Wojna secesyjna

Wojna secesyjna w Stanach Zjednoczonych Ameryki Przyczyną wybuchu wojny (1861-65) był podział Stanów na przemysłową, liberalną Północ i rolnicze, konserwatywne Południe, poprzedzony ekspansją terytorialną w XIX wieku (1803 - zakup Luizjany od Francji, 1818 - Północna Dakota od Wlk. Brytanii, 1819 - zakup Florydy od Hiszpanii, 1845 - aneksja Teksasu, 1846-48 - wojna z Meksykiem - przyłączenie Kalifornii i Nowego Meksyku). Nastąpił rozwój rolnictwa ekstensywnego i upowszechnienie się niewolnictwa na S. Ekonomicznie odpowiadało to S, lecz nie N (hamulec przemian), gdzie zrodził się wówczas ruch abolicjonistyczny przeciw niewolnictwu w "kraju wolności". N i S różniły się kulturowo, wyznaniowo i społecznie. Istotny był rozwój przemysł. N i kolonizacja przez nią nowych terenów, problemem była też polityka celna. Sprawa stanu Kansas, powstanie Johna Browna, napięcia w Kongresie i wreszcie wybór Abrahama Lincolna na prezydenta w 1860 r. - oto ostatnie wydarzenia, które wpłynęły na wybuch wojny. W latach 1860-61 11 stanów ogłosiło secesję, utworzyły Skonfederowane Stany Ameryki ze stolicą w Richmond, prezydentem został Jefferson Davis. Rozpoczęły się walki między Unią a Konfederacją o zniesienie niewolnictwa i o prawo do wolności stanów, o jedność USA i o niepodległość S. Wojna zaczęła się IV 1861 r. atakiem konfederatów na fort w porcie Charleston. Unia rozpoczęła blokadę morską Konfederacji. Teoretycznie silniejsza N przez nieudolne dowództwo, słabo przygotowaną armię i protesty związanych z ekonom. związkami z S ponosiła porażki do 1863 r., kiedy Lincoln ogłosił dekret zniesienia niewolnictwa i akt o domostwach (1 I), co spowodowało napływ ludzi do armii Unii. W lipcu 1863 r. konfederaci pod dowództwem gen. Roberta Lee ponieśli klęskę pod Gettysburgiem. 9 IV pod Appomattox konfederaci skapitulowali. W 1864 r. dokonano zamachu na Lincolna. W wojnie śmierć poniosło milion ludzi. I wojna totalna zmobilizowała 3 mln żołnierzy, zapoczątkowała wojnę pozycyjną, taktykę spalonej ziemi i wynalazki na potrzeby wojsk. (okręty opancerzone, telegraf). Zniszczenia na plantacjach bawełny spowodowały stratę monopolu S na eksport do Europy, skorzystał m.in. Egipt. Nastąpiła zmiana struktury agrarnej i przejście do protekcjonizmu celnego. Po wojnie nastał okres "Rekonstrukcji" zniszczonego S, co wpłynęło na rozwój samorządu i oświaty. Umocniła się demokracja, system federalny i system dwupartyjny. XIII poprawka (1865) zniosła niewolnictwo w całych Stanach, a XIV (1868) i XV (1869) dała Murzynom prawa wyborcze. Na S powstał Ku-Klux-Klan. Skutkiem była też syt. w Meksyku, gdzie po wstrzymaniu spłaty zagranicznych długów przez Juareza Garcię Hiszpania, Wlk. Brytania i Francja dokonały zbrojnej interwencji i narzuciły Meksykowi Maksymiliana Ferdynanda Habsburga jako króla. USA zgodnie z doktryną Monroe 1823 zainterweniowały i do władzy do 1872 r. powrócił Juarez. Maksymiliana rozstrzelano.
Przyczyny wojny secesyjnej


Zakup Luizjany otworzył drogę na Zachód. Powstanie nowych stanów, zrodziło istotny problem czy w tych stanach niewolnictwo miało być dozwolone? Czy należałoby go zakazać na mocy ustawy Kongresu Federalnego? Południowcy było zdania, że niewolnictwo powinno być w nowych stanach dozwolone, a jeśli zakazane, to w wyniku decyzji samych mieszkańców. Konstytucja pozostawiała kwestię niewolnictwa w kompetencjach władz stanowych. Inni uważali natomiast, że ustawa Kongresu może zablokować wprowadzenie niewolnictwa na każdym nowym terytorium USA.

