Tkanki

Organizmy wielokomórkowe mają budowę tkankową to znaczy, że zbudowane są z zespołu kom. o podobnej budowie i spełniającej w organizmie określonej funkcji- budują narządy np. nerki, serce. W organizmie człowieka występują następujące tkanki: Nabłonkowa(nabłonek), Mięśniowa(mięśnie), Nerwowa i Glejowa, Łączna.T Nabłonkowa*Występuje na zewnątrz org.(skóra), wew. org. Wypełniając jamy ciała i wyścielając arządy
* zbudowana z błony podstawowej, na której umieszczone są kom*dzielimy ją w zależności od: a) ilości kom –jednowarstwowe – ielowarstwowe b)kształt kom. –płaski – sześcienny –walcowaty c)pełnionych funkcji -powłokowa = ochronna –transportująca –wydzielnicza(gruczołowa) zawierają liczne kom. zdolne do produkcji specyficznych sub., współtworzą gruczoły np. ślinianki, trzustkę, wątrobę, gruczoły łojowe w skórze.- zmysłowa tworzą takie narządy zmysłów: kupki smakowe w bł. śluzowej języka, bł. węchową nosa - ruchoma T Glejowa zespół komórek worzących zrąb dla neuronów oraz mających dla nich znaczenie odżywcze i obronne, gwiaździste komórki gleju właściwego stanowią element podporowy dla neuronów ośrodkowego układu nerwowego; w dojrzałym mózgu i rdzeniu kręgowym tworzą b. złożoną sieć, na której opierają się neurony; leżą one w okach tej sieci i są całkowicie oddzielone od innych neuronów; T Mięśniowa tkanka zbud. z wydłużonych komórek zw. włóknami mięśniowymi, odgrywająca podstawową rolę we wszystkich ruchach dzięki zdolności kurczenia się; u kręgowców rozróżnia się tkankę mięśniową gładką poprzecznie prążkowaną szkieletową i sercową, tkanka mięśniowa gładka jest zbud. z włókien wrzecionowatych, jednojądr.; tworzy błony mięśniowe narządów wew., np. mięśniówkę jelit, macicy; tkankę mięśniową poprzecznie prążkowaną mięśni szkieletowych tworzą długie włókna wielojądr.; włókna czerwone, ciemne, są zdolne do pracy ciągłej (np. mięsień przepony), włókna jasne— do dużego, lecz mniej długotrwałego wysiłku (np. mięśnie kończyn).T Łączna, grupa tkanek zwierzęcych, zbud. z komórek oraz substancji międzykomórkowej; łączą i wiążą inne tkanki, pełnią funkcję podporową, odżywczą i obronną. Do tkanki łącznej należą: tkanka łączna właściwa, tkanka kostna, tkanka chrzęstna. Tkanka łączna właściwa wiotka (luźna) zawiera wszystkie rodzaje komórek, rozmieszczone nieregularnie w półpłynnej substancji
międzykomórkowej z małą ilością włókien; wypełnia szczeliny tkankowe, przestrzenie między narządami, otacza naczynia; odgrywa zasadniczą
rolę w odżywianiu otoczonych przez nią elementów innych tkanek; w ubytkach tkankowych rozrasta się tworząc ziarninę. Tkankę łączną właściwą zbitą, z której są zbud. m.in. ścięgna, tworzą w gł. mierze włókna,. Do tkanki łącznej właściwej należy ponadto tkanka tłuszczowa, tkanka siateczkowa oraz zarodkowa tkanka galaretowata.T Nerwowa, zespół komórek, z których jest zbud. układ nerwowy; w nerwowej tkance rozróżnia się neurony, czyli komórki nerwowe— elementy pobudliwe spełniające właściwe funkcje układu nerwowego związane z powstawaniem i przewodzeniem impulsów , oraz komórki glejowe Neuron podstawowa jednostka układu nerwowego, wykazująca zdolność
wytwarzania i przewodzenia impulsów nerwowych; składa się z ciała komórki i wypustek: wydłużonego aksonu, czyli neurytu lub włókna osiowego oraz rozgałęzionych, zwykle krótszych dendrytów; cytoplazma neuronu zawiera cienkie włókienka, wymiary ciała komórki wynoszą od kilku do kilkudziesięciu µm, a długość wypustek od kilkudziesięciu µm do kilkudziesięciu cm lub więcej; powstawanie i przewodzenie impulsów w neuronie jest związane ze zjawiskamielektr. zależnymi od właściwości błony komórkowej neuronu w aksonach impulsy są przewodzone od ciała komórki do zakończeń nerwowych, w dendrytach zaś — do ciała komórki; neurony działają jako wysoce skomplikowana sieć. Funkcja pojedynczego neuronu jest sterowana przez kilkaset do kilkudziesięciu tysięcy synaps. T Chrzęstna, sztywna i równocześnie elastyczna tkanka, tworząca niektóre części szkieletu kręgowców: część żeber, małżowinę ucha i częściowo nosa, wzmocnienia tchawicy, oskrzeli i krtani; powleka też powierzchnie stawowe kości. Jest zbud. z substancji międzykomórkowej i leżących pośród niej, w jamkach, komórek chrzęstnych. Rozróżnia się 3 rodzaje tkanki chrzęstnej: sprężystą, z dużą ilością włókien sprężystych, b. elastycznych (małżowina uszna); włóknistą, zawierającą
dużo włókien nieelastycznych, lecz wytrzymałych na rozerwanie (chrzęstne tarcze międzykręgowe); szklistą, o podobnej budowie jak włóknista, (np. chrząstki żebrowe, krtani, tchawicy). Tkanka chrzęstna jest nieunaczyniona,. Wykazuje małą intensywność przemiany materii. Używana często — jako tkanka żywa lub konserwowana — w zabiegach chirurgii odtwórczej.T Kostna, twarda tkanka kręgowców tworząca szkielet; zbud. z komórek kostnych, i dużej ilości substancji międzykomórkowej, przesyconej solami miner. W tkance kostnej zbitej (trzony kości długich, zewn. warstwa kości krótkich i płaskich) blaszki kostne tworzą tzw. osteony; w postaci wydrążonych walców blaszki kostne są osadzone koncentrycznie,
jedna w drugiej dokoła kanału, w którym biegną naczynia krwionośne, limfatyczne i włókna nerwowe; osteocyty leżą w jamkach kostnych między blaszkami; od strony jamy szpikowej i pomiędzy osteonami występują inne blaszki, o różnym kształcie i układzie. W tkance kostnej gąbczastej (nasady kości długich, wnętrze kości krótkich i płaskich) blaszki tworzą różnokierunkowo układające się beleczki, przestrzenie między nimi wypełnia szpik. Budowa osteonu oraz układ osteonów i beleczek decydują o takich cechach kości, jak sprężystość, odporność na zgięcie, złamanie. Tkanka kostna jest w stałej przebudowie, dzięki równoczesnemu istnieniu procesów resorpcji i kościotworzenia. Krew, płyn ustrojowy, swoista tkanka krążąca w zamkniętym układzie naczyń krwionośnych kręgowców, złożona w ok. 55% z płynnego osocza oraz w ok. 45%
z zawieszonych w nim krwinek: erytrocytów, leukocytów , trombocytów (u ssaków płytki krwi). Osocze stanowi roztwór wodny przede wszystkim białek, ale są w nim również zawarte m.in. niektóre cukry, sole miner., witaminy, hormony; jednym z białek jest fibrynogen, który w procesie krzepnięcia krwi wytrąca się jako włóknik, tworząc podłoże skrzepu; osocze bez fibrynogenu jest zw. surowicą. Główną funkcją krwi jest
rozprowadzanie do tkanek tlenu, odprowadzanie do płuc dwutlenku węgla, rozprowadzanie substancji odżywczych, wchłoniętych z przewodu pokarmowego, oraz hormonów, doprowadzanie do nerek i gruczołów potowych substancji, które ulegają wydaleniu; ponadto odgrywa istotną rolę w mechanizmach obronnych.Komórki krwi — krwinki ulegają nieustannej wymianie; żyją krótko (np. erytrocyty ok. 120 dni), ich stała liczba w krwi jest utrzymywana przez ciągłe wytwarzanie nowych zastępujących krwinki starzejące się, obumierające i niszczone. Objętość krwi u
dorosłego człowieka wynosi ok. 5 l. Krew jest cennym lekiem, stosowanym powszechnie zwł. w leczeniu wstrząsu i w dużych zabiegach chirurgicznych ( przetaczanie krwi, krwiodawstwo, krwiopochodne preparaty). Badaniem krwi zajmuje się hematologia.