Układ Kostny

t. kostna- zbudowana jest z istoty zbitej (zew. kości) i gąbczastej(wew. kości, znajduje się w niej szpik kostny)
szpik kostny- produkuje krwinki
-czerwony u noworodka i małego dziecka
-żółty-w czerwonym odkłada się tłuszcz i zamienia się w żółty
Na zew. kości jest okostna. Posiada w warstwie zew. nerwy, naczynia krwionośne. Wew. warstwa posiada osteoblasty tzw. kom. kościotwórcze- biorące udział w regeneracji kości
Podział wg kształtu kości:
-długie dł. Kości wyraźnie przewyższa ich szer. i grubość np. udowa, ramieniowa, piszczelowa
-płaskie długość i szer. Znacznie przekraczają ich grubość np. łopatka
-krótkie wszystkie 3 wymiary są podobne np. nadgarstek
-różnokształtne kości o nieregularnym kształcie np. kości kręgosłupa, żuchwa
-pneumatyczne- kości które zawierają przestrzenie wypełnione powietrzem, np. czołowa, szczękowa, sitowa
Kości czaszki
1. mózgoczaszka
-podstawowa
-sklepienie
*czołowa chroni od przodu mózgowie oraz współtworzy oczodoły
*ciemieniowa
*skroniowa osłania mózgowie z boku a ponadto w niej znajdują się najważniejsze elementy narządu słuchu i równowagi
*potyliczna
Otwór wielki potyliczny przez który przechodzi rdzeń przedłużony w rdzeń kręgowy. U noworodków nie ma szwów tylko ciemiączka.
W podstawie czaszki:
-k. sitowa- z licznymi otworkami(ok. 20) przez które przechodzą nici nerwu węchowego
-k. klinowa w której znajduje się
*trzon w kształcie siodła tureckiego i w nim jest przysadka mózgowa, która jest ważnym gruczołem dokrewnym
*trzon w kształcie motyla
2.trzewoczaszka
-żuchwa
-szczęka górna (są w niej zatoki szczękowe) znajdują się w nich wyrostki zębowe w których są zęby (20 mlecznych, 32 stałe)
-k. jarzmowe
-k. nosowe które tworzą grzbiet:
*lemiesz dzieli jamę nosową na dwie części
*na wew. stronach jamy nosowej znajdują się po trzy małżowiny nosowe których rolą jest podtrzymywanie błony śluzowej nosa
-k. podniebienia oddziela jamę nosową od jamy ustnej
-k. grzdykowa( leży poniżej żuchwy) na niej spoczywa krtań( w kształcie podkowy)
-k. łzowe budują oczodoły
kości kręgosłupa
funkcje
-utrzymywanie właściwej postawy ciała
-ochrona rdzenia kręgowego
Dziecko rodząc się posiada kręgosłup w kształcie litery C a u dorosłych S
Kręgosłup składa się z kręgów a kręg jest zbudowany z trzonu i wyrostków (których jest 7) oraz z tyłu znajduje się łuk między trzonami znajdują się krążki międzykręgowe( f. amortyzowania). krążki od zew. otoczone są pierścieniem włóknistym.
Odcinek krzyżowy jest zrośnięty i wchodzi w skład budowy miednicy.
W kręgosłupie znajdują się otwory międzykręgowe z których wychodzą nerwy, rdzeniowe 31 par i unerwiają mięsnie, skórę tułowia, kończyny i szyję
Odcinki kręgosłupa:
-szyjny(7)
-piersiowy(12)
- lędźwiowy (5)
-krzyżowy(5)
-guziczny (4-5)
kyfoza- wygięcie do tyłu
lordoza- wygięcie do przodu
skolioza- wygięcie na boki
kości klatki piersiowej
-żebra (12 par)
*żebra prawdziwe (7) zrośnięte są bezpośrednio ze spłaszczonym mostkiem
*żebra rzekome (3) zrastają się z chrząstkami żeber położonych wyżej
*wolne(2) są niezrośnięte z mostkiem
-mostek kość płaska, wyróżniamy w niej 3 części
*rękojeść (górna)
*trzon(środkowa)
*wyrostek mieczykowaty
kości kończyny górnej
1 k. obręczy
-obojczyk
-łopatka k. płaska kształtu trójkąta, pow. przednia wklęsła żebrowa, pow. tylnia wypukła grzbietowa. W koncie bocznym łopatki jest wydrążenie stawowe które służy do połączenia z główką kości ramieniowej- powstaje staw ramieniowy. Na pow. tylniej znajduje się grzebień łopatki zakończony wyrostkiem barkowym który służy do połączenia z obojczykiem tworząc staw ramieniowy.
2 k. kończyny górnej wolnej
-ramię k. długa, posiada trzon i dwa końce (górny i dolny) główka łączy się z wydrążeniem stawowym łopatki
-przedramię
* k. promieniowa po stronie kciuka
* k. łokciowa
- k. ręki
*k. nadgarstka (8 w 2 szeregach)
* k. śródręcza (5)
* k. palców (14 paliczków, w kciuku 2 u reszty palców po 3)
kości kończyny dolnej
1 k. miedniczna
- k. biodrowa
- k. łonowa
- k. kulszowa
2 udo
- k. udowa w dolnej części znajduje się zagłębienie w którym leży rzepka
3 podudzie
- rzepka
- k. piszczelowa
- k. strzałkowa
4 stopa
- k. stępu
- k. śródstopia
- k. palców
grzebień kości biodrowej w części przedniej zakończony jest kolcem biodrowym przednim górnym.
Połączenia kości
1 ścisłe
- szwy
2 ruchome
- stawy
* kulisty np. barkowy
* siodełkowy np. kciuk
* zawiasowy np. ramienno łokciowy
* obrotowy między 1 a 2 kręgiem szyjnym
staw prosty składa się z 2 kości które otoczone są torebką stawową. Torebka od zew. wzmocniona jest więzadłami.
Jama stawowa niewielka przestrzeń między dwoma kośćmi w której znajduje się maź
Budowa stawu
Powierzchnie stawowe pokryte są bardzo odporną na ścieranie chrząstką szklistą. Niewielka przestrzeń między kośćmi (jama stawowa) wypełniona jest biologicznym środkiem zmniejszającym tarcie, czyli mazią stawową ( zawierającą dużo tłuszczowców). Wydostawaniu się mazi stawowej, wnikaniu zanieczyszczeń oraz nadmiernemu rozsuwaniu kości zapobiega mocna, łącznotkankowa ( jej wew. błona maziowa wydziela maź stawową ).