Powstał problem interpretacji konstytucji. Czy ustanawiała ona narodowe ciało ustawodawcze, które miało zawsze ostatnie słowo w sporach z poszczególnymi stanami, czy też odwrotnie - stany posiadały pewne uprawnienia, których nie mogły znieść nawet uchwały Kongresu. W efekcie czego ustalił się podział na stany wolne i niewolnicze.

W 1818 roku Unia składała się z 21 stanów, z czego 11 było wolnych i 10 niewolniczych - był to podział na wolną Północ i niewolnicze Południe.

W 1819 roku pojawiła się kwestia przyjęcia do Unii dwóch nowych terytoriów Alabamy i Missouri. Oba były niewolnicze, co dałoby przewagę w Senacie Południu. Ostatecznie w 1819 roku przyjęto do Unii Alabamę, co zapewniło równowagę w Senacie, ale wokół Missouri nadal toczono spory. Po obu stronach pojawiały się groźby secesji.

W 1820 roku kompromisem do Unii przyjęto Missouri jako stan niewolniczy, ale równocześnie ze stanu Massachusetts wydzielono nowy stan Maine, który miał być wolny, Dodatkowo ustalono granicę między stanami wolnymi i niewolniczymi na 3630' szerokości geograficznej północnej, a jedynym wyjątkiem miał być właśnie stan Missouri - w ten sposób utrzymano równowagę między stanami wolnymi i niewolniczymi.

Politycy Północy - późniejsi republikanie (partia republikańska powstała w 1854 roku) występując przeciw rozszerzaniu zasięgu niewolnictwa kierowali się raczej motywami politycznymi niż humanitarnymi - chcieli utrzymać swoją przewagę w Senacie i kolegium elektorskim przeciw demokratom z Południa.

Plantatorzy nie chcieli zrezygnować z niewolnictwa, podobnie z resztą jak większość mieszkańców Południa (także nie mających niewolników), ponieważ stanowiło ono coś więcej niż tylko system organizacji pracy - było też systemem kontroli rasowej.

Na Północy stano na stanowisku legalizmu i uważano, że nie można siłą narzucić Południu zniesienia niewolnictwa, gdyż stałoby to w sprzeczności z gwarantowaną przez konstytucję nienaruszalnością własności prywatnej.

Od lat trzydziestych XIX wieku polityka zagraniczna Stanów zaczęła ulegać rozdwojeniu. Uwaga Południa koncentrowała się na tym, by doprowadzić do stworzenia wielkiego imperium niewolniczego, sięgającego granicami do Brazylii. Ze względu na preferowany kierunek ekspansji umownie nazwać można tę koncepcję mianem "południowej". W ramach niej mieściły się plany i działania zmierzające do przejęcia od Hiszpanii Kuby, zajęcia Meksyku i krajów Ameryki Środkowej. Północ z kolei dążyła do rozszerzenia swych wpływów na północy, kosztem posiadłości brytyjskich w Ameryce oraz po uzyskaniu przez USA w latach czterdziestych dostępu do Pacyfiku na Dalekim Wschodzie.

Północ uważała, że w Stanach nie powinno być odstępstw od zasad demokracji samorządu i równości. Tymczasem na Południu zasady te były gwałcone. Południe hamowało postęp i obniżało dobrobyt. Na Północy ludność korzystała z dobrodziejstwa szkół publicznych, podczas gdy na Południu ciemne masy były uciskane przez arogancką arystokrację plantatorską.

