Adam Mickiewicz.

Adam Mickiewicz (1798-1855) jest uważany za największego pisarza polskiego, za jednego z tzw. „wieszczów” (wieszcz - powstałe w okresie romantyzmu pojęcie oznaczające wybitnego, natchnionego, wizjonerskiego, genialnego poetę, którego twórczość ma szczególne znaczenie dla narodu i jego przyszłości, zawierając wskazówki moralne i historiozoficzne. Oprócz Adama Mickiewicza do tzw. trójcy wieszczów należeli Z. Krasiński i J. Słowacki.).

MŁODOŚĆ
Mickiewicz młodość spędził w Rosji: studiował na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wieleńskiego, następnie przez 4 lata pracował jako nauczyciel w szkole podstawowej w Kownie. W latach 1823-1824 był więziony w byłym klasztorze Bazylianów w Wilnie za działalność w tajnych, patriotycznych związkach młodzieżowych. W 1824 został zesłany do centralnych guberni Rosji. Po krótkim pobycie w Petersburgu został odesłany do Odessy, gdzie przebywał do 1825. Odbył wycieczkę na Krym w wyniku czego powstały „Sonety odeskie” i „Sonety krymskie”. W 1825 w Moskwie przez trzy lata pracował w kancelarii rządowej. W 1828 w Petersburgu wydał „Konrada Wallenroda” i w 1829 „Poezje” tom I i II.

EMIGRACJA
Pod koniec 1829 udał się w podróż po Europie. Na wieść o wybuchu powstania listopadowego usiłował przedostać się do Królestwa Kongresowego, ale po upadku powstania wrócił w 1832 do Paryża. Brał udział w wielu wydarzeniach naukowo-kulturalnych i patriotycznych. Jednak zniechęcił się sporami i kłótniami w polskim środowisku i odsunął się od działalności publicznej. W 1834 ożenił się z Celiną Szymanowską, z którą miał sześcioro dzieci. Od 1839 wykładał literaturę łacińską w Akademii w Lozannie. 1840 objął nowo utworzoną katedrę literatur słowiańskich w paryskim College de France. W 1844 został zawieszony w funkcjach profesora z powodów politycznych (demokratyczne poglądy).
1848 przebywał w Rzymie i podczas audiencji wezwał papieża Piusa IX do poparcia walki ludów o wolność i sprawy polskiej. Utworzył wtedy legion polski (istniał do 1849), który miał stanowić zalążek oddziału powołanego do walki o niepodległość. W „Składzie zasad” opisał ideologię tego ruchu: radykalne reformy demokratyczne w Polsce, np. nadanie chłopom ziemi i powszechność praw obywatelskich. Pracował jako redaktor naczelny dziennika „La Tribune des Peuples” (Trybuna Ludów 1849), sympatyzującego z ideałami socjalistycznymi. Na skutek interwencji ambasady rosyjskiej pismo zostało zawieszone. Po zamachu stanu 1851 poddano go nadzorowi policyjnemu i usunięto z College de France. Po przystąpieniu Francji do wojny krymskiej (1854) udał się w 1855 do Stambułu, aby wesprzeć powstanie legionu polskiego do walki z Rosją. Zmarł najprawdopodobniej na cholerę i został pochowany na cmentarzu polskim w Montmorency. 1890 prochy poety złożono w krypcie katedry wawelskiej.

TWÓRCZOŚĆ POETYCKA
W okresie młodzieńczym pisał utwory będące przeróbkami i przekładami z utworów innych poetów, np. powstały w 1817: „Mieszko, książę Nowogródka”, pierwszy wydrukowany wiersz: „Zima miejska” (Tygodnik Wileński 1818).
Za początek romantyzmu polskiego uznano wydany w 1822 I tom „Poezji”, zawierający głośne Ballady i romanse. 1823 ukazał się II tom „Poezji”, zawierający „Grażynę” oraz część II i IV „Dziadów”, a 1826 w Moskwie wyszły „Sonety”.
Powstanie listopadowe i jego upadek zainspirowało znane utwory, np. „Reduta Ordona”. W 1832 w Dreźnie powstała część III Dziadów (pierwodruk w 4 tomie „Poezji”, Paryż 1832).
Twórczość poetycką Mickiewicza kończy w zasadzie wielki poemat epicki (epopeja narodowa) „Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie”. Późniejsze wiersze, wśród nich tzw. liryki lozańskie, powstałe 1839-1840, nie zostały opublikowane za życia pisarza.