Grenlandia

CIEKAWOSTKI

Grenlandia
System władzy: część Danii, posiada własny rząd
Stolica: Godthaab (Nuuk)
Obszar: 2 175 600 kilometrów kwadratowych
Średnia grubość lodu: 1 500 m
Najwyższy punkt: Gunnbjornsfjaeld – 3 700 m
Oficjalna nazwa Grenlandii: Kalaallit Nunaat
Ludność 56 367 (2020)

Od 1979 r. Grenlandia ma własny rząd. Jest 50 razy większa od Danii, ale zamieszkuje ją niewiele więcej osób niż duże miasto. Dzieje się tak dlatego, że Grenlandia to bardzo zimny region. Wyspa ta leży w Arktyce. Gruba pokrywa lodowa zajmuje 7/8 powierzchni wyspy. Nagie góry zajmują pozostałą część.

Większość Eskimosów żyje w osadach Grenlandii położonych na wybrzeżu w których przeważają drewniane domy. Niektórzy Eskimosi w celu pożywienia polują na foki. Głównym zajęciem Eskimosów jest rybołówstwo i myślistwo. Wielu Eskimosów jest też rybakami. Plemię to, to zahartowany lud zamieszkujący zimne, Arktyczne obszary Grenlandii, Ameryki Północnej oraz północno-wschodniej Azji. Charakteryzują się skośnymi oczami, szeroką, płaską twarzą, niewysoką, krępą sylwetką ciała oraz krótkimi rękami i nogami. Sylwetka taka pozwala im na utrzymanie ciepła w zimnym arktycznym klimacie. Z reguły mają też niski wzrost, oliwkowożółtą karnację oraz ciemne i proste włosy. Eskimosów zalicza się do rasy żółtej. Podczas zimowych, myśliwskich ekspedycji Eskimosi budują chaty ze śniegu służące im za schronienie. Natomiast pozostałą część roku spędzają w nowoczesnych domach. Posługują się językami należącymi do eskimoskiej grupy językowej. W wyniku kontaktów z białymi ludźmi nastąpiły głębokie zmiany w życiu Eskimosów. Sanie ciągnięte przez psy zastąpił skuter śnieżny. Do polowania aktualnie wykorzystuje się nowoczesną broń palną. Duża część Eskimosów stara się jednak zachowywać dawne zwyczaje i w dalszym ciągu zajmuję się rybołówstwem i myślistwem w tradycyjny sposób.

W latach 1897-1899 w belgijskiej wyprawie na statku „Belgica” wzięło udział dwóch Polaków, badaczy Antarktydy: Henryk Arctowski i Antoni Bolesław Dobrowolski. Statek został unieruchomiony w lodach i wyprawa przymusowo zimowała na Antarktydzie. Trzecim sławnym Polakiem jest Marek Kamiński, który jako jedyny w ciągu jednego roku zdobył obydwa bieguny. 23 maja 1995 roku wraz z Wojciechem Moskalem dotarł do bieguna północnego, a 27 grudnia 1995 r. samotnie zdobył biegun południowy. W 1956 r. odbyła się pierwsza polska wyprawa antarktyczna pod kierunkiem Stefana Różyckiego i Wojciecha Krzemińskiego, która przejęła od uczonych radzieckich stację w oazie Bungera. Otrzymała ona imię Antoniego Bolesława Dobrowolskiego.

Antarktyda to kontynent, który został odkryty 28 stycznia 1920 r. Później, na konferencji w Waszyngtonie w 1959 roku z udziałem 12 państw podpisano Układ w Sprawie Antarktydy. Zgodnie z jego postanowieniami kontynent ten wraz z przyległymi do niego morzami (na południe od 60'S) może być wykorzystywany wyłącznie do celów pokojowych. Żadne państwo nie może rościć pretensji terytorialnych do Antarktydy. Uczestnicy wypraw antarktycznych, organizowanych przez różne kraje, są zobowiązani do wymieniania między sobą informacji naukowych uzyskanych w trakcie badań. Według celów tego Układu wynika, że Antarktyda ma być kontynentem dziewiczym. Antarktyda została kontynentem pokoju – wykorzystywanym jedynie przez badaczy do celów naukowych.

Dziura ozonowa jest to okresowe zjawisko zmniejszania się stężenia ozonu O w stratosferze nad biegunem południowym Ziemi. We wrześniu i październiku nad Antarktydą stężenie ozonu maleje o około 80%. Przyczyny tego stanu wciąż są niewyjaśnione. Ozon w stratosferze jest niezbędny do ochrony życia na Ziemi. Działanie ozonu polega na pochłanianiu większości docierających ze Słońca promieni ultrafioletowych, których nadmiar jest szkodliwy, niszczy żywe komórki i wywołuje raka skóry u osób opalających się zbyt długo. Tak więc dziura ozonowa na pewno może być groźna dla amatorów opalania się na Antarktydzie, zwłaszcza, że w okresie jej występowania panujące tam wówczas temperatury od -40C do -20C mogą wywołać jeszcze inne dolegliwości...Natomiast w skali globalnej spadek stężenia ozonu nad Antarktydą wynosi tylko 5% całkowitej ilości ozonu w atmosferze ziemskiej. Po krótkotrwałym okresie występowania dziury ozonowej nad Antarktydą napływa bogate w ozon powietrze z północy. Równocześnie ów 5 –procentowy ubytek promieni słonecznych wytwarzania ozonu z tlenu:
3 O ---------> 2 O