Podział Stanów Zjednoczonych na stany wolne i stany niewolnicze, doprowadził do wykształcenia się w ciągu kilkudziesięciu lat odrębnych instytucji, systemów wartości, etosów oraz ideologii. Współdziałanie stanów północnych i południowych było możliwe dopóki odśrodkowym siłom regionalizmu można było przeciwstawić łączące naród uczucia patriotyczne. Ostre kryzysy grożące rozbiciem państwa pojawiały się zwykle na tle kwestii niewolnictwa. Narastający konflikt wielokrotnie łagodzony był kompromisami będącymi ustępstwami Północy. Kolejne kompromisy umacniały geograficzny podział kraju. W miejsce regionalizmu zaczęły rodzić się uczucia odrębnego patriotyzmu i nacjonalizmu.

Od lat trzydziestych wzmogła się aktywność przeciwników niewolnictwa, zwanych abolicjonistami. Domagali się oni całkowitego zniesienia niewolnictwa na terenie całego kraju. Abolicjoniści mieli wiele atutów. Już w końcu XVII wieku opinia publiczna we wszystkich krajach cywilizowanych była przeciwna niewolnictwu. W koloniach francu-skich zniesiono je w roku 1794, a w brytyjskich w 1834. Niewolnictwo rozkwitało w USA, właśnie wtedy, kiedy gdzie indziej przechodziło do historii. Niepokoiło to wielu Amerykanów. Abolicjoniści podnosili stopniowo temperaturę sporu o niewolnictwo, uciekając się do prowokacyjnych działań. Pomagali Murzynom w ucieczce z Południa, załatwiali formalności umożliwiając legalne pozostanie na Północy, szeroko propagując swoje poczynania.

Oburzenie Północy wywołała uchwalona w 1850 roku przez Kongres ustawa o zbiegłych niewolnikach, grożąca m.in. więzieniem obywatelom, którzy wdrygali się przed udziałem w polowaniu na zbiegów, każdy obywatel Północy mógł zostać łapaczem niewolników.

W 1852 roku ukazała się książka Harriet Beecher-Stowe "Chata wuja Toma". Autorka zaatakowała ten aspekt niewolnictwa, na który amerykanie byli najbardziej wyczuleni pogwałcenie wartości rodzinnych. Jej książka pomijała kwestie polityczne i ekonomiczne, pozostawiając je politykom, a skupiła się na problematyce okrucieństwa wobec jednostki, nieodwzajemnionego przywiązania, rozkładu rodziny i zwyrodnienia więzi rodzinnej, będących produktami instytucji niewolnictwa.

W roku 1854 rozgorzał kolejny etap sporu. Czy terytoria Kansas i Nebraska mają być wolne czy niewolnicze? Kongres uchwalił zasadę suwerenności ludowej, na mocy której sami mieszkańcy decydowali o przyszłości terytorium.

W 1855 roku w Kansas w walkach zginęło 200 osób, walczących o status swego stanu. Niektóre gazety wprowadziły stałą rubrykę "Wiadomości z wojny domowej". Przeciwnicy niewolnictwa uzbrojeni byli w "Biblie Beechera" - karabiny typu Sharps (kupione przez wielebnego Henry`ego Warda Beechera) "W jednym takim instrumencie..." - oznajmił wielebny Beecher - "...kryje się więcej moralnej siły przekonywania, jeśli chodzi o właścicieli niewolników, niż w całej setce Biblii".

W 1856 roku pobicie kongresmena Charlesa Sumnera, żarliwego zwolennika zniesienia niewolnictwa, przez Prestona Brooksa, kongresmena z Karoliny Południowej, spotkało się na Południu z entuzjastycznym poparciem. Na Południu witano Brooksa jak bohatera.

Działalność John`a Browna, który swoimi czynami zantagonizował jeszcze bardziej Północ i Południe. Zabijając pięciu osadników z Południa w Kansas, na wieść o pobiciu senatora Sumnera. Doprowadził tym do przedłużenia walk, które toczyły się do jesieni 1856 roku. Został schwytany i powieszony 2 grudnia 1859 roku podczas próby wzniecenia powstania Murzynów w Wirginii.

