach. przedłużenie Mierzei Wiślanej;
od pn.-wsch. przylegają do Zalewu Wiślanego; pow. ok. 2500 km2 (w tym obszary depresyjne ok. 450 km2); Żuławy Wiślane mają kształt trójkąta o podstawie ok. 60 km i wys. 50 km; wys. od 14,6 m koło Pruszcza Gdańskiego do 1,8 m p.p.m. na zach. od wsi Raczki Elbląskie; obszary depresyjne rozciągają się w pn. i pd.-wsch. części delty. Żuławy Wiślane stanowią holoceńską równinę aluwialną; proces narastania delty rozpoczął się 5–6 tys. lat temu poprzez tworzenie coraz to nowych stożków napływowych przy częstych zmianach łożysk licznych ramion Wisły; równocześnie kształtowała się Mierzeja Wiślana, toteż formowanie się Żuław Wiślanych odbywało się w obrębie zalewu, a nie zatoki mor.; proces ten zakończył się w XIX w. — gł. nurt Wisły skierował się z Nogatu do Leniwki i utorował sobie ujście Wisłą Śmiałą, a po odcięciu śluzą Nogatu i powstaniu przekopu pod Świbnem oraz zamknięciu Martwej Wisły i Szkarpawy, wody wiślane skierowano bezpośrednio do Zat. Gdańskiej; od tego czasu stożek napływowy tworzy się na zewnątrz Mierzei Wiślanej, na dnie zatoki. Żuławy Wiślane zbudowane są z iłów, mułków, piasków i torfów; miąższość aluwiów 10–25 m, w kopalnej dolinie Wisły do 50 m; osobliwością są 2 ostańce pochodzenia lodowcowego, tworzące niewysokie wzniesienia (11,3 m i 14,6 m). We wsch. części regionu — reliktowe jez. Druzno.

Wody gruntowe są płytkie, w większości zasolone i zanieczyszczone; zaopatrzenie w wodę poprzez Centr. Wodociąg Żuławski. Podmokłe i depresyjne obszary Żuław Wiślanych objęte były pracami melioracyjnymi już w XIV w. (osadnicy hol.); z czasem powstała gęsta sieć rowów (17 tys. km) i kanałów (3 tys. km) oraz grobli i wałów przeciwpowodziowych, które w większości zostały zniszczone 1945 przez wycofujące się oddziały niem.; urządzenia melioracyjne i przeciwpowodziowe odbud. w kilka lat po wojnie. Na Żuławach Wiślanych występują bardzo urodzajne gleby, gł. mady, miejscami gleby torfowe; region roln.; uprawia się gł. zboża (pszenicę), buraki cukrowe, rośliny pastewne; hoduje się bydło. Jedynym miastem w środk. części delty jest Nowy Dwór Gdański, większe miasta występują na obrzeżach — Gdańsk, Elbląg, Tczew, Malbork.