Funkcjonowanie spółek handlowych

FUNKCJONOWANIE SPÓŁEK HANDLOWYCH
1. TYPOLOGIA SPÓŁEK
1) spółka osobowa - spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną,
2) spółka kapitałowa - spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkę akcyjną,
Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Ksh wprowadza tzw. odpowiedzialność subsydiarną. Wspólnicy odpowiadają solidarnie, całym swoim majątkiem na zobowiązania spółki. Solidarnie oznacza, że wierzyciel może dochodzić od dowolnego wspólnika, a subsydiarnie to, że najpierw wierzyciele dochodzą wierzytelności z majątku spółki a później z majątku wspólników.
2. CHARAKTERYSTYKA SPÓŁKI JAWNEJ
Organizacja i funkcjonowanie spółki opiera się na osobistym zaangażowaniu wspólników, z których każdy ma prawo reprezentowania i prowadzenia spraw spółki Obowiązuje zasada osobistej, nieograniczonej i solidarnej odpowiedzialności wspólników i spółki za zobowiązania. Prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom bądź na mocy umowy spółki, bądź na podstawie późniejszej uchwały wspólników. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki
Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru. Powstaje w sposób: pierwotny – poprzez zarządzanie spółką jawną lub następczy – poprzez przekształcenie spółki cywilnej, która prowadzi przedsiębiorstwo większych rozmiarów ( - przedsiębiorstwo, którego wartość przychodów netto ze sprzedaży w ciągu dwóch kolejnych lat obrotowych powinna wynosić, co najmniej 400 000 euro w walucie polskiej)
Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j."
3. ISTOTA SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ
Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność pozostałych, ale co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej, która jest wcześniej oznaczona w akcie notarialnym i wpisana jest do rejestru handlowego.
Występuje tu zasada oddzielenia odpowiedzialności osobistej i ryzyka ekonomicznego utraty wniesionego wkładu. ceną za ograniczenie odpowiedzialności jest utrata praw do reprezentowania i prowadzenia spraw spółki. Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. Komandytariusz ma jedynie uprawnienia kontrolne i informacyjne i prawa przekraczające zakres zwykłego zarządu.
Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa". dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. k.” Ksh dopuszcza udział osób prawnych w sp. k.
4. CHARAKTERYSTYKA SPÓŁKI PARTNERSKIEJ
Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, księgowego, lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.
Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp. p."
Różnice między sp. jawną a partnerską:
a) skład parterów,
b) sposób zawiązania,
c) odpowiedzialność parterów,
d) fakultatywny sposób prowadzenia spraw spółki
ad. b) Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
ad. c) ogranicza ryzyko odpowiedzialności związane z błędami w sztuce popełnionymi przez parterów. Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Partner bezpośrednio odpowiada za wszelkie czynności związane z prowadzeniem wolnego zawodu wykonywane przez niego osobiście lub osoby nie podlegające bezpośrednio żadnemu parterowi. Mówimy tu o pionach odpowiedzialności. Można w umowie wskazać partnerów, którzy za zobowiązania sp. odpowiadają w sposób nieograniczony.
ad. d) występuje tu model fakultatywny. Pierwszy – przez poszczególnych partnerów samodzielnie - można pozbawić partnera spraw prowadzenia i reprezentowania spraw spółki. Drugi – można ustanowić zarząd, który prowadzi i reprezentuje spółkę. Stosuje się do niego przepisy obowiązujące partnerzy nie mogą reprezentować i prowadzić spraw spółki.
5. SPÓŁKI KOMANDYTOWO-AKCYJNEJ
Upowszechniła się we Francji i Niemczech.
Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Jest typowym sposobem prowadzenia przedsiębiorstw rodzinnych, daje bowiem możliwość dofinansowania spółki bez utraty kontroli nad spółką. Uniemożliwia w praktyce tzw. wrogie przejęcia. Zawiera elementy osobowe i elementy kapitałowe.
Powstaje jak S.A. Statut/ akt założycielski spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego i jest podpisywany przez komplementariuszy oraz wymagane jest objęcie akcji.
Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50.000 złotych. Powstaje z chwilą wpisu do rejestru.
Wyraźnie oddzielona jest odpowiedzialność. Akcjonariusze odpowiadają wyłącznie do wysokości posiadanych akcji. Istnieją organy podobne jak w sp. kapitałowych tj.: WZA – organ uchwałodawczy; ma podstawowe kompetencje decyzyjne. Komplmentariusze mają prawo uczestnictwa w WZA nawet, gdy nie mają akcji.
Trzy typy uchwał:
 podejmowane przez akcjonariuszy bezwzględną większością głosów,
 uchwały zgromadzenia związane wymagające zgody większości komplementariuszy,
 podejmowane uchwały powiązane z wymogiem zgody wszystkich komplementariuszy.
Jeżeli akcjonariuszy jest więcej niż 25, to jest obowiązek powołania przez ZA rady nadzorczej jako organu nadzorczo-kontrolnego. Członków RN nie mogą wybierać komplementariusze i ich pracownicy. Musi być w pełni niezawisła w podejmowaniu decyzji. Określa to zakaz łączenia stanowisk w organach.
Istnieje prawo emisji akcji czyli podwyższenia kapitału w trakcie funkcjonowania spółki
S P Ó Ł K A Z O. O.
6. CEL I ZAKRES DZIAŁALNOŚCI SPÓŁKI Z O.O.
Sp. z o.o. może być powoływana przez 1 lub > osób w każdym prawnie dopuszczalnym celu, chyba, że ustawa stanowi inaczej:
 gospodarczym,
 charytatywnym,
 naukowym.
dotąd tylko gospodarczym.
Nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową sp. z o.o. Przez umowę sp. handlowej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładu oraz jeżeli umowa tak stanowi przez współdziałanie w inny określony sposób
Sp. z o.o. powstała w Niemczech w 1892 roku.
Prywatno – prawna organizacja o charakterze korporacyjnym, mająca osobowość prawną, która jest wyposażona w, utworzony z wkładów wspólników, określony w umowie sp. kapitał zakładowy, podzielony na udziały i odpowiadająca za zobowiązania wyłącznie swoim majątkiem
Cechy:
1. kapitałowe zaangażowanie wspólników,
2. ograniczenie odpowiedzialności wspólników,
3. pełna odpowiedzialność sp. za swoje zobowiązania,
4. posiada odrębną osobowość prawną od osobowości prawnej wspólników
Umowa sp. może zobowiązywać wspólników do określonych świadczeń.
7. SPÓŁKA Z O.O. JAKO KORPORACJA
Właściwość podstawowa:
 jest ona jednostką organizacyjną o charakterze korporacyjnym czyli jest związkiem osób tworzących organizację o osobowości prawnej odrębnej od podmiotowości prawnej swoich członków
 w warunkach zewnętrznych występuje jako prawna jedność; pod własną nazwą, firmą; jako korporacja ma organ uchwałodawczy (zgromadzenie wspólników) i organ wykonawczy (zarząd)
Dopuszczalna jest zmiana składu osobowego, nie ma to wpływu na stosunki zewnętrzne.
Jest to sp. łącząca cechy spółki osobowej i spółki kapitałowej.
Elementy sp. osobowej w sp. z o.o.:
 wyraźnie sformalizowany zapis dający prawo wspólnikom do indywidualnej kontroli,
 ograniczenie (możliwość) w zakresie zbywania udziałów – ograniczenie prawa majątkowego (własnościowego)
 możliwość kontroli składu wspólników (umowa może uzależnić zbywanie udziałów, kontroluje wspólników, podwyższając kapitał może decydować, kto obejmie te udziały)
 możliwość dla wspólników prawa wyłączenie wspólnika.
Elementy kapitałowe:
 organizacja będąca połączeniem kapitałowym,
 ma kapitał zakładowy,
 wejście i wyjście do spółki zazwyczaj wiąże się ze zmianą kapitału
WE – podwyższenie kapitału,
WY – umorzenie udziałów
ksh – duża elastyczność zasad współpracy kapitałowej
 prawo głosu zależy od wielkości wniesionego kapitału.
8. TYPY SPÓŁEK Z O.O.
 sp. jednoosobowa (założyciel 1 osoba)
1. nie może ona być założycielem innej sp. z o.o.
2. w przypadku sp. jednoosobowej w organizacji – wspólnik ma ograniczone prawo reprezentowania sp. jedynie do złożenia wniosku do sądu rejestrowego
3. w przypadku oświadczeń woli wspólnik – sp. muszą one mieć formę notarialną; to ma zwiększyć kontrolę nad tą sp., tak aby akty notarialne stanowiły bezpieczeństwo dla obrotu gospodarczego z innymi podmiotami
 sp. z o.o. z kilku/ kilkunastoma wspólnikami
- małe i średnie przedsiębiorstwa - mogą być sp. grupujące kilka przedsiębiorstw, tworząc strukturę holdingu finansowego; możliwość tworzenia oddziałów w Polsce dla spółek zagranicznych (dotychczas mogły one funkcjonować jako sp. tworzone na podstawie polskiego prawa)
9. KAPITAŁ ZAKŁADOWY SPÓŁKI A MAJĄTEK SPÓŁKI
Sp. z o.o. ma kapitał zakładowy (kz)
Kz – ustalona w umowie spółki, określona wielkość liczbowo, wyrażona w złotych, która stanowi sumę wartości nominalnej ogółu udziałów w spółce.
Jest funduszem księgowanym w pasywach, abstrakcyjna wartość liczbowa będąca wartością nominalną wkładów pieniężnych i aportów. Na kz składają się udziały o wysokości równej bądź nierównej wysokości.
Gdy wspólnicy obejmują udziały po wartości wyższej od wartości nominalnej to ta nadwyżka kapitału – agio – jest księgowana na kapitał zapasowy.
Spółce przysługuje postępowanie wobec wspólnika jeżeli nie dokonał objęcia kapitału, a szczególnie wtedy, gdy wnosząc wkłady w postaci aportów dokonał zawyżenia wartości aportu.
Min. wartość kz w sp. z o.o. wynosi 50 tys. złotych. Do końca `99 roku – 4 tys. złotych (brak pokrycia zobowiązań przez kapitał spółki). Obecnie mają oni 3 lata na uzupełnienie kapitału do 25 tys., 5 lat do 50 tys.
Min. wartość udziału – 500 złotych.
Kapitał (fundusz) a majątek sp., który tworzą wszystkie efektywnie wniesione wartości (łączna suma przekazanych sp. wartości majątkowych czyli konkretna wartość ekonomiczna).
Problem zawyżania wartości aportów, zawiązanie spółki nie wymaga badania przez biegłego sądowego. Powstały sp. o wysokim kapitale a niskiej wartości ekonomicznej. Zawyżony aport najczęściej to know – how (WNiP - kapitał zakładowy). Gdy udziały obejmowane za wkłady aportowe to spółka ma roszczenie wobec wspólnika, zarządu, którzy wiedząc o zawyżeniu zatwierdzili objęcie aportu. Jest to podstawowy obowiązek zarządu.
Brak zabezpieczeń z drugiej strony tzn. gdy wartość aportu zaniżono – wówczas sp. faktycznie ma wyższy majątek od wartości nominalnej kapitału (tutaj nadużycia gdy sp. jest sp. Skarbu Państwa). Wielkość kz zdeterminowana jest celem sp. Konsekwencją zaniżonego kapitału wówczas pierwotnie niedokapitalizowanie sp., może mieć charakter także wtórny – generowanie strat.
Cecha kapitału:
 stałość,
 każda zmiana kapitału wymaga zmiany umowy spółki, z wyjątkiem gdy w umowie przewidziano możliwość podwyższenia kapitału (określono wielkość docelową i termin).
Cecha majątku:
 zmienność,
 jest to suma składników majątkowych sp. i praw spółki,
 w czasie ulega zmianie (nabywanie, sprzedaż składników)
Wartość przedsiębiorstwa/ sp. – różnica wartości aktywów pomniejszona o zobowiązania
pokrycie kapitału zakładowego
Istnieje obowiązek wniesienia pełnego wkładu. Gdy udziały obejmowane są po wartości niższej od nominalnej, to wówczas istnieje obowiązek wniesienia tej nadwyżki ( kapitał zapasowy – agio),
Zasady:
- skuteczne pokrycie kapitału zapasowego,
- niedopuszczalność zwrotu wkładów oraz aportów przed rejestracją.
Wspólnicy wnoszą zadeklarowane udziały i ten majątek staje się własnością sp. wspólnicy i zarząd ponoszą odpowiedzialność za właściwe wnoszenie wkładów i uchybienia w momencie tworzenia sp. To wszystko ma zapewnić bezpieczeństwo i trwałość funkcjonowania podmiotu, tego że zadeklarowane wartości odpowiadają wartościom rzeczywistym.
10. PODWYŻSZENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO W SPÓŁCE Z O.O.
Proces podwyższania kapitału – wymaga zmiany umowy sp. w formie aktu notarialnego przy większości 2/3 głosów, gdy wcześniej przewidziane - brak zmiany umowy sp.
Zasada w sp. z o.o. - pierwszeństwo do objęcia nowych udziałów - dotychczasowi wspólnicy mają prawo do objęcia udziałów w podwyższonym kapitale proporcjonalnie do dotychczasowych udziałów,
mają 30 dni na objęcie udziałów w podwyższonym kapitale, to chroni prawa mniejszości, aby zachowali dotychczasowy udział w strukturze kapitału,
gdy przystępują nowi wspólnicy to muszą złożyć oświadczenie notarialne o przystąpieniu do sp. i objęciu udziałów określonej wysokości.
Podwyższenie kapitału z kapitałów zapasowych i rezerwowych to szczególny przypadek podwyższenia. Dotychczasowi wspólnicy obejmują proporcjonalnie większą liczbę udziałów lub następuje podwyższenie wartości nominalnej jednego udziału.
Cel podwyższenia – dokapitalizowanie ( realne, gdy ze źródeł finansowych zewnętrznych; ze zmianą struktury kapitałów, wzrost kz bez bezpośredniego dofinansowania zewnętrznego sp.)
Zarząd w ciągu 7 dni do zgłoszenia w rejestrze sądowym podwyższenia kapitału dołącza uchwałę o podwyższeniu kapitału, oświadczenia o objęciu udziałów, oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady wniesione na podwyższony kapitał zakładowy zostały wniesione w całości.
11. OBNIŻENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO W SPÓŁCE Z O.O.
Obniżenie kapitału:
- bardziej złożone proceduralnie,
- zmiana umowy sp.,
- w formie aktu notarialnego,
- wymaga ogłoszenia,
- uchwała powinna zawierać wysokość o jaką kapitał ma być obniżony oraz sposób obniżenia kapitału. Sposoby obniżenia kapitału:
1. obniżenie wartości nominalnej udziałów (przy zachowaniu min. wartość = 500 zł)
2. umorzenie udziałów
3. zmniejszenie liczby udziałów przez ich połączenie
Obniżenie ma charakter:
1. realny (rzeczywisty) – gdy faktycznie obniżenie kapitału wiąże się ze zwrotem wkładów
2. nominalny – gdy urealnienie wartości kapitału zakładowego w stosunku do osiągniętych przez sp. efektów, gdy sp. generuje spłaty wówczas urealnienie wielkości kapitału i pokrycie straty w wyniku obniżenia kapitału.
Cele obniżenia kapitału:
1. nadmierna wartość kz w stosunku do realizowanych przez sp. celów,
2. aby przesunąć na inne fundusze np. by móc wypłacać dywidendę,
3. zrealizowanie procesu umorzenia udziałów:
- stworzenie możliwości wyjścia wspólnikom ze spółki,
- aby dochodzić roszczeń od wspólnika,
4. urealnienie wielkości kapitału zakładowego
Ogłoszenie obniżenia w odpowiednim Dz. – wierzyciele w ciągu 3 miesięcy mogą złożyć sprzeciw, ci co zgłoszą muszą być przez sp. spłaceni. Gdy brak sprzeciwu – zgoda na obniżenie kapitału.
Obniżenie może oznaczać zagrożenie spłaty wierzytelności oraz zagrożenie istnienia spółki.
Zarząd zobowiązany jest do zwołania walnego zgromadzenia w celu podjęcia decyzji o dalszym istnieniu sp., dakapitalizowaniu lub rozwiązaniu, to wówczas w bilansie sporządzonym przez zarząd wykazana strata będzie większa od sumy kapitału zapasowego, kapitału rezerwowego oraz ½ kapitału zakładowego, wówczas zagrożenie, że sp. w sposób trwały przestanie realizować swoje zobowiązania, gdy to zdarzenie zarząd ogłasza upadłość sp. Gdy zarząd tego nie zrobi odpowiadają cywilnie za zobowiązania sp.
12. POJĘCIE I CHARAKTER UDZIAŁÓW W SP. Z O.O.
Udział:
a) część kapitału zakładowego – jest to określona kategoria ekonomiczna, określona w umowie sp. wielkością liczbową wyrażoną w zł i stanowiąca cząstkę kapitału zakładowego. Zmiana wartości udziału wymaga zmiany umowy spółki – w tym rozumieniu udział odpowiada wkładowi wspólnika do sp., a zakres kapitałowy wyznacza zakres praw i obowiązków wspólników. Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż 1 udział, to wszystkie one muszą być równe i niepodzielne,
b) prawo udziałowe – oznacza członkostwo wspólnika w sp. oraz określa ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce. Im więcej udziałów, tym więcej praw wspólnika.
Prawa wspólnika można podzielić:
- prawa majątkowe – wyrażają określoną własność i tym podstawowym prawem jest prawo do dywidendy (udział w zysku wykazanego w SF) oraz prawo do części majątku w przypadku likwidacji spółki. Obowiązuje tu zasada proporcjonalności.
- prawa korporacyjne – wynikają z członkostwa w spółce np.: prawo głosów na zgromadzeniach wspólników, czy też prawo indywidualnej kontroli. Umowa sp. może przewidywać dodatkowe obowiązki (poza koniecznością wniesienia wkładów)
 powtarzające się świadectwa niepieniężne np.: zob.,
 zobowiązania wspólników do pełnienia funkcji w określonym czasie,
 obowiązek dopłat do kapitału.
W sp. z o.o. zakłada się, że wspólnicy są zobowiązani do aktywnego uczestnictwa w korporacji.
Minimalna wartość udziału wynosiła 50 zł (kh), natomiast teraz 500 zł (ksh).
W przypadku sp. z o.o. na udziały nie mogą być wydawane żadne dokumenty (odwrotnie niż w S.A.) na okaziciela a zarząd musi prowadzić księgę:
- charakter posiadanych udziałów,
- liczbę i wysokość,
- ewentualne uprzywilejowanie
Podział udziałów:
I. wielkość udziałów:
1. udziały równej wysokości – wspólnik może mieć wiele udziałów, a udziały są niepodzielne
2. udziały o wysokości nierównej – jeżeli umowa sp. przewiduje, to wspólnik może posiadać wyłącznie 1 udział a udziały mogą być dzielone.
II. uprzywilejowanie:
1. zwykłe,
2. uprzywilejowane.
III. charakter wkładu:
1. wkłady gotówkowe
2. wkłady aportowe
IV. obowiązek świadczeń niepieniężnych.
13. UDZIAŁY ZWYKŁE A UDZIAŁY UPRZYWILEJOWANE
Jeżeli w umowie sp. nie są przewidziane szczególne korzyści to udziały te określamy jako zwykłe. Natomiast o udziałach uprzywilejowanych mówimy, gdy umowa przewiduje dla niektórych udziałów korzystniejsze traktowanie niż wynika to z kodeksu spółek czy też postanowień umowy dotyczących innych udziałów.
Uprzywilejowanie to w przypadku sp. z o.o. zostało ograniczone przez obecny ksh:
- uprzywilejowanie co do udziału w podziale dywidendy – max 150 % dywidendy zwykłej,
- uprzywilejowanie co do głosów w walnym zgromadzeniu - max 3 głosy na 1 udział,
- uprzywilejowanie co do pierwszeństwa objęcia nowych udziałów – gdy sp. będzie podwyższać kapitał,
- uprzywilejowanie co do pierwszeństwa w przypadku umarzania udziałów, gdy
 umowa sp. przewiduje umarzanie udziałów, określa tryb umarzania i wskazuje wspólników, których udziały mogą być umorzone,
- kompetencja przyznana niektórym wspólnikom do wyznaczania członków organów sp. (Rady Nadzorczej, Zarządu czy też wskazywania poszczególnych funkcji w tych organach).
14. UDZIAŁY GOTÓWKOWE A UDZIAŁY APORTOWE
udziały gotówkowe – obejmowane w formie pieniężnej. Wkład odpowiada wartości nominalnej objętych udziałów.
Dodatkowe zastrzeżenia pojawiają się dla udziałów aportowych – są to wkłady niepieniężne. W umowie sp., jeżeli są wnoszone aporty to musi być zaznaczone:
- osoba wspólnika wnoszącego aport,
- przedmiot wkładu niepieniężnego,
- liczba i wysokość objętych udziałów,
- wspólnicy wnoszące aporty ponoszą pełną odpowiedzialność, jeżeli wartość aportów została znacznie zawyżona w stosunku do wartości rynkowej na dzień wnoszenia aportów. Wspólnik ma obowiązek uregulowania różnicy między wartością rynkową a wartością zawyżoną.
Odpowiedzialność ta dotyczy też członków zarządu, którzy wiedząc o fakcie zawyżenia zgłosili sp. do rejestru.
15. DOPŁATY I ICH FUNKCJE W SPÓŁCE Z O.O.
Umowa sp. może wiązać z udziałami pewne obowiązki np.:
- obowiązki dopłat
Dopłaty wynikają z umowy spółki i są zobowiązaniem wspólnika do wniesienia dopłaty w określonej wysokości, w określonym terminie. Jeżeli wspólnik nie dokona tego w odpowiednim terminie, to sp. dodatkowo przysługuje prawo naliczenia odsetek. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów. Umowa sp. określa max wartość, do której można zażądać dopłaty. Dopłaty mogą być zarządzane wielokrotnie, ale nie mogą przekroczyć wielkości max. Dopłata dla wszystkich wspólników będzie zależała od tego, ile posiada udziałów i jaka jest ich wartość.
Dopłaty są wyłącznie wpłatami pieniężnymi, ale nie stanowią powiększenia kapitału zakładowego. Będą więc księgowane w rezerwach utworzonych z dopłat.
Funkcje dopłat:
- konieczność dokapitalizowania sp. – gdy kapitał jest za niski do założonych celów sp.,
- konieczność zdobycia funduszy na rozwój sp.
Dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Obowiązek dopłat musi być określony w umowie sp. i zarządzony przez upoważniony organ. Od obowiązku dopłat wspólnik nie może być zwolniony. Dopłata nie zwiększa też wielkości udziału, bo nie jest elementem kapitału zakładowego. Warunkiem uniemożliwiającym zwrot dopłat jest konieczność pokrycia strat przez sp., gdy nie ma na to żadnych środków.
Z punktu księgowego dopłata nie jest ani dochodem, ani zyskiem, nie podlega opodatkowaniu. Ma ona formę pożyczki udzielonej przez wspólników. Podlega ona opłacie skarbowej.
Dopłaty oznaczają poprawę sytuacji finansowej, natomiast zwrot dopłat ją pogarsza. Zwrot dopłat wymaga uchwały WZ i ogłoszenia w Monitorze Sądowym. Zwrot dopłat może nastąpić po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia, gdy stanowią element kapitału własnego i wspólnicy muszą być o tym powiadomieni (bo daje to taki sam efekt jak obniżka kapitału zakładowego). Przy zwrocie obowiązuje zasad proporcjonalności w stosunku do udziałów - zwrot powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom.
16. ISTOTA I PRZESŁANKI UMORZENIA UDZIAŁÓW
Ksh doprecyzował to pojęcie oraz procedury umarzania udziałów (nawiązuje do przepisów z 28 r.)
Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi oraz gdy są wskazane procedury umarzania.
Istota umarzania udziałów – umarzanie to prawne unicestwienie udziałów w sp. Z chwilą umorzenia prawo udziałowe związane z danym udziałem wygasa (ustaje prawo majątkowe i prawo korporacyjne – wygasa członkostwo w sp.). Podstawą założenia jest tu możliwość wyjścia wspólnika ze spółki (nie koniecznie może to nastąpić w chwili sprzedaży udziałów).
Są trzy sposoby umarzania udziałów:
1. umarzanie dobrowolne – odbywa się na wniosek wspólnika,
2. umarzanie przymusowe – w przypadku gdy umowa określa warunki, w jakich może nastąpić przymusowe umorzenie,
3. umorzenie automatyczne – jeśli umowa sp. określa warunki, których zaistnienie może spowodować umorzenie udziałów.
Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział; wynagrodzenie to nie może być niższe od wartości księgowej udziału. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna również zawierać uzasadnienie.
Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.
17. SPOSOBY UMARZANIA UDZIAŁÓW
Gdy zajdzie zdarzenie przewidziane w umowie, to zarząd podejmuje decyzje o umorzeniu. Stosuje się tu zasady obniżania kapitału zakładowego (z wyjątkiem umorzenia stosowanego z czystego zysku - umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego). Umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym.
Sposoby finansowania umarzanych udziałów:
1. umorzenie poprzez obniżenie kapitału zakładowego. Jest to kłopotliwe dla sp., bo stosuje się przepisy dotyczące obniżenia kapitału zakładowego. Następuje faktyczne obniżenie kapitału i zachowana zostaje zasad proporcjonalności.
2. umorzenie udziałów z czystego zysku. Zmniejsza się liczba udziałów, ale kapitał pozostaje bez zmian (przypada więc na niego teraz mniejsza liczba udziałów.
3. dla finansowania umorzenia może być utworzony specjalny fundusz celowy. Wówczas należy zastosować równoczesną uchwałę o podwyższeniu wartości udziałów w spółce, aby stan kapitału zakładowego się nie zmienił.
Umorzenie bez wynagrodzenia może nastąpić jedynie wtedy, gdy wspólnik wyrazi na to zgodę. Natomiast umorzenie przymusowe za wynagrodzeniem nie niższym niż wartość księgowa udziału. Problem co to znaczy wartość księgowa udziałów (wartość majątku przypadająca na 1 udział; wartość kapitału zakładowego przypadająca na 1 udział, wartość majątku netto przypadająca na 1 udział) – jak określić ekonomiczną wartość udziału. Wynagrodzenie określa uchwała.
W sp. z o.o. występuje w zasadzie zakaz nabywania udziałów z wyjątkiem dwóch przypadków:
a) nabywania w celu ich umorzenia – księgujemy to po stronie pasywów w pozycji „udziały własne w celu umorzenia” ze znakiem „–”. Jeśli sp. skupuje udziały, które w ciągu roku nie zostaną zbyte to musi je umorzyć wg przepisów o umorzeniu, przepisów o obniżeniu kapitału zakładowego. Skupowanie w celu umorzenia jest wygodną praktyką.
b) nabywania w celu dochodzenia roszczeń wobec wspólnika
Sp. zależne mają całkowity zakaz skupowania udziałów.
umorzenie dobrowolne i umorzenie przymusowe
Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.
Problem przy umarzaniu przymusowym. Pojawia się nowa regulacja. Czy to umorzenie może być traktowane jako sankcja wobec wspólnika? Problem lojalności wspólnika wobec sp. Zakaz konkurencji obejmuje w zasadzie członków zarządu. Jeśli zajmuje się interesami konkurencji nie uczestniczy w zgromadzeniach uniemożliwiając podjęcie decyzji, to czy można umorzyć mu udziały?
Umorzenie ma charakter kapitałowy i nie powinna wiązać się z sankcjami indywidualnymi,
Wspólnicy podpisując umowę sp. przyjmują pewne obowiązki jak i obowiązek przestrzegania zasady lojalności wobec wspólnika.
18. OBRÓT PRAWAMI UDZIAŁOWYMI
Obowiązuje generalnie zasada, że udziały jako prawa udziałowe mają charakter majątkowy i w związku z tym mogą być zbywalne. Zbycie udziałów następuje w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami. To porządek obrotu udziałami. Daje to gwarancje kontroli obrotu udziałami w sp. W przypadku, gdy wspólnicy mogą mieć tylko 1 udział (udziały o małej wartości) zbywane mogą być ułamkowe części udziału. Powstaje więc nowe udziały, ale o wartości nie < niż 500 zł.
Wspólnicy mogą określić regulacje dotyczące obrotu udziałami. Chcą oni kontrolować skład swoich członków.
W przypadku sp. z o.o. można wprowadzić 2 zasady:
- zasad pierwokupu,
- ograniczenie zbywania udziałów, ułamkowych części lub zastawiania udziałów
Umowa sp. może wprowadzić te ograniczenia. Tylko wówczas ograniczenia te są skuteczne. Zbycie osobom trzecim wymaga zgody zarządu. Ogranicza to wchodzenie do sp. wspólników niepożądanych. Zgoda musi być wyrażona w formie pisemnej. W przypadku jednak odmowy spółki wspólnik może być niezadowolony z ceny proponowanej przez innego wspólnika (osoba trzecia proponuje cenę). Wspólnik może udać się do sądu, który może wydać zgodę na sprzedaż udziału osobie trzeciej. Jeśli osoba wskazana przez spółkę w ciągu 1 miesiąca nie uiści ceny, to wspólnik dysponuje udziałem dowolnie.
19. POWSTANIE SPÓŁKI Z O.O.
Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się:
1) zawarcia umowy spółki,
2) wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki,
3) powołania zarządu,
4) ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki,
5) wpisu do rejestru.
Wpis do rejestru sądowego musi nastąpić nie później niż w ciągu 6 m-cy od zawiązania sp. Uchwały za zgodą wszystkich wspólników. Ksh określa jakie dokumenty należy złożyć z wnioskiem do sądu (np.: firmę, siedzibę i adres spółki, przedmiot działalności spółki, wysokość kapitału zakładowego, czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony). Pokrywają się one z elementami obligatoryjnymi, ale dodatkowo pojawia się oświadczenie podpisane przez wszystkich wspólników, że wkłady zostały wniesione w pełni, umowę spółki, dowód ustanowienia władz sp., podpisaną przez zarząd listę wspólników i wysokość udziałów, notarialnie poświadczone wzory podpisów członków zarządu.
zawarcie umowy spółki
Zawarcie umowy sp. w formie aktu notarialnego. Ten akt wymaga uzgodnienia wspólników co do zasad funkcjonowania sp., założeń co do zawarcia umowy sp., jaki jest cel powołania sp.
Wszyscy wspólnicy muszą zgodzić się na treść przyjętych uzgodnień. Gdy akt ten zostanie podpisany przez wszystkich wspólników i przy nich odczytany (ewentualnie pełnomocników), to z tą chwilą powstaje sp. z o.o. W organizacji reprezentowanej przez zarząd lub pełnomocników powołanych jednomyślnością uchwałą zgromadzenia.
Elementy umowy:
- obligatoryjne wynikające z ksh,
- fakultatywne postanowienia co do których wspólnicy mogą wprowadzić do umowy podział:
a) postanowienia dyspozytywne (gdy nie wprowadzane, to stosowany ksh),
elementy obligatoryjne to ustanowienie firmy. Od firmą sp. prowadzi przedsiębiorstwo. Jest to nazwa kupca sp.
Zasady:
1. prawdziwości (firma musi odzwierciedlać faktyczny stan prawny sp., obok nazwy dopisek określający stan prawny),
2. wyłączności (ksh chroni firmę aby inne sp. nie posługiwały się wcześniej zarejestrowaną firmą innej sp.) te różnice muszą być dostatecznie wyraźne aby nie było możliwości istnienia sp. o podobnej firmie korzystającej np. z renomy tej sp.,
3. jedności (gdy sp. ma oddziały, zakłady to wszystkie posługują się tą samą firmą).
Funkcje firmy:
a) identyfikacja
 jaki jest charakter prawny sp.,
 jaki jest rodzaj prowadzonej działalności,
 takie formułowanie firmy, aby utrwalała się w świadomości klientów, odbiorców.
W umowie zastrzega się pełną nazwę, skróconą tylko nazwę identyfikowaną dla klientów
b) promocyjne:
 pozwalać budować obraz i świadomość firmy,
 zasób niematerialny ułatwiający konkurowanie.
spółka z o.o. w organizacji
z chwilą zawiązania umowy sp. z o.o. powstaje sp. z o.o. w organizacji. Spółka w organizacji jest reprezentowana przez zarząd albo pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. Odpowiedzialność osób ustaje wobec spółki z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników. W spółce jednoosobowej w organizacji jedyny wspólnik nie ma prawa reprezentowania spółki. Nie dotyczy to zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego. Sp. z o.o. w organizacji mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane.
Do likwidacji spółki w organizacji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące likwidacji spółki.
20. POSTANOWIENIA OBLIGATORYJNE I FAKULTATYWNE UMOWY SPÓŁKI
Elementy obligatoryjne umowy sp.:
1. firmę i siedzibę spółki – wskazanie terytorialne gdzie firma działa,
2. przedmiot działalności spółki i jego zmiana związana z uchwałą podjętą kwantyfikowaną większością (szczególnie chroniony – do rejestru wymagalna jest polska kwantyfikacja działalności PKD),
3. wysokość kapitału zakładowego,
4. czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
5. w sytuacji, gdy udziały są pokrywane wkładami niepieniężnymi musi to być zawarte w umowie określając osobę tego wspóln8ika, przedmiot aportu oraz liczbę i wysokość udziałów przyznanych za te aporty,
6. liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,
7. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Postanowienia fakultatywne umowy sp.:
- określenie czy wyłączenie praw spadkobrania,
- ograniczenia w zbywaniu udziałów,
- określenie przyczyn zdarzeń, gdy sp. ulega rozwiązaniu,
- określenie zakresu, kompetencje organów, zwłaszcza rady nadzorczej (tutaj rozszerzenie kompetencji),
- zasady podwyższania kapitałów,
- zasady umarzania udziałów,
- obowiązek dopłat,
- zasady dotyczące dywidendy.
Postanowienia dyspozytywne (podstawowe kwestie rozwiązane wg ksh):
- charakter reprezentacji,
- zróżnicowanie praw i obowiązków udziałowców,
- nowe zasady powoływania i odwoływania członków organów sp.,
- ograniczenia praw indywidualnej kontroli,
- szczególne ograniczenia dotyczące powoływania i funkcjonowania rady nadzorczej,
- zasady nabywania lub zbywania nieruchomości,
- zasady zaciągania zobowiązań,
- wskazanie miejsca, w którym odbywać się będzie zgromadzenie wspólników, sposobu głosowania kworum,
- ograniczenie, wyłączenie praw pierwszeństwa obejmowania nowych udziałów,
- zasady podziału kwot likwidacyjnych.
21. KLASYFIKACJA PRAW WSPÓLNIKÓW W SPÓŁCE
Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce. Jeżeli umowa spółki przewiduje udziały o szczególnych uprawnieniach, uprawnienia te powinny być w umowie określone (udziały uprzywilejowane). Im więcej kapitałów tym więcej praw posiadają. Ta zasad ma zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy udziały mają charakter uprzywilejowany w prawach:
1. prawa korporacyjne – wynikają z uczestnictwa w korporacji jaką jest spółka:
 prawo kontroli (zasad lojalności i rozsądku),
 prawo do udziału w zgromadzeniu wspólników,
 prawo sankcjonowania władz sp.,
 prawo decydowania o podziale zysków,
 prawo decydowania o kierunku rozwoju sp.,
 prawo wyboru członków organów sp.,
 prawo do informacji,
 prawo dochodzenia roszczeń.
2. prawa majątkowe – wynikają z faktu, że udziały mają charakter kapitałowy:
 prawo do dywidendy,
 dywidendy wyrównawczej,
 zaliczki na poczet dywidendy,
 prawo do części majątku w przypadku likwidacji sp.
Między prawami istnieje związek funkcjonalny, tzn. prawa korporacyjne mają zapewnić wspólnikom realizację praw majątkowych.
22. PRAWA KORPORACYJNE I PRAWA MAJĄTKOWE
podstawowe prawa korporacyjne:
a) prawo kontroli - Prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi niezależnie od posiadanych udziałów. W tym celu wspólnik lub wspólnik z upoważnioną przez siebie osobą może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyjaśnień od zarządu.. Oznacza ono indywidualną kontrolę wspólnika.
Prawo kontroli może być w szczególnych przypadkach ograniczone, np. ograniczenie zapisem w umowie sp. Realizacja tego prawa wymaga przestrzegania zasad:
a) zasada lojalności – związana z tym, że dokumenty sp. mają charakter poufny; realizacja tego prawa to brak przecieków o sp. do otoczenia, gdyż te informacje to element konkurowania
b) zasada rozsądku – prawa realizowane są tylko w sytuacjach krytycznych, gdyż ze strony wspólnika istnieje podejrzenie, że zarząd działa na niekorzyść sp., zataja informacje lub podaje nieprawdziwe. Stąd możliwość eksperta, gdyż wspólnik może mieć za małą wiedzę.
Zasada kontroli to podstawowe prawo wspólnika. Istnieją tu jednak ograniczenia, gdy rada nadzorcza, komisja rewizyjna, zarząd z ważnych powodów może odmówić tego prawa. Wówczas wspólnik może żądać WZN. Gdy decyzja jest negatywna, to istnieje prawo zwrócenia się do sądu o przeprowadzenie kontroli.
b) prawo do udziału w zgromadzeniu wspólników.
Wspólnik realizuje pozostałe prawa korporacyjne w WZ. Jest to:
- prawo głosu (pr. korporacyjne) –
 gdy udziały mają równą wysokość, to na 1 udział przypada 1 głos;
 kodeks dopuszcza uprzywilejowanie prawa co do głosu (ale istnieje tu ograniczenie – udział może mieć max 3 głosy);
 prawa głosu dają określony zakres władzy w sp.
 zastrzeżone do kompetencji zgromadzenia wspólników - wyrażone w zatwierdzaniu sprawozdań sp. i SF; prawo sankcjonowania władz sp. – udzielania absolutorium członkom władz sp.; prawo decydowania o podziale zysku
 prawo o decydowaniu o kierunku rozwoju sp.
 prawo wyboru członków organów sp. (tutaj elastyczność, aby zapewnić sprawność zarządzania sp.)
Powoływanie członków zarządu to kompetencja przenoszona na radę nadzorczą.
Jest to powiązane z:
- prawem do odwoływania członka zarządu – istnieje tu zasada, że organ powołujący ma kompetencje odwołania.
W sytuacjach kryzysowych: zmiany zarządu w trakcie kadencji – proces ten powinien przebiegać w jak najkrótszym czasie, aby zachować ciągłość działania.
Odwołanie z ważnych powodów to np.: utrata zaufania do członków zarządu.
Zgromadzenie wspólników powołuje członków organów zarządczo – kontrolnych. Może być tak, że jeden wspólnik ma prawo powoływać członków organów – te uprawnienia muszą być jednak zapisane w umowie sp. Jest tak często, gdy tylko kilku wspólników zaangażowało znaczącą część kapitałowego w sp., oznacza, że chcą wpływać na strukturę organów sp.
Głosowanie na zgromadzeniu wspólników odbywa się przy udziale głosów, a nie udziałów.
Ograniczenie prawa głosowania w sytuacji, gdy zgromadzenie podejmuje uchwałę osobiści dotyczącą wspólnika.
Uchwały te dotyczą:
- pociągania do odpowiedzialności,
- pociągania do odpowiedzialności wspólnika ze sp.,
- udzielenia absolutorium, gdy wspólnik jest jednocześnie członkiem organu sp.,
- sporów wspólnika, gdy zgromadzenie ma rozstrzygnąć spór
To prawo możliwe być realizowane osobiści lub przez pełnomocnika (pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie)
Prawo do uczestnictwa w zgromadzeniu nie może być w żaden sposób ograniczone. Zasada – o ważności zwołania zgromadzenia, jego prawomocność do podejmowania uchwał. Jest tryb zwołania zgromadzenia. Zasada – wspólnicy powinni być powiadomieni na piśmie, za pisemnym potwierdzeniem w terminie min. 2 tygodni przed odbyciem zgromadzenia.
Zawiadomienie zwiera: termin, miejsce, proponowany porządek zgromadzenia, treść proponowanych zmian w umowie sp., gdy zmiany takie są przewidziane.
W sprawach poza porządkiem zgromadzenie nie ma kompetencji do podejmowania uchwał. Wyjątek od trybu powoływania zgromadzenia – obecnych jest 100 % kapitału, żaden wspólnik nie wniesie sprzeciwu co do odbycia zgromadzenia i porządku obrad.
Prawo głosowania zrealizowane jest na zgromadzeniu. Wyjątek – podejmowanie uchwał w trybie pisemnego głosowania, gdy wszyscy wspólnicy wyrażą zgodę na piśmie lub zgodę na podejmowanie uchwał w trybie pisemnego głosowania. Tryb ten jest korzystny, gdyż daje możliwość podejmowania uchwał bez powoływania zgromadzenia (ograniczenie kosztów).
W czasie zgromadzenia wspólnicy mogą wykonywać prawo do informacji, czyli żądać od członków organów sp. wyjaśnień, informacji dotyczących spraw sp. Prawo to może być jednak realizowane tylko na zgromadzeniu wspólników.
Wspólnik ma prawo do dochodzenia roszczeń a przede wszystkim prawo dochodzenia od członków władz sp., gdy działali oni na szkodę sp.
Prawa majątkowe
Wynikają one z faktu własności kapitałowej dysponowania udziałami.
Podstawowe prawa majątkowe to:
-prawo do dywidendy – dywidenda przysługuje proporcjonalnie do posiadanych udziałów, chyba że umowa sp. przewiduje uprzywilejowanie co do dywidendy i to uprzywilejowanie nie może być wyższe niż 50% dywidendy zwykłej. Zasada –warunkiem nabycia prawa do dywidendy jest podjęcie uchwały przez zgromadzenie.
a. dywidenda wyrównawcza
b. zaliczka na poczet dywidendy
nadwyżka bilansowa, czyli suma dywidendy pod warunkiem, że a i b zostały zapisane w umowie sp., wówczas zgromadzenie może podjąć uchwałę o dodatkowym zysku nie tylko z poprzedzającego roku.
23. DYWIDENDA W SPÓŁCE Z O.O.
Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy). Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały
dywidenda wyrównawcza i zaliczki na poczet dywidendy
dywidenda wyrównawcza daje możliwość wypłacenia zysków z przeszłości, a zyski te zostały ulokowane na funduszu.
Dotąd był to zysk niepodzielony z lat ubiegłych lub: ta suma obejmująca pozycje:
+ zysk z minionego roku obrotowego
+ zysk niepodzielony z lat ubiegłych
- nierozliczona strata z lat ubiegłych
+ kapitały rezerwowe (co do których nie ma ograniczeń z zakresie wypłaty dywidendy)
+ kapitał zapasowy utworzony z agio pod warunkiem, że w umowie nie zastrzeżono, że ma on być źródłem pokrycia strat.
Źródłem dywidendy wyrównawczej nie mogą być:
- inne fundusze celowe, które zostały zastrzeżone przez wspólnika dla innych celów niż wypłata dywidendy,
- nie wolno również wypłacać dywidendy z kapitału zakładowego utworzonego z agio na pokrycie strat,
- fundusz z aktualizacji wyceny środków trwałych,
- fundusz: kapitał rezerwowy utworzony z dopłat wspólników,
- kapitał zakładowy
Zaliczka na poczet dywidendy nie może być wyższa niż ½ wypracowanego zysku w danym roku obrotowym plus zyski niewypłacone w latach ubiegłych pomniejszone o ewentualne straty oraz kapitały zapasowe.
Aby możliwe było wypłacenie zaliczek zarząd sporządza bilans na określony moment. Nie jest to jednak bilans zamknięcia roku. Gdy dla wypłacenia zaliczek, to w bilansie zamknięcia jako wypłacane zyski ze znakiem minus.
- prawo do pierwszeństwa objęcia nowych udziałów – gdy ma miejsce podwyższenie kapitału, to w umowie sp. powinno być zastrzeżenie którzy to wspólnicy,
- prawo do pierwszeństwa udziałów w podziale majątku powstałych po likwidacji sp.,
- prawo do pierwszeństwa umorzenia udziałów
24. OBOWIĄZKI WSPÓLNIKÓW W SPÓŁCE
- obowiązek wniesienia wkładu w pełnej zadeklarowanej wysokości – z tego obowiązku wspólnik nie może być zwolniony. Gdy nie wywiąże się roszczenie wobec wspólnika ze strony sp. (szczególnie w przypadku aportów),
- obowiązki wynikające z korporacyjnego charakteru sp. – obowiązek z tytułu uczestnictwa w korporacji poprzez uczestnictwo przez wspólników w zgromadzeniu wspólników.
Umowa sp. może wprowadzić obowiązek:
a) obowiązek dopłat
b) obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych
umowa dopuszcza, że wskazani wspólnicy mają zobowiązanie wobec sp. np. udostępnienie sp. pomieszczeń, maszyn, urządzeń, nieruchomości, zaopatrzenia w surowce, materiały, obowiązek nabywania produktów, wyrobów sp.
wspólnikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia za te świadczenia nawet, gdy brak jest zysku, ale cena nie może być wyższa od wartości rynkowej.
c) Obowiązek dodatkowych działań lub zaniechań
wspólnicy ustalają, który wspólnik pełni określone funkcje w organach sp., narzuca obowiązek całkowitego powstrzymania się od działania w sp. konkurencyjnych.
Zmiana praw i obowiązków wymaga zgody wspólników.
25. USTANIE CZŁONKOSTWA W SPÓŁCE
członkostwo w sp. ustaje, gdy:
- przeniesienie udziałów, czyli zbycie udziałów,
- gdy wniesienie wkładu niepieniężnego w formie wkładu do innej sp. a wspólnik w zamian za udziały staje się jej wspólnikiem, a udziałowcem staje się ta sp.,
- umorzenie udziałów,
- wyłączenie wspólnika na drodze sądowej, gdy w żądaniu wystąpią wszyscy pozostali wspólnicy mający min 50% udziałów,
- śmierć wspólnika umowa spółki musi przewidzieć spadkobranie.
zmiana umowy spółki
Zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru. Uchwały wymagają formy aktu notarialnego. Równocześnie z wpisem o zmianie umowy należy wpisać do rejestru zmiany danych
Uchwałą wspólników o zmianie umowy spółki można podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitałów (funduszy) rezerwowych utworzonych z zysku spółki (podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki). Nowe udziały przysługują wspólnikom w stosunku do ich dotychczasowych udziałów i nie wymagają objęcia. Jeżeli podwyższenia kapitału zakładowego następuje nie na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki przewidujących maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin podwyższenia, może ono nastąpić jedynie przez zmianę umowy spółki - przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony, oraz sposób obniżenia.
Oświadczenie nowego wspólnika powinno zawierać przystąpienie do spółki oraz objęcie udziału lub udziałów o oznaczonej wartości nominalnej. Oświadczenie takie wymaga formy aktu notarialnego.
26. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA SPÓŁKĄ (opracować)
27. ORGANY SPÓŁKI Z O.O. I ICH KOMPETENCJE
Organy sp.:
- zgromadzenie wspólników (organ uchwałodawczy),
- zarząd (organ wykonawczy, zarządzający sprawami sp. i reprezentujący sp.)
Umowa może przewidzieć:
- radę nadzorczą,
- komisję rewizyjną.
Gdy kapitał zakładowy przewyższa 500 000, a wspólników jest > niż 25 to powinna być ustanowiona rada nadzorcza.
Zarząd i rada to organy kolegialne.
Skład zarządu – 1 lub kilka osób, przy czym jego członkami mogą być tylko osoby fizyczne.
Rada nadzorcza – 3 członków, którzy są osobami fizycznymi.
Są to organy o kadencyjnym charakterze (tzn. powołane na określony okres). Kadencja upływa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe i sprawozdanie zarządu za ostatni rok urzędowania (kadencja zgodnie z rokiem obrotowym).
Mandat członka – członkowie mogą być powoływani indywidualnie lub grupowo.
Są to funkcje pełnione osobiście a nie przez pełnomocników.
Sposób powoływania organów:
- te kompetencje są zastrzeżone dla zgromadzenia, ale umowa może zarządzić inaczej, np.: przenieść na radę nadzorczą lub wskazać wspólnika, czy też grupę wspólników mających kompetencję powoływania członków organów lub te kompetencje mogą być przekazane innym instytucjom.
28. KADENCYJNOŚĆ ORGANÓW
charakterystyczną cechą funkcji zarządu jest kadencyjność – określony okres, na który zarząd, członkowie zarządu zostają powołani. Problem kadencji członka a wspólna kadencja zarządu – jeśli umowa sp. przewiduje wspólną kadencję zarządu, to wówczas kadencja wszystkich członków zarządu upływa zgodnie z zapisami z chwilą odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego SF za ostatni rok obrotowy; jeśli jest określona kadencja członków, to kadencja liczy się od momentu jego powołania. Kadencja powinna być określona: zarząd – 1 rok – ksh, ale jest to zapis dyspozytywny i umowa sp. może określić inny czas. Może nawet zarząd być powołany na czas nieokreślony
Jeżeli umowa spółki przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Rada nadzorcza i komisja rewizyjna:
- Członków rady nadzorczej powołuje się na rok, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej.
- Uchwałą wspólników członkowie rady nadzorczej mogą być odwołani w każdym czasie
- Mandaty członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka.
- W przypadku powołania członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej na okres dłuższy niż rok, ich mandaty wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy pełnienia tej funkcji
30. FUNKCJE I ZADANIA ZARZĄDU SPÓŁKI
- jest to organ wykonawczo – zarządzający spółki,
- nazewnictwo: zarząd, prezes zarządu, dyrektor, dyrekcja, rada dyrektorów,
- organ kolegialny – podejmuje decyzje kolegialne, do podjęcia uchwały zarządu – obowiązek powiadomienia wszystkich członków zarządu. Uchwały zarządu zapadają podczas posiedzenia zarządu bezwzględną większością oddanych głosów. Liczy się więc głosy za, przeciw i wstrzymujące. Nie uwzględnia się głosów nieważnych, czy też niebiorących udziału w głosowaniu (50% + 1 głos). Jeżeli jest parzysta liczba członków zarządu, to nie ma problemu np. 8 członków (4+1=5). Może być problem, gdy członków jest 7 (liczba nieparzysta)liczy się pierwszą liczbę naturalną większą od połowy tu 4 głosy – to bezwzględna liczba głosów,
- skład zarządu jest dyspozytywny – tzn. składa się z 1 lub kilku członków a umowa sp. może określić liczbę członków zarządu. Należy unikać sztywnego określania liczby członków np. zarząd składa się z 3 członków; właściwiej, zarząd składa się z .... dlatego, że zarząd jest organem obligatoryjnym i jeśli nie jest spełniony warunek liczebności zarządu, to organ ten nie może istnieć, funkcjonować i wówczas sp., ustanawiać kuratora, który do czasu wyboru nowego zarządu będzie spełniał funkcje zarządu. Podstawowym celem kuratora jest powołanie nowego zarządu,
- funkcję członka zarządu mogą pełnić tylko osoby fizyczne,
- charakterystyczną cechą funkcji zarządu jest kadencyjność – określony okres, na który zarząd, członkowie zarządu zostają powołani,
- wspólnicy mogą w każdej chwili odwołać członków zarządu w trakcie trwania kadencji,
- uprawnienia do odwołania członków zarządu w sytuacji, gdy uprawnienie to przeniesiono na inny organ, instytucję lub osobę, jest to kwestia problemowa. Zgromadzenie może odwołać członka w każdej chwili – tak pisze ksh. Nie ma to więc ograniczenia jakie było w kh, że organ który powołał członka może go odwołać,
- szczególne uprawnienia przyznane prezesowi,
- każdy członek w zakresie zarządzania sp. ma jednakowe uprawnienia,
- w przypadku głosów równych, głos prezesa liczy się podwójnie,
- możliwości przyznania szczególnych uprawnień w umowie sp. członkom, którzy pełnią funkcje prezesa,
- do zarządu mogą być powołane osoby fizyczne będące wspólnikami lub nie, ale umowa sp. może ograniczyć pełne funkcje tylko do członków, którzy są wspólnikami lub wskazać ograniczenia w pełnieniu funkcji członka zarządu.
Funkcje zarządu:
1. funkcja prowadząca spraw sp.,
2. reprezentowania spraw sp.
Można mówić stąd o:
- funkcjach zarządzania wewnętrznego – to dokonywanie wszelkich czynności prawnych lub faktycznych mających na celu realizację celów sp. i podejmowanie decyzji w tym zakresie: administrowanie majątkiem sp oraz prowadzenie bieżących spraw sp.,każdy członek ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw sp. Każdy członek może bez uprzedniej uchwały podejmować sprawy nieprzekraczający tzw. zwykłego zarządu. Pojęcie zwykłego zarządu zależy od wielkości sp. Są to wszelkie decyzje wynikające z bieżącej działalności sp. Umowa sp. może wprowadzić ... decyzji, które wykraczają poza zwykły zarząd. Wprowadza się czasami regulamin zarządu, w którym określa się zakres kompetencji i odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu. Są to też zasady funkcjonowania zarządu takie jak: tryb zwołania, częstotliwość posiedzeń, zasady głosowania.
Z posiedzeń zarządu powinny być spisywane protokoły, które powinny zawierać: listę obecnych, porządek posiedzenia, treść uchwał, wyniki głosowania.
Członkowie głosujący przeciw mają prawo do tzw. głosowania odrębnego złożonego na piśmie i głos odrębny jest też elementem protokołu.
W przypadku sprzeczności interesów (gdy sprawa dotyczy interesów związanych z interesami bliskich) powinowaty do II stopnia również związanych z osobami przeciwnymi członek głosowania rezygnuje z niego i tą okoliczność zgłasza w protokole.
Jeżeli członek uważa , że działalność któregoś z członków przekracza działalność zwykłego zarządu, to należy wstrzymać się z działania do decyzji zarządu.
- funkcjach zarządzania zewnętrznego – to reprezentowanie sp. Polega ono na dokonywaniu wszelkich czynności prawnych, sądowych i pozasądowych w imieniu spółki oraz na podejmowaniu wszelkich czynności prawnych mających na celu wykonywanie decyzji podjętych przez właściwy organ sp.
Ksh określa skuteczność reprezentacji. Wymagane jest działanie i podpis 2 członków zarządu lub 1 członka zarządu i prokuratora. Umowa sp. może określać inne zasady reprezentowania sp. - prezes zarządu jednoosobowy. Na powołanie prokuratora muszą wyrazić zgodę wszyscy członkowie zarządu. Prokurę może zaś odwołać każdy członek zarządu jednoosobowo.
Zadania zarządu można podzielić na trzy okresy:
1. okres zawiązywania sp. – członkowie muszą dokonać wszelkich czynności związanych z umową sp.; zapewnić wniesienie wkładów; sprawdzić czy członkowie organów zostali powołani zgodnie z umową i kodeksem; w ciągu 6 m-cy sporządzić pełną dokumentację i skierować do sądu wniosek o rejestrację sp.; dopełnić wszelkich czynności formalno-prwanych mających związek z rozpoczęciem działalności gospodarczej,
2. okres rozwoju sp. – zarząd prowadzi działalność gospodarczą; ma zapewnić realizację założonych celów sp.; ma obowiązek wykonywać wszystkie dyrektywy zawarte z uchwałach zgromadzenia wspólników; jako organ zarządzający i wykonawczy ponosi pełną odpowiedzialność, w tym odpowiada za prowadzenie księgowości i dokumentację sp.; odpowiada za wszystkie sprawy związane z funkcjonowaniem sp. – ma obowiązek prowadzić księgę udziałów; obowiązek zwoływania zwyczajnych zgromadzeń wspólników w określonych terminach; odpowiada za zwołanie i organizację NZW; jeśli umowa lub kodeks nie wskaże w kompetencjach inny organ to wszelkie inne sprawy są w kompetencji decyzji zarządu. Rada nadzorcza ma prawo wydania decyzji; każdy członek ponosi cywilną odpowiedzialność za działanie sp. i dlatego żaden organ nie ma prawa ograniczać tych spraw.
3. okres rozwiązywania sp. – jeśli bilans wykaże stratę przewyższającą wielkość: kapitału rezerwowego, kapitału zapasowego, ½ kapitału zakładowego, to zarząd zwołuje NZW co do dalszego funkcjonowania sp.; jeśli sp. w sposób trwały zaprzestaje płacenia długów, regularnie zobowiązań, to zarząd ma obowiązek zgłosić wniosek o upadłość sp., jeśli tego nie uczyni to ponosi pełną odpowiedzialność cywilną za zobowiązania sp.
31. ORGANIZACJA PRACY ZARZĄDU (opracować)
32. ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW ZARZĄDU. ZAKAZ KONKURENCJI DLA CZŁONKÓW ZARZĄDU.
zakaz konkurencji dla członków zarządu:
- członkowie nie mogą zajmować się interesami konkurencji,
- nie mogą być uczestnikami sp. konkurencyjnej jako członek sp. cywilnej lub osobowej,
- nie mogą uczestniczyć w organach sp. konkurencyjnej,
- nie powinni obejmować więcej niż 10% akcji/udziałów innej sp. kapitałowej.
Na tego typu działanie sp. musi wyrazić zgodę i sp. reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia. W sprawach osobiście dotyczących członka zarządu – wszelkie relacje dotyczące sporów sp. – nie mogą reprezentować członkowie, lecz tylko pełnomocnik zgromadzenia wspólników lub rada nadzorcza.
Należy odróżnić powołanie członka zarządu i pełnienie funkcji członka zarządu od stosunku pracy. Odwołani z funkcji członka zarządu nie jest równoznaczne z wypowiedzeniem warunków pracy i płacy. Problem dotyczy zasad zatrudniania (na czas określony lub nieograniczony) i wynagradzania członków zarządu i ustaw. Warunki wynagradzania dla członków zarządu określa rada nadzorcza. Najlepiej zatrudnić członka na czas pełnienia przez niego funkcji członka. Jeśli są zatrudnieni na czas nieokreślony, to odwołanie z funkcji członka nie jest jednoznaczne z ustaniem stosunku pracy i płacy. Jest orzeczenie Sądu Najwyższego, że odwołanie członka z funkcji zarządu (np. w sytuacji kryzysowej) może być podstawą wypowiedzenia warunków płacy i pracy. Ale problem – kto podejmie tę decyzje zarząd czy rada - są dwa stanowiska. Często spotyka się, że wynagrodzenie członka zarządu składa się z dwóch części (z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu; z tytułu pełnienia funkcji operacyjnych , czyli stosunek pracy – umowa o pracę). Należy oddzielić tu funkcje strategiczne od funkcji operacyjnych. W momencie odwołania z funkcji zarządu członek traci wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu. Wszystkie dodatki, odprawy i staże. Wynagrodzenie powinny zawierać 2 elementy: stały (ryczałtowy) oraz zmienny związany z wynikami – wielkość przyrostu zysku, sprzedaży (z tej formuły wyłącza się należności przeterminowane). Wprowadza się umowę o zakazie konkurencji po odwołaniu członka z funkcji zarządu – do roku czasu po odwołaniu. Członek może podjąć pracę u konkurencji, ale za to dostaje pełne lub cząstkowe wynagrodzenie.
33. RADA NADZORCZA I KOMISJA REWIZYJNA – SKŁAD I KADENCJA, ZAKAZ ŁĄCZENIA STANOWISK
Rada nadzorcza:
- jest to organ nadzorczo – kontrolny,
- organ kolegialny,
- skład co najmniej 3 osoby,
- ma pełne kompetencje nadzoru i kontroli wszystkich dziedzin funkcjonowania sp.,
- jej członkami mogą być tylko osoby fizyczne, obowiązki wykonują osobiście, nie mogą być zastępowani przez inne osoby oraz nie mogą działać przez pełnomocników,
- ksh bardzo szczegółowo interpretuje organizację jej pracy,
- ksh nie określa żadnych wymogów, wskazuje tylko, które osoby nie mogą być członkiem rady nadzorczej. W przypadku jednoosobowej sp. Skarbu Państwa istnieją wymagane formuły, daty: dyplom wyższej uczelni, co najmniej 3 letni staż pracy, zdany egzamin przed państwową komisją dla członków rady nadzorczej.
Te wymogi nie dotyczą członków rady nadzorczej wybieranych przez pracowników, a z chwilą wejścia w życie ustawy o komercjalizacji, prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego złagodzono te wymogi.
Uprawnienia korporacyjne i właścicielskie w radach nadzorczych z racji mechanizmu upolitycznienia tego organu w sp. przewiduje się zmianę tych organów w system anglosaski czy amerykański – dominującym organem staje się zarząd sp.
W sp. z o.o. rada nadzorcza jest organem fakultatywnym podobnie jak komisja rewizyjna. Jest ona jednak organem obligatoryjnym, gdy: kapitał zakładowy > 500 000, wspólników więcej niż 25. komisja rewizyjna jest wyłącznie organem kontrolno – rewizyjnym uprawnionym do badania SF oraz sprawozdania zarządu i badania wniosków co do podziału zysku lub pokrycia strat.
Komisja rewizyjna – jeśli w umowie sp. nie przewidziano rady nadzorczej, to można poszerzyć uprawnienia komisji np.,: w zakresie powoływania i odwoływania członków.
Członków rady nadzorczej obowiązuje kadencyjność – są powołani na określony czas. Formułując umowy sp. nie należy łączyć kadencji rady nadzorczej i zarządu, bo może zaistnieć sytuacja, w której niemożliwe będzie powołanie rady nadzorczej. W umowie sp. należy unikać sztywnego określania liczby członków rady nadzorczej.
Ksh wyłącza pewne grupy osób, które nie mogą być powołane do rady nadzorczej:
- członkowie zarządu (sami nad sobą nie mogą prowadzić kontroli),
- prokurenci,
- pracownicy podlegli bezpośrednio zarządowi (w sp. SP – wyłączeni pracujące osoby na stanowiskach kierowniczych, które nie mogą być członkami rady nadzorczej),
- likwidatorzy sp.,
- zatrudnieni w sp. mecenasi, radcowie prawni oraz osoby zatrudnione na stanowisku głównego księgowego,
- ksh rozszerzył krąg osób o członków organów sp. zależnych – nie mogą być one członkami rady nadzorczej w sp. dominującej.
Tryb powoływania i odwoływania członków rady nadzorczej – podobnie jak w zarządzie:
- na zgromadzeniu wspólników,
- umowa może te uprawnienia przekazać określonemu wspólnikowi, osobie lub instytucji,
- akt powołania musi mieć formę pisemną,
- skład rady podlega wpisowi do krajowego rejestru sądowego,
- ustanie członkostwa w radzie – z chwilą odbycia zgromadzenia zatwierdzającego SF i sprawozdanie zarządu za ostatni rok obrotowy:
- ustanie członkostwa z powodu odwołania przez organ do tego uprawniony,
- ustanie członkostwa w skutek rezygnacji (w momencie jej złożenia) bądź śmierci.
34. FUNKCJE I ZADANIA RADY NADZORCZEJ W SP. Z O.O.
są dwie grupy kompetencji:
1. kompetencje wynikające z ksh,
2. kompetencje wynikające z umowy sp.
ad.1
- sprawowanie nadzoru nad wszystkimi dziedzinami sp. w sposób ciągły,
- może żądać od pracowników sp. wyjaśnień we wszystkich sprawach związanych z działalnością sp.,
- może przeglądać wszelkie dokumenty sp.
Nie ma praw wydawania wiążących zaleceń dla zarządu w sprawach dotyczących prowadzenia spraw sp.,
- badanie SF, sprawozdania zarządu oraz projektów podziału zysku lub pokrycia strat za dany rok obrotowy,
- sporządzenie pisemnego sprawozdania z wyników przeprowadzonego badania i przedstawienie go zgromadzeniu wspólników,
- umowa sp. może dodatkowo wyposażyć radę nadzorczą w szczególne kompetencje w zakresie obszarów spraw, w których zarząd musi uzyskać zgodę na podjęci4e działania np.:
 wyrażenie zgody na nabywanie bądź zbywanie nieruchomości,
 wyrażenie zgody na przystąpienie do innych sp.,
 wyrażenie zgody na nabywanie bądź zbywanie papierów wartościowych, udziałów, zastawianie udziałów bądź akcji,
 wyrażenie zgody na obrót udziałami,
 wyrażenie zgody na zaciąganie zobowiązań powyżej określonej kwoty,
 wyrażenie zgody na udzielenie prokury,
 opiniowanie spraw wnoszonych przez zarząd pod rozpatrzenie zgromadzenia wspólników,
 szczególne kompetencje co do członków zarządu sp.(przekazane przez umowę sp.) – sp. we wszystkich sprawach reprezentuje rada nadzorcza, czy też pełnomocnik zgromadzenia wspólników – rada te kompetencje (określenie zasad wynagradzania członków zarządu, powoływanie lub zawieszanie członków ) może zmienić).
Nie przyznaje możliwości delegowania do pełnienia funkcji członka rady przez członka zarządu. Rada może delegować członka zarządu do pełnienia funkcji członka rady. Rada wybiera ze swego składu przewodniczącego i wice - pełnią oni główne funkcje organizacyjne. Uprawnienie, że w przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego.
Członkowie rady mają prawo indywidualnej kontroli. Umowa może ograniczyć to wskazując ilu członków rady jest uprawnionych do prowadzenia kontroli sp. Umowa może przewidywać jakie są zasady organizacji pracy rady. Są one zapisane z regulaminie rady.
Prawomocność podejmowanych uchwał przez radę – do podjęcia uchwały konieczna jest obecność co najmniej połowy członków rady przy czym umowa sp. może zaostrzyć kworum niezbędne do podejmowania uchwał. Jeżeli w regulaminie określony jest sposób powoływania posiedzeń rady – zazwyczaj pisemne potwierdzenie w ciągu 7 dni. Kodeks przewiduje możliwość podejmowania uchwał bez posiedzeń rady musi to być napisane w umowie sp. i musi być ogłoszone w środkach masowego przekazu.
Może być tak, że rada swoje kompetencje nadzorczo – kontrolne wykonuje w stosunku do zarządu. Nie będąc organem zarządzającym współuczestniczy w podejmowaniu decyzji. Nadmierna formalizacja dotycząca zwoływania rady może wydłużyć czas podejmowania decyzji a nawet uniemożliwić jej podjęcie. Im wyższe kompetencje ma rada, tym większa powinna być elastyczność podejmowanych przez nią decyzji. Daje to możliwość podjęcia uchwały w możliwie krótkim czasie. Wszyscy muszą być powiadomieni.
Protokół z uchwały zawiera:
- lista biorących udział w głosowaniu,
- treść podjętej uchwały,
- liczba głosów za i przeciw, wstrzymujących,
- porządek posiedzenia.
Votum separatum (zdanie odrębne) zawsze przysługuje członkom.
Kodeks daje możliwość, że członkowie mogą pośredniczyć w podejmowaniu uchwały na piśmie (ale tylko uchwał podejmowanych zgodnie z przewidzianym porządkiem obrad).
35. ZASADY WYNAGRADZANIA RADY NADZORCZEJ
Rada powinna zbierać się nie rzadziej niż 3 razy w roku. Członkom rady przysługuje wynagrodzenie z tytułu członkostwa w radzie. Wynagrodzenie określa umowa sp. lub uchwały zgromadzenia wspólników. Wynagrodzenie przyznaje się miesięcznie niezależnie od liczby odbytych posiedzeń.
36. KOMPETENCJE ZGROMADZENIA WSPÓLNIKÓW
Uchwały wspólników są podejmowane na zgromadzeniu wspólników. Bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte, albo na głosowanie pisemne. Uchwały dotyczą w szczególności:
1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków,
2. postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru,
3. zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego,
4. nabycie i zbycie nieruchomości albo udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej,
5. zwrot dopłat.
Przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników powinno być:
1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy,
2. powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty, jeżeli sprawy te nie zostały wyłączone spod kompetencji zgromadzenia wspólników,
3. udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków,
4. również rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego grupy kapitałowej
37. ZASADY ZWOŁYWANIA ZGROMADZENIA
ZZW powinno odbyć się w terminie sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Zgromadzenie zwołuje zarząd, rada nadzorcza, jak również komisja rewizyjna. Umowa spółki może przyznać uprawnienie to także innym osobom. Wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej 1/10 kapitału zakładowego mogą żądać zwołania NZW najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem , jak również umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników.
Jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.
ZW zwołuje się listami poleconymi lub pocztą kurierską, za pisemnym potwierdzeniem odbioru, wysłanymi co najmniej dwa tygodnie przed terminem zgromadzenia.
zasady głosowania
Na każdy udział o równej wartości nominalnej lub na każde 100 złotych wartości nominalnej udziału o nierównej wysokości przypada jeden głos. Wspólnicy mogą uczestniczyć w zgromadzeniu wspólników oraz wykonywać prawo głosu przez pełnomocników.
Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, jeżeli przepisy niniejszego działu lub umowa spółki nie stanowią inaczej. Uchwały dotyczące zmiany umowy spółki, rozwiązania spółki lub zbycia przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części zapadają większością 2/3 głosów. Uchwała dotycząca istotnej zmiany przedmiotu działalności spółki wymaga większości 3/4 głosów. Umowa spółki może ustanowić surowsze warunki powzięcia tych uchwał. Uchwała dotycząca zmiany umowy spółki, zwiększająca świadczenia wspólników lub uszczuplająca prawa udziałowe bądź prawa przyznane osobiście poszczególnym wspólnikom, wymaga zgody wszystkich wspólników, których dotyczy.
Głosowanie jest jawne. Tajne głosowanie zarządza się przy wyborach oraz nad wnioskami o odwołanie członków organów spółki lub likwidatorów, o pociągnięcie ich do odpowiedzialności, jak również w sprawach osobowych lub na żądanie choćby jednego ze wspólników obecnych lub reprezentowanych ZW.
zgłaszanie sprzeciwów i zaskarżanie uchwał
Uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały.
Prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały wspólników przysługuje:
1. zarządowi, radzie nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz poszczególnym ich członkom,
2. wspólnikowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu,
3. wspólnikowi bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w zgromadzeniu wspólników,
4. wspólnikowi, który nie był obecny na zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania zgromadzenia wspólników lub też powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad,
5. w przypadku pisemnego głosowania, wspólnikowi, którego pominięto przy głosowaniu lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne albo też który głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie dwóch tygodni zgłosił sprzeciw.
Prawomocny wyrok uchylający uchwałę ma moc obowiązującą w stosunkach między spółką a wszystkimi wspólnikami oraz w stosunkach między spółką a członkami organów spółki.
zasady odpowiedzialności w sp. z o.o.
Jeżeli członkowie zarządu umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane, odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez trzy lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego. Jeśli szkodę wyrządziło kila osób odpowiadają oni solidarnie. Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy, powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności.
38. USTANIE SP. Z O.O. – PRZYCZYNY I KONSEKWENCJE
Rozwiązanie spółki powodują:
1. przyczyny przewidziane w umowie spółki,
2. uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,
3. ogłoszenie upadłości spółki,
4. inne przyczyny przewidziane prawem.
sąd może wyrokiem orzec rozwiązanie spółki:
1. na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki,
2. na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.
Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru.
39. PROCES LIKWIDACJI
Otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania. Wówczas sp. oznacza się „w likwidacji”. W okresie likwidacji nie można, nawet częściowo, wypłacać wspólnikom zysków ani dokonywać podziału majątku spółki przed spłaceniem wszystkich zobowiązań, a dopłaty mogą być uchwalane tylko za zgodą wszystkich wspólników.
W okresie likwidacji nie może być ustanowiona prokura, a otwarcie likwidacji powoduje jej wygaśnięcie.
Podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Majątek dzieli się między wspólników w stosunku do ich udziałów.
Po zakończeniu likwidacji i po zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji (sprawozdanie likwidacyjne), likwidatorzy powinni ogłosić w siedzibie spółki to sprawozdanie i złożyć je sądowi rejestrowemu z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru.
zadania i kompetencje likwidatora sp.
Likwidatorami są członkowie zarządu, chyba że umowa spółki lub uchwała wspólników stanowi inaczej. Mogą oni być odwołani na mocy uchwały wspólników. Likwidatorów ustanowionych przez sąd tylko sąd może odwołać. W przypadku gdy o rozwiązaniu spółki orzeka sąd, może on jednocześnie ustanowić likwidatorów. Sąd też może, z ważnych powodów, odwołać likwidatorów i ustanowić innych. Określa on wysokość ich wynagrodzenia.
Likwidatorzy powinni ogłosić o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia. Do likwidatorów stosuje się przepisy dotyczące członków zarządu. Likwidatorzy sporządzają bilans otwarcia likwidacji, składają go zgromadzeniu wspólników do zatwierdzenia. Powinni po upływie każdego roku obrotowego składać zgromadzeniu wspólników sprawozdanie ze swej działalności oraz sprawozdanie finansowe. Powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Nowe interesy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości mogą być zbywane w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki - jedynie na mocy uchwały wspólników i po cenie nie niższej od uchwalonej przez wspólników. W stosunku wewnętrznym likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników. Likwidatorzy, ustanowieni przez sąd, są obowiązani stosować się do jednomyślnych uchwał. W granicach swoich kompetencji mają prawo prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki
Po zakończeniu likwidacji i po zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji (sprawozdanie likwidacyjne), likwidatorzy powinni ogłosić w siedzibie spółki to sprawozdanie i złożyć je sądowi rejestrowemu z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru. O rozwiązaniu spółki likwidator albo syndyk zawiadamia właściwy urząd skarbowy.
upadłość spółki
Upadłość stanowi egzekucję uniwersalną, prowadzoną z całego majątku dłużnika celem równomiernego zaspokojenia wszystkich jego wierzycieli. Jej wszczęcie uzależnione jest od zaistnienia jednej z dwóch pozytywnych przesłanek ogłoszenia upadłości czyli zaprzestania płacenia długów lub gdy majątek sp. nie wystarcza na zaspokojenie długów. W przypadku upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru. Wniosek o wykreślenie z rejestru składa syndyk. Spółka nie ulega rozwiązaniu w przypadku, gdy postępowanie kończy się układem lub zostaje z innych przyczyn uchylone lub umorzone.
S P Ó Ł K A A K C Y J N A
40. ISTOTA I WŁAŚCIWOŚCI SPÓŁKI AKCYJNEJ
Spółka akcyjna jest sp. kapitałową. Zawiązać ją może jedna albo więcej osób. Nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie i nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500.000 złotych. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 złoty.
Zawiązanie spółki akcyjnej następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji.
Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka akcyjna" lub S.A.
S.A. w organizacji
Z chwilą zawiązania spółki powstaje spółka akcyjna w organizacji. Do chwili ustanowienia zarządu spółka w organizacji jest reprezentowana przez wszystkich założycieli działających łącznie albo przez pełnomocnika ustanowionego jednomyślną uchwałą założycieli. Odpowiedzialność osób ustaje wobec spółki z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez walne zgromadzenie.
Na akcje i prawa uczestnictwa w zysku bądź podziale majątku spółki spółka w organizacji nie może wydawać dokumentów na okaziciela, świadectw tymczasowych, jak również dokumentów imiennych lub na zlecenie.
Do likwidacji spółki w organizacji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące likwidacji spółki. Spółka w organizacji ulega rozwiązaniu z dniem zatwierdzenia przez walne zgromadzenie sprawozdania likwidacyjnego.
postacie S.A.: spółki zwykłe, publiczne, jednoosobowe sp. Skarbu Państwa, fundusze inwestycyjne, inne
spółka publiczna - spółkę w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi,
spółka jednoosobowa - wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza,
jedyny akcjonariusz wykonuje wszystkie uprawnienia walnego zgromadzenia.
41. KAPITAŁ ZAKŁADOWY S.A.
Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500.000 złotych.
42. KAPITAŁ WNIESIONY A MAJĄTEK SPÓŁKI
akcja i jej znaczenie
Akcja jest papierem wartościowym stanowiącym dowód udziału jego właściciela w kapitale spółki akcyjnej, upoważniającym do otrzymywania części zysku spółki (dywidenda) oraz do głosowania na zebraniach akcjonariuszy. Pojęcie akcji używane jest w trzech znaczeniach:
- ułamek kapitału akcyjnego – kapitał dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej, czyli akcje stanowi wartość powstałą po podzieleniu kapitału akcyjnego sp. przez liczbę wszystkich wyemitowanych przez nią akcji,
- ogół praw służących akcjonariuszowi wobec sp. oraz obowiązków, jakie ciążą na nim względem niej,
- dokument akcyjny czyli dokument wystawiony przez sp. i zwierający w swojej treści elementy wskazane przez ksh, stwierdzający uczestnictwo w sp. osoby uprawnionej z treści dokumentu. Dokument akcyjny stwarza po stronie uprawnionego legitymację formalną do dochodzenia przysługujących mu uprawnień, w jakich przejawia się prawo akcyjne.
Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 złoty. Akcje są niepodzielne i zbywalne. Mogą być wydawane w odcinkach zbiorowych. Akcjonariuszowi spółki publicznej przysługuje uprawnienie do imiennego świadectwa depozytowego wystawionego przez podmiot prowadzący rachunek papierów wartościowych zgodnie z przepisami o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
43. RODZAJE AKCJI
Akcje mogą być imienne lub na okaziciela. Z akcją imienną może być związany obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Zamiana akcji imiennych na akcje na okaziciela albo odwrotnie może być dokonana na żądanie akcjonariusza
Akcje dzielimy także na zwykłe, uprzywilejowane i ułomne (nieme – bez prawa głosu).
Spółka może wydawać akcje o szczególnych uprawnieniach, które powinny być w statucie określone (akcje uprzywilejowane). Akcje uprzywilejowane powinny być imienne. Uprzywilejowanie może dotyczyć w szczególności prawa głosu (nie dotyczy spółki publicznej), prawa do dywidendy lub podziału majątku w przypadku likwidacji spółki.
Istnieją akcje aportowe – w zamian za wniesione wkłady oraz akcje gotówkowe.
Wg kryterium rodzajowego:
1. akcje zwykłe oraz akcje uprzywilejowane,
2. akcje imienne oraz akcje na okaziciela.
Akcje zwykłe dzielimy na:
1. aportowe oraz gotówkowe,
2. wydawane przed pełną wpłatą,
3. uprzywilejowane co do głosu,
4. z którymi związany został obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych.
Istnieje również inne kryterium zwane posiłkowym:
1. akcje zwykłe oraz akcje użytkowe ( wydawane przez sp. w zamian za akcje umorzone),
2. akcje gotówkowe oraz akcje aportowe,
3. akcje bez obowiązku świadczenia oraz z obowiązkiem świadczenia.
akcje związane z obowiązkami świadczeń niepieniężnych
Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki. Jeżeli akcje są obejmowane wyłącznie za wkłady niepieniężne albo za wkłady niepieniężne i pieniężne, wówczas kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zarejestrowaniem co najmniej w jednej czwartej jego wysokości.
Akcje obejmowane w zamian za wkłady niepieniężne powinny pozostać imiennymi do dnia zatwierdzenia przez najbliższe zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy, w którym nastąpiło pokrycie tych akcji, i w ciągu tego okresu nie mogą być zbyte ani zastawione. Akcje te powinny być zatrzymane w spółce na zabezpieczenie roszczeń o odszkodowanie z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań do wniesienia wkładów niepieniężnych.
44. IMIENNE ŚWIADECTWA ZAŁOŻYCIELSKIE
Spółka może wydawać imienne świadectwa założycielskie w celu wynagrodzenia usług świadczonych przy powstaniu spółki. Świadectwa założycielskie mogą być wydawane najwyżej na okres dziesięciu lat od chwili zarejestrowania spółki. Świadectwa dają prawo uczestnictwa w podziale zysku spółki w granicach ustalonych przez statut, po uprzednim odliczeniu na rzecz akcjonariuszy określonej w statucie minimalnej dywidendy.
45. UMARZANIE AKCJI – RODZAJE I PROCEDURA
Akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut. Umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego; umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem. Uchwała podlega ogłoszeniu. Statut może stanowić, że akcje ulegają umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie.
Umorzenie akcji wymaga obniżenia kapitału zakładowego.
Statut może przewidywać, że w zamian za akcje umorzone spółka wydaje świadectwa użytkowe bez określonej wartości nominalnej. Świadectwa użytkowe mogą być imienne lub na okaziciela.
nabywanie akcji własnych przez spółkę
Spółka nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (akcje własne). Zakaz ten nie dotyczy:
1. nabycia akcji w celu zapobieżenia, bezpośrednio zagrażającej spółce, poważnej szkodzie,
2. nabycia akcji, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółce z nią powiązanej przez okres co najmniej trzech lat,
3. nabycia akcji nieodpłatnie lub w drodze sukcesji uniwersalnej,
4. instytucji finansowej, która nabywa akcje na własny lub cudzy rachunek celem ich dalszej odprzedaży,
5. nabycia akcji w celu ich umorzenia,
6. nabycia akcji w drodze egzekucji celem zaspokojenia roszczeń spółki, których nie można zaspokoić w inny sposób z majątku akcjonariusza,
7. nabycia akcji w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.
Nabycie akcji własnych przez spółkę jest dozwolone tylko wtedy, gdy zostały spełnione łącznie następujące warunki:
1. nabyte akcje zostały w pełni pokryte,
2. łączna wartość nominalna nabytych akcji nie przekracza 10% kapitału zakładowego spółki, uwzględniając w tym również wartość nominalną pozostałych akcji własnych, które nie zostały przez spółkę zbyte,
3. spółka utworzyła na ten cel kapitał rezerwowy, równy co najmniej cenie nabycia akcji własnych, bez pomniejszenia kapitału zakładowego, powiększonego o obowiązkowe kapitały (fundusze), które według ustawy lub statutu nie mogą być wypłacone akcjonariuszom.
Spółka nie może obejmować własnych akcji. Zakaz ten dotyczy również obejmowania akcji spółki przez spółkę lub spółdzielnię zależną.
Akcje własne należy umieścić w bilansie jako osobną pozycję pod nazwą "Akcje własne do zbycia".
46. ZASADY OBROTU AKCJAMI
Akcje są zbywalne. Statut może uzależnić rozporządzenie akcjami imiennymi od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć możliwość rozporządzenia akcjami imiennymi. Umowa ograniczająca na określony czas rozporządzanie akcją lub częścią ułamkową akcji jest dopuszczalna (nie dłuższej niż 5 lat). Dopuszczalne są umowy ustanawiające prawo pierwokupu lub inne prawo pierwszeństwa nabycia akcji lub ułamkowej części akcji.
Przeniesienie akcji imiennej lub świadectwa tymczasowego następuje przez pisemne oświadczenie albo na samym dokumencie akcji, albo na świadectwie tymczasowym, albo w osobnym dokumencie oraz wymaga przeniesienia posiadania akcji lub świadectwa tymczasowego.
Zarząd obowiązany jest prowadzić księgę akcji imiennych i świadectw tymczasowych (księga akcyjna), do której należy wpisywać nazwisko i imię albo firmę (nazwę) oraz siedzibę i adres akcjonariusza albo adres do doręczeń, wysokość dokonanych wpłat, a także, na wniosek osoby uprawnionej, wpis o przeniesieniu akcji na inną osobę wraz z datą wpisu. Spółka może zlecić prowadzenie księgi akcyjnej bankowi lub domowi maklerskiemu w Rzeczypospolitej Polskiej.
Spółka nie może udzielać pożyczek, zabezpieczeń, zaliczkowych wypłat, jak również w jakiejkolwiek innej formie bezpośrednio lub pośrednio finansować nabycie lub objęcie emitowanych przez nią akcji.
pojęcie podmiotu zależnego i podmiotu dominującego
spółka dominująca - spółka handlowa w przypadku, gdy:
1. dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innej spółki kapitałowej (sp. zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub
2. jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (sp. zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub
3. jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (sp. zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub
4. więcej niż połowa członków zarządu spółki kapitałowej jest jednocześnie członkami zarządu spółki zależnej albo spółdzielni zależnej, lub
5. dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej albo na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub
6. wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej albo spółdzielni zależnej.
47. PODWYŻSZENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO S.A.
Podwyższenie kapitału zakładowego wymaga zmiany statutu i następuje w drodze emisji nowych akcji lub podwyższenia wartości nominalnej dotychczasowych akcji. Podwyższenie kapitału zakładowego może być dokonane dopiero po całkowitym wpłaceniu co najmniej 9/10 dotychczasowego kapitału zakładowego (z wyjątkiem łączenia się spółek).
Akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa objęcia nowych akcji w stosunku do liczby posiadanych akcji (prawo poboru). Objęcie akcji przez subemitenta może nastąpić tylko za wkłady pieniężne. Zawarcie z subemitentem umowy wymaga zgody walnego zgromadzenia.
Podwyższenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego
emisja nowych akcji i zasady subskrypcji akcji
Objęcie nowych akcji może nastąpić w drodze:
1) złożenia oferty przez spółkę i jej przyjęcia przez oznaczonego adresata; przyjęcie oferty następuje na piśmie pod rygorem nieważności (subskrypcja prywatna),
2) zaoferowania akcji wyłącznie akcjonariuszom, którym służy prawo poboru (subskrypcja zamknięta),
3) zaoferowania akcji w drodze ogłoszenia, skierowanego do osób, którym nie służy prawo poboru (subskrypcja otwarta).
Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki.
Akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa objęcia nowych akcji w stosunku do liczby posiadanych akcji (prawo poboru). W interesie spółki walne zgromadzenie może pozbawić akcjonariuszy prawa poboru akcji w części lub w całości (uchwała 4/5 głosów). Akcje, co do których akcjonariuszom służy prawo poboru, zarząd powinien zaoferować w drodze ogłoszenia
Zapis na akcje sporządza się w formie pisemnej na formularzu przygotowanym przez spółkę co najmniej w dwóch egzemplarzach na każdego subskrybenta; jeden egzemplarz przeznaczony jest dla subskrybenta, drugi dla spółki. Termin do zapisywania się na akcje nie może być dłuższy niż trzy miesiące od dnia otwarcia subskrypcji. Akcje objęte dodatkowym zapisem zarząd przydziela proporcjonalnie do zgłoszeń. Akcje nieobjęte zarząd przydziela według swojego uznania, jednak po cenie nie niższej niż cena emisyjna. Jeżeli w terminie całość lub co najmniej minimalna liczba oferowanych akcji nie zostanie subskrybowana i należycie opłacona, podwyższenie kapitału zakładowego uważa się za niedoszłe do skutku. W przypadku objęcia akcji dopuszczonych do publicznego obrotu należy dołączyć prospekt, o którym mowa w przepisach o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych sp.
Walne zgromadzenie może podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na to środki z kapitału zapasowego lub z innych kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku, jeżeli mogą być one użyte na ten cel (podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki). Uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego ze środków spółki może zostać powzięta, jeżeli zatwierdzone sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy wykazuje zysk i opinia biegłego rewidenta nie zawiera istotnych zastrzeżeń dotyczących sytuacji finansowej spółki. Nowe akcje, które mają być przydzielone akcjonariuszom na mocy uchwały walnego zgromadzenia, nie wymagają objęcia. Akcje przydzielone przysługują akcjonariuszom w stosunku do ich udziałów w dotychczasowym kapitale zakładowym.
48. KAPITAŁ DOCELOWY I WARUNKOWE PODWYŻSZENIE KAPITAŁU
Zarząd może wykonać przyznane mu upoważnienie przez dokonanie jednego albo kilku kolejnych podwyższeń kapitału zakładowego nie dłuższej jednak niż trzy lata (kapitał docelowy). Upoważnienie zarządu do podwyższenia kapitału nie może obejmować uprawnienia do podwyższenia kapitału ze środków własnych spółki. Generalnie zarząd może wydać akcje tylko w zamian za wkłady pieniężne i nie może wydawać akcji uprzywilejowanych lub przyznawać uprawnień. Wysokość kapitału docelowego nie może przekraczać ¾ kapitału zakładowego na dzień udzielenia upoważnienia zarządowi.
Walne zgromadzenie może uchwalić podwyższenie kapitału zakładowego z zastrzeżeniem, że osoby, którym przyznano prawo do objęcia akcji, wykonają je na warunkach określonych w uchwale (warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego). Wartość nominalna warunkowego podwyższenia kapitału zakładowego nie może przekraczać ¾ kapitału zakładowego z chwili podejmowania uchwały. Podwyższenie kapitału zakładowego w celu przyznania praw do objęcia akcji może nastąpić wyłącznie w trybie warunkowego podwyższenia kapitału zakładowego, z uwzględnieniem przepisów o obligacjach. Warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego.
Przepisy o kapitale docelowym i warunkowym nie naruszają kompetencji walnego zgromadzenia do zwykłego podwyższenia kapitału zakładowego.
49. OBNIŻENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO
Obniżenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej może nastąpić przez: zmniejszenie wartości nominalnej akcji, połączenie akcji (zdarza się rzadziej) - lub umorzenie, co jest zdecydowanie najpopularniejsze. Można powiedzieć nawet, że obniżenie kapitału bywa często zwykłym następstwem umorzenia akcji, gdyż to właśnie umorzenie akcji, a nie obniżenie kapitału jest celem podejmowanych działań. To ostatnie pozostaje więc w ścisłym związku z całą bogatą problematyką umorzenia akcji, której regulacja w kodeksie spółek handlowych została znacznie rozbudowana.
Obniżenie kapitału zakładowego z reguły następuje w wyniku uchwały zgromadzenia akcjonariuszy, jednak w niektórych wariantach umorzenia akcji jest następstwem uchwały zarządu. Będzie tak wówczas, gdy umorzenie jest wynikiem zdarzenia przewidzianego w statucie, a także gdy akcje własne nabyte przez spółkę nie zostały rozdysponowane zgodnie z celem, dla którego zostały nabyte, w ustalonych terminach. W takich wypadkach uchwała zarządu powzięta w formie aktu notarialnego zastępuję uchwałę walnego zgromadzenia akcjonariuszy.
Ogłoszenie o zwołaniu walnego zgromadzenia w celu obniżenia kapitału zakładowego oraz sama uchwała zgromadzenia w tej sprawie powinny określać cel, kwotę oraz sposób obniżenia
. Określając te parametry, należy uwzględnić przepisy o najniższej wysokości kapitału zakładowego spółki oraz minimalnej wartości nominalnej akcji.
Umorzenie akcji wymaga obniżenia kapitału zakładowego. To natomiast wymaga przeprowadzenia procedury konwokacyjnej - ogłoszenia uchwalonego obniżenia przez wezwanie wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w ciągu trzech miesięcy od dnia ogłoszenia. Wymogów tych nie stosuje się, gdy:
- spółka umarza akcje nabyte nieodpłatnie w celu ich umorzenia
- wypłata wynagrodzenia akcjonariuszy z tytułu umorzenia akcji ma nastąpić wyłącznie z zysku spółki
- umorzenie następuje bez jakichkolwiek świadczeń na rzecz akcjonariuszy, z wyjątkiem przyznania świadectw użytkowych
W trzech wskazanych sytuacjach nie pojawia się zagrożenie interesów wierzycieli.
Trzy kolejne wyłączenia stosowania procedury konwokacyjnej, gdy:
- akcjonariuszom nie zwraca się dokonanych przez nich wkładów lub wypłat za umorzone akcje ani nie zostaną oni zwolnieni od obowiązku wniesienia wkładów na kapitał, a równocześnie z jego obniżeniem następuje podwyższenie kapitału co najmniej do pierwotnej wysokości w drodze nowej emisji, której akcje zostaną w pełni opłacone ;
- obniżenie kapitału ma na celu wyrównanie strat bilansowych lub przeniesienie określonych kwot do kapitału rezerwowego;
- zarząd dokonał umorzenia akcji których łączna wartość nominalna nie przekracza 10 proc. kapitału zakładowego spółki.
Obniżenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego. W tej kwestii nie doszło praktycznie do żadnych zmian. Do zgłoszenia należy dołączyć uchwałę zgromadzenia lub zarządu o obniżeniu kapitału, dowód zatwierdzenia zmiany statutu przez właściwy organ władzy publicznej, jeżeli zatwierdzenie takie jest wymagane, dowody należytego wezwania wierzycieli oraz oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw we właściwym terminie, zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni. Oczywiście o dowodach wezwania wierzycieli i oświadczeniu nie ma mowy, gdy obowiązek taki na zarządzie nie ciążył. W takim wypadku do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu, złożone w formie aktu notarialnego, o spełnieniu wszystkich warunków obniżenia kapitału zakładowego przewidzianych w ustawie oraz w uchwale o obniżeniu kapitału.
Działanie wszystkich członków zarządu składających oświadczenie w formie aktu notarialnego jest unikalną w k.s.h. formą czynności prawnej (część decyzji w tej formie podejmuje zarząd) i występuje wyłącznie w dwóch wypadkach - bo również w spółce z o.o. - gdy wszyscy członkowie zarządu potwierdzają zaistnienie przesłanek niestosowania procedury konwokacyjnej. K.h. w ogóle nie przewidywał tego rodzaju oświadczeń. Widać, iż twórcy nowej legislacji zdają sobie sprawę z możliwości nadużyć. Czy takie specjalne wzmocnienie wymogów formalnych pozwoli ich uniknąć, nie sposób przewidzieć.
powstanie S.A. – proces i warunki
Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
Do powstania spółki akcyjnej wymaga się:
1. zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli,
wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego (co najmniej 500.000 zł.)
2. ustanowienia zarządu i rady nadzorczej,
3. wpisu do rejestru.
Spółki akcyjne mające siedzibę za granicą mogą tworzyć oddziały lub przedstawicielstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka akcyjna" –skrót S.A.
Zawiązanie spółki akcyjnej następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji. Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki. Statut spółki może określać minimalną lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego. Jeżeli przewidziane są wkłady niepieniężne albo spółka nabywa mienie lub dokonuje zapłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy jej powstaniu, założyciele sporządzają pisemne sprawozdanie.
Zgoda na zawiązanie spółki akcyjnej i brzmienie statutu oraz na objęcie akcji przez jedynego założyciela albo założycieli lub łącznie z osobami trzecimi powinna być wyrażona w jednym lub kilku aktach notarialnych.
sposoby pokrycia kapitału akcyjnego
Zebranie i pokrycie kapitału akcyjnego składa się z trzech faz:
1. wyodrębnienie kapitału akcyjnego przez przypisywanie mu określonej wysokości i podziału na akcje,
2. objęcia akcji przez przyszłych akcjonariuszy w sposób właściwy dla trybu, w jakim następuje zawiązanie sp.,
3. faktycznego wniesienia wkładu (pokrycia akcji).
Wkłady mają formę pieniężną lub niepieniężną. Akcjonariusz obowiązany jest do wniesienia pełnego wkładu na akcje. Wpłaty powinny być dokonane równomiernie na wszystkie akcje. Wniesienie wkładu niepieniężnego obejmuje 2 fazy:
- przeniesienie prawa do przedmiotu wkładu niepieniężnego,
- wykonanie obowiązku wniesienia wkładu niepieniężnego.
50. RODZAJE PRAW AKCJONARIUSZY:
prawa korporacyjne i prawa majątkowe
Prawa majątkowe mają charakter samoistny i z tego powodu mogą stanowić samodzielny przedmiot obrotu. Mogą być obciążane prawami rzeczowymi. W skład praw majątkowych wchodzą:
- prawo do udziału w zysku rocznym sp. – prawo do dywidendy mające bezwzględny charakter,
- prawo poboru akcji nowej emisji – prawo pierwszeństwa objęcia akcji nowej emisji, odnoszące się do akcji, które nie zostały jeszcze wyemitowane. Należy odróżnić je od prawa pierwokupu przyznającego kompetencje do nabycia akcji już istniejących z pierwszeństwem przed innymi osobami.
- prawo do udziału w majątku likwidacyjnym sp., czyli tzw. kwocie likwidacyjnej. Prawo to obejmuje: uprawnienie do zwrotu wartości nominalnej akcji oraz uprawnienie do podziału między akcjonariuszy nadwyżki majątku sp. ponad wartość kapitału akcyjnego,
- prawo do wynagrodzenia w związku ze spełnieniem na rzecz sp. okresowych świadczeń niepieniężnych,
- prawo do żądania umorzenia/ unieważnienia akcji.
Prawa korporacyjne służą właściwej realizacji uprawnień majątkowych w sp. Zalicza się do nich:
- prawo do uczestniczenia w WZA,
- prawo do głosu,
- prawo żądania zwołania NZ i umieszczenia w porządku obrad określonych spraw,
- prawo do informacji,
- bierne prawo wyborcze do organów sp.,
- prawo wytaczania powództwa na rzecz sp. o naprawienie szkody,
- prawo do zablokowania nieformalnych procedur zwoływania i odbywania WZ.
51. DYWIDENDA W S.A.
Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są akcjonariusze, którym przysługiwały akcje w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Statut może upoważnić walne zgromadzenie do określenia dnia, według którego ustala się listę akcjonariuszy uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy).
Statut może upoważnić zarząd do wypłaty akcjonariuszom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy na koniec roku obrotowego, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę. Wypłata zaliczki wymaga zgody rady nadzorczej.
Akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy nie mogą przyznawać uprawnionemu dywidendy, która przewyższa więcej niż o ½ dywidendę przeznaczoną do wypłaty akcjonariuszom uprawnionym z akcji nieuprzywilejowanych. Nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi akcjami. Wobec akcji uprzywilejowanej w zakresie dywidendy może być wyłączone prawo głosu (akcje nieme).
obowiązki akcjonariuszy
Wobec spółki uważa się za akcjonariusza tylko tę osobę, która jest wpisana do księgi akcyjnej, lub posiadacza akcji na okaziciela, z uwzględnieniem przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
Akcjonariusz obowiązany jest do wniesienia pełnego wkładu na akcje. Wpłaty powinny być dokonane równomiernie na wszystkie akcje. Akcjonariuszom nie wolno pobierać odsetek od wniesionych wkładów, jak również od posiadanych akcji. Akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym. Zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji.
ustanie członkostwa w S.A.
52. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA S.A. – ORGANY S.A. I ICH KOMPETENCJE
Organy sp:
- walne zgromadzenie (organ uchwałodawczy),
- zarząd (organ wykonawczy, zarządzający sprawami sp. i reprezentujący sp.),
- rada nadzorcza (organ kontrolny) lub/i komisja rewizyjna.
Zarząd i rada nadzorcza mają charakter obligatoryjny. Obowiązkowe jest powołania w sp. jednego organu nadzoru. Rozkład kompetencji między organy sp. musi natomiast uwzględniać wyłączność pewnych kompetencji dla określonych jej organów w ramach sfer ich działalności.
Członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
53. FUNKCJE I ZADANIA ZARZĄDU W S.A.
Do kompetencji zarządu należą sprawy reprezentowania sp. na zewnątrz (stosunki zewnętrzne sp.) oraz prowadzenia jej spraw, określane także mianem podejmowania decyzji gospodarczych w sp. (stosunki wewnętrzne sp.) Do szczegółowych kompetencji zarządu w zakresie reprezentacji i prowadzenia spraw sp. należą m.in.:
- zgłoszenie zawiązania sp. do rejestru handlowego,
- zgłaszanie wszelkich zmian danych wpisanych do rejestru handlowego,
- zawiadomienie osób posiadających w tym interes prawny o niedojściu sp. do skutku i zarządzenie zwrotu wpłaconych sum i wkładów niepieniężnych,
- wzywanie do dokonania wpłat na akcje,
- prowadzenie księgi akcji imiennych i świadectw tymczasowych (księga akcyjna),
- sprawy związane z unieważnieniem akcji lub świadectw tymczasowych, wydaniem i sprzedażą nowych,
- sprawy związane z udzieleniem zezwolenia na przeniesienie akcji imiennych,
- wydanie na żądanie posiadacza nowego egzemplarza uszkodzonej akcji, świadectwa tymczasowego lub kuponu dywidendowego,
- czynności wykonawcze przy nabywaniu i umarzaniu akcji,
- składanie na żądanie rady nadzorczej i komisji rewizyjnej sprawozdań i wyjaśnień,
- czynności związane ze zwołaniem WZA z inicjatywy własnej lub innych podmiotów,
- zaskarżanie uchwał WZA, podjętych wbrew przepisom prawa lub postanowieniom statutu,
- czynności wykonawcze realizowane w ramach podwyższenia/ obniżenia kapitału akcyjnego, jak również w przypadku łączenia się sp. oraz przekształcenia sp. akcyjnej w sp. z o.o.
zasady funkcjonowania zarządu w S.A.
Zarząd składa się z jednego albo większej liczby członków. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród akcjonariuszy lub spoza ich grona. Członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie. Okres sprawowania funkcji przez członka zarządu nie może być dłuższy niż pięć lat (kadencja).
Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, wszyscy jego członkowie są obowiązani i uprawnieni do wspólnego prowadzenia spraw spółki. Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów. Statut może przewidywać, że w przypadku równości głosów decyduje głos prezesa zarządu, jak również przyznawać mu określone uprawnienia w zakresie kierowania pracami zarządu. Uchwały zarządu mogą być powzięte, jeżeli wszyscy członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu. Prawo członka zarządu do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.
zakaz konkurencji dla członków zarządu
Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej, w przypadku posiadania w niej przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów albo akcji bądź prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powoływania zarządu.
54. SKŁAD, KADENCJA I KOMPETENCJE RADY NADZORCZEJ W S.A.
W spółce akcyjnej ustanawia się radę nadzorczą. Sprawuje ona stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Nie ma prawa do wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie walnemu zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny. W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki. Do kompetencji rady nadzorczej należy również zawieszanie, z ważnych powodów, w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków zarządu oraz delegowanie członków rady nadzorczej do czasowego wykonywania czynności członków zarządu niemogących sprawować swoich czynności. Statut może rozszerzyć uprawnienia rady.
Do podstawowych kompetencji komisji rewizyjnej należy badanie SF, sprawozdania i wniosków zarządu co do podziału zysków i pokrycia strat w trybie i w zakresie przewidzianym przez radę. Zwołuje także Z/NWZ w określonych przez ksh sytuacjach, a także zaskarża uchwały WZA powzięte wbrew przepisom prawa lub postanowieniom statutu.
Rada nadzorcza składa się co najmniej z trzech członków powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie. Kadencja członka rady nadzorczej nie może być dłuższa niż pięć lat. Członek zarządu, prokurent, likwidator, kierownik oddziału lub zakładu oraz zatrudniony w spółce główny księgowy, radca prawny lub adwokat nie może być jednocześnie członkiem rady nadzorczej.
zasady funkcjonowania rady nadzorczej
55. KOMPETENCJE WZ
Uchwały walnego zgromadzenia w szczególności wymaga:
1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków,
2) postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru,
3) zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego,
4) nabycie i zbycie nieruchomości lub udziału w nieruchomości, chyba że statut stanowi inaczej,
5) emisja obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa,
6) nabycie własnych akcji.
Umowy o nabycie dla spółki jakiegokolwiek mienia, za cenę przewyższającą 1/10 wpłaconego kapitału zakładowego, od założyciela lub akcjonariusza albo dla spółki lub spółdzielni zależnej od założyciela lub akcjonariusza spółki, zawarte przed upływem dwóch lat od dnia zarejestrowania spółki, wymagają 2/3 głosów.
Przedmiotem obrad zwyczajnego walnego zgromadzenia powinno być:
1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy,
2. powzięcie uchwały o podziale zysku albo o pokryciu straty,
3. udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków,
4. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego grupy kapitałowej.
zasady zwoływania i głosowania na WZ
Zwyczajne walne zgromadzenie powinno się odbyć w terminie sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Walne zgromadzenie zwołuje zarząd, rada nadzorcza lub inne wyznaczone osoby. Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej 1/10 kapitału zakładowego mogą żądać zwołania NWZ, jak również umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego WZ. WZ zwołuje się przez ogłoszenie, które powinno być dokonane co najmniej na trzy tygodnie przed terminem WZ. Uprawnieni z akcji imiennych i świadectw tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy, którym przysługuje prawo głosu, mają prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, jeżeli zostali wpisani do księgi akcyjnej.
Uprawnieni z akcji imiennych i świadectw tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy, którym przysługuje prawo głosu, mają prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, jeżeli zostali wpisani do księgi akcyjnej. Akcjonariusze mogą uczestniczyć w walnym zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu osobiście lub przez pełnomocników. Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów. Uchwała dotycząca emisji obligacji zamiennych i obligacji z prawem pierwszeństwa objęcia akcji, zmiany statutu, umorzenia akcji, obniżenia kapitału zakładowego, zbycia przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części i rozwiązania spółki zapada większością ¾ głosów. Do powzięcia uchwały o istotnej zmianie przedmiotu działalności spółki wymagana jest większość 2/3 głosów. Uchwała powinna być powzięta w drodze jawnego i imiennego głosowania oraz ogłoszona. Uchwały walnego zgromadzenia powinny być umieszczone w protokole sporządzonym przez notariusza.
56. ZGŁASZANIE SPRZECIWÓW I ZASKARŻANIA UCHWAŁ WZ
Uchwała walnego zgromadzenia sprzeczna ze statutem bądź dobrymi obyczajami i godząca w interes spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie akcjonariusza może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały. Prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia przysługuje:
1) zarządowi, radzie nadzorczej oraz poszczególnym członkom tych organów,
2) akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu; wymóg głosowania nie dotyczy akcjonariusza akcji niemej,
3) akcjonariuszowi bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w walnym zgromadzeniu,
4) akcjonariuszom, którzy nie byli obecni na walnym zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania walnego zgromadzenia lub też powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad.
W sporze dotyczącym uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały walnego zgromadzenia pozwaną spółkę reprezentuje zarząd, jeżeli na mocy uchwały walnego zgromadzenia nie został ustanowiony w tym celu pełnomocnik lub ustanowiony przez sąd kurator sp. Prawomocny wyrok uchylający uchwałę ma moc obowiązującą w stosunkach między spółką a wszystkimi akcjonariuszami oraz między spółką a członkami organów spółki.
prawa mniejszości w S.A.
O zakresie oddziaływania na sprawy sp. poza przepadkiem uprzywilejowania decyduje wielkość posiadanego kapitału akcyjnego. Może to doprowadzić do marginalizacji znaczenia drobnych akcjonariuszy. Ksh zawiera regulacje mające na celu zapewnienie właśnie tym akcjonariuszom praw do współdecydowania o losie sp. określane prawami mniejszości. Należą do nich:
- prawo o żądania powtórnego badania S założycieli przez specjalnie w tym celu powołaną komisję (1/10 kapitału akcyjnego),
- prawo do żądania powołania drugiego organu nadzoru (1/5 kapitału),
- prawo do żądania dokonania wyboru członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej przez WZ w drodze głosowania oddzielnymi grupami (1/5 kapitału),
- prawo do żądania zwołania NWZ, a także umieszczenia poszczególnych spraw w porządku obrad najbliższego WZ (1/10 kapitału),
- prawo żądania sprawdzenia listy obecności (1/10 kapitału),
- prawo do żądania uzupełnienia liczby likwidatorów (1/10 kapitału)
zasady odpowiedzialności w S.A.
Jeżeli członkowie zarządu umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez trzy lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego. Kto, biorąc udział w tworzeniu spółki, wbrew przepisom prawa z winy swojej wyrządził spółce szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Kto w związku z powstaniem S.A. lub podwyższeniem jej kapitału zakładowego z winy swojej zapewnia sobie albo osobie trzeciej zapłatę nadmiernie wygórowaną ponad wartość zbywczą wkładów niepieniężnych albo nabywanego mienia lub też wynagrodzenie albo korzyści szczególne, niewspółmierne z oddanymi usługami, obowiązany jest do naprawienia szkody wyrządzonej spółce.
Członek zarządu, rady nadzorczej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności, a za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółki odpowiada, chyba że nie ponosi winy.
likwidacja S.A.
Rozwiązanie spółki powodują:
1) przyczyny przewidziane w statucie,
2) uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,
3) ogłoszenie upadłości spółki,
4) inne przyczyny przewidziane prawem.
Otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania. W czasie prowadzenia likwidacji spółka zachowuje osobowość prawną.
W okresie likwidacji nie można, nawet częściowo, wypłacać akcjonariuszom zysków ani dokonywać podziału majątku spółki przed spłaceniem wszystkich zobowiązań.
Likwidatorami są członkowie zarządu. Likwidatorzy powinni ogłosić dwukrotnie o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności, sporządzić bilans otwarcia likwidacji. Bilans ten likwidatorzy składają walnemu zgromadzeniu do zatwierdzenia. Likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Nowe interesy mogą podejmować tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Po zakończeniu likwidacji i po zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji (sprawozdanie likwidacyjne), likwidatorzy powinni ogłosić to sprawozdanie i złożyć je sądowi rejestrowemu z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru.
W przypadku upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru. Wniosek o wykreślenie z rejestru składa syndyk. Spółka nie ulega rozwiązaniu w przypadku, gdy postępowanie kończy się układem lub zostaje z innych przyczyn uchylone lub umorzone.
Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji z chwilą wykreślenia spółki z rejestru
57. ISTOTA POŁĄCZENIA SPÓŁEK
Spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółka osobowa nie może jednakże być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną. Spółki osobowe mogą się łączyć między sobą tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej. Nie może się łączyć spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości. Spółka przejmowana albo spółki łączące się przez zawiązanie nowej spółki zostają rozwiązane, bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w dniu wykreślenia z rejestru.
Spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki w szczególności przejmuje zezwolenia, koncesje oraz ulgi.
58. SPOSOBY ŁĄCZENIA SPÓŁEK
Połączenie może być dokonane:
1) przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie),
2) przez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki (łączenie się przez zawiązanie nowej spółki).
Wspólnicy spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki mogą otrzymać obok udziałów lub akcji spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej dopłaty w gotówce, dokonywane z zysku bądź z kapitału zapasowego tej spółki.
proces połączenia spółek
Spółka przejmowana albo spółki łączące się przez zawiązanie nowej spółki zostają rozwiązane, bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w dniu wykreślenia z rejestru. Połączenie następuje z dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego według siedziby, odpowiednio spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej (dzień połączenia).
Majątek każdej z połączonych spółek powinien być zarządzany przez spółkę przejmującą bądź spółkę nowo zawiązaną oddzielnie, aż do dnia zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli.
Plan połączenia spółek wymaga pisemnego uzgodnienia między łączącymi się spółkami. Należy go poddać badaniu przez biegłego w zakresie poprawności i rzetelności.
Łączenie się spółek wymaga uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia każdej z łączących się spółek, powziętej większością ¾ głosów, reprezentujących min. ½ kapitału zakładowego.
Zarząd każdej z łączących się spółek sporządza pisemne sprawozdanie uzasadniające połączenie, jego podstawy prawne i uzasadnienie ekonomiczne, a zwłaszcza stosunek wymiany udziałów lub akcji oraz zgłasza do sądu rejestrowego uchwałę o łączeniu się spółki w celu wpisania do rejestru wzmianki o takiej uchwale ze wskazaniem, czy łącząca się spółka jest spółką przejmującą, czy spółką przejmowaną
Ogłoszenie o połączeniu spółek jest dokonywane na wniosek spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej.
59. ISTOTA PODZIAŁU SPÓŁEK
Spółkę kapitałową można podzielić na dwie albo więcej spółek kapitałowych. Nie jest dopuszczalny podział spółki akcyjnej, jeżeli kapitał zakładowy nie został pokryty w całości. Spółka osobowa nie podlega podziałowi. Nie może być dzielona spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości.
zasady podziału
Spółka dzielona, spółka przejmująca oraz spółka nowo zawiązana są spółkami uczestniczącymi w podziale.
Spółka dzielona zostaje rozwiązana bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w dniu wykreślenia jej z rejestru (dzień podziału). Wydzielenie nowej spółki następuje w dniu jej wpisu do rejestru. W przypadku przeniesienia części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę, wydzielenie następuje w dniu wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej (dzień wydzielenia).
Spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane powstałe w związku z podziałem wstępują z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału. Na spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną powstałą w związku z podziałem przechodzą z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi.
Z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia wspólnicy spółki dzielonej stają się wspólnikami spółki przejmującej wskazanej w planie podziału.
Do podziału spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania właściwego typu spółki przejmującej albo nowo zawiązanej.
60. SPOSOBY PODZIAŁU
Podział może być dokonany:
1) przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na inne spółki za udziały lub akcje spółki przejmującej, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez przejęcie),
2) przez zawiązanie nowych spółek, na które przechodzi cały majątek spółki dzielonej za udziały lub akcje nowych spółek (podział przez zawiązanie nowych spółek),
3) przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na istniejącą i na nowo zawiązaną spółkę lub spółki (podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki),
4) przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub na spółkę nowo zawiązaną (podział przez wydzielenie).
61. PRAWA I OBOWIĄZKI SPÓŁKI PRZEJMUJĄCEJ
Spółka przejmująca nie może objąć własnych udziałów albo akcji własnych za udziały lub akcje, które posiada w spółce dzielonej, oraz za własne udziały lub akcje spółki dzielonej.
62. PRZEBIEG PROCESU PODZIAŁU SPÓŁEK
Plan podziału spółki wymaga pisemnego uzgodnienia między spółką dzieloną a spółką przejmującą. Należy go poddać badaniu biegłego w zakresie poprawności i rzetelności oraz powinien być zgłoszony do sądu rejestrowego spółki dzielonej lub spółki przejmującej.
Spółka dzielona, spółka przejmująca oraz spółka nowo zawiązana są spółkami uczestniczącymi w podziale. Zarządy spółki dzielonej i każdej spółki przejmującej sporządzają pisemne sprawozdanie uzasadniające podział spółki, jego podstawy prawne i ekonomiczne, a zwłaszcza stosunek wymiany udziałów lub akcji oraz kryteria ich podziału.
Podział spółki wymaga uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dzielonej oraz każdej spółki przejmującej, powziętej większością ¾ głosów, przedstawiających min. ½ kapitału zakładowego.
Zarząd każdej ze spółek uczestniczących w podziale powinien zgłosić do sądu rejestrowego uchwałę o podziale spółki w celu wpisania do rejestru wzmianki o takiej uchwale ze wskazaniem, czy spółka uczestnicząca w podziale jest spółką dzieloną, spółką przejmującą, czy spółką nowo zawiązaną. Wpisu nowej spółki do rejestru dokonuje się na podstawie aktów organizacyjnych i uchwały wspólników tej spółki oraz uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dzielonej.
Ogłoszenie o podziale spółki jest dokonywane na wniosek spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej.
przekształcenia spółek
Istota przekształcenia sp. polega na modyfikacji prawnej formy sp., która ma istnieć jako podmiot o zmienionej strukturze wewnętrznej. Modyfikacja ta zakłada, że nie jest konieczne rozwiązanie dotychczasowej sp. i utworzenie w jej miejsce innej. Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą). Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową przez jej wspólników. Do przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową inną niż spółka jawna stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przekształcenia spółki jawnej w inną spółkę handlową. Nie może być przekształcana spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości. Spółki nie tracą osobowości prawnej.
warunki przekształcenia
Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Wspólnicy spółki przekształcanej uczestniczący w przekształceniu stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej.
przebieg procesu przekształcenia
Spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru. Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla z rejestru spółkę przekształcaną (dzień przekształcenia).
Plan przekształcenia przygotowuje zarząd spółki przekształcanej albo wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy spółki przekształcanej. Sporządza się go w formie pisemnej pod rygorem nieważności. W spółce jednoosobowej plan przekształcenia sporządza się w formie aktu notarialnego. Należy go poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności.
Spółka zawiadamia wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu spółki dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie i nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia tej uchwały, czyniąc to w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników spółki przekształcanej.
Przekształcenie spółki wymaga uchwały powziętej, w przypadku przekształcenia spółki osobowej, przez wspólników, a w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej, przez zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie.
Wniosek o wpis przekształcenia do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu albo wspólnicy mający prawo reprezentacji spółki przekształconej. Ogłoszenie o przekształceniu spółki jest dokonywane na wniosek zarządu spółki przekształconej albo wszystkich wspólników prowadzących sprawy spółki przekształconej.