Po jego śmierci Północ okryła się żałobą, rozdzwoniły się dzwony kościelne, huczały salwy armatnie. John Brown w oczach opinii publicznej na Północy stał się męczennikiem. Manifestacje uznania dla John`a Browna, mające miejsce na Północy, dla Południa były szokiem. Okazywały dobitnie jak głęboko w części narodu zakorzeniły się idee antyniewolnicze. Południe poczuło się zagrożone. Coraz bardziej wzrastało przekonanie południowych stanów o tak dużej odrębności mieszkańców i stosunków panujących w ich rejonie, iż właściwie stanowią już odrębny naród, a więc są uprawnieni do osobnej państwowości.

Południe uważało, iż będąc krajem niezależnym, zyskałoby wiele, przede wszystkim w dziedzinie gospodarczej, wyzwalając się z przewagi Północy, próbując się usamodzielnić.

Stanowiska zajmowane przez obie strony w Kongresie były przeciwne, a Południe często niweczyło plany polityczne polityków Północy, np. utrącili projekt północnej linii kolei transkontynentalnej. Południe obawiało się, że mogło by to ułatwić i tak już nadmierny rozrost terytorialny i gospodarczy stanów Północy.

Nowy Kongres, który zebrał się w 1859 roku, z powodu animozji między stanami nie mógł wyłonić przewodniczącego. Kongresmeni z Północy i Południa obrzucali się obelgami. "Jedynymi na sali osobami, które nie miały rewolweru i noża były te, które miały po dwa rewolwery" - twierdzili obserwatorzy. Obawiano się rozlewu krwi.

Południowcy sprzeciwiali się postępującej centralizacji państwa. Chcieli, by kraj pozostał zrzeszeniem niezależnych i suwerennych stanów, luźno tylko zespolonych i to raczej przez więzy uczuciowe niż prawne. W takim bowiem układzie łatwiej byłoby im zachować dawny tryb życia i swe instytucje, a także niewolnictwo.

W związku z wyrokiem Sądu Najwyższego w sprawie Murzyńskiego niewolnika Dreda Scott`a, nastąpił rozłam w partii demokratów. Dred Scott prosił o przyznanie mu wolności, gdyż żył w stanie, w którym nie było niewoli. Gdy Sąd Najwyższy uznał, iż mimo to nie przestał być niewolnikiem, wśród demokratów dokonał się rozłam. Demokraci północni pod wodzą S.A. Douglasa zerwali z demokratami południowymi i to zadecydowało o wyborze na prezydenta kandydata republikanów Abrahama Lincolna, gdyż głosy demokratów w sumie liczniejsze, rozbiły się między trzech kandydatów.

Wybór na prezydenta Stanów Zjednoczonych w listopadzie 1860 roku Abrahama Lincolna z Illinois przekonał przywódców Południa, że Unia nie będzie już dłużej bronić ich interesów. Partię Republikańską uznawano za partię regionalną, reprezentującą interesy Północy.

Wybór republikanina spowodował, że na znak protestu 20 grudnia 1860 roku Południowa Karolina ogłosiła wystąpienie z Unii.

Według Południowców secesja była zgodna z prawem i konstytucją. Według niej, każdy stan jest suwerenny i ma prawo do secesji, kiedy zechce.

Ponadto uważano, że poszczególne stany są starsze od Unii, którą to powołały do życia. Tworząc Unię stany nie wyrzekły się swojej suwerenności, tak więc secesja jest aktem legalnym. Południe powoływało się także na Deklarację Niepodległości, która wyraźnie głosiła prawo narodu do przeciwstawienia się uciskającemu rządowi.

W lutym 1861 roku w Montgomery, stolicy Alabamy, zebrali się przedstawiciele stanów, które w ślad za Karoliną Południową wystąpiły z Unii i ogłosiły utworzenie Skonfederowanych Stanów Ameryki, czyli potocznie Konfederacji Południowej. Tymczasowym prezydentem Konfederacji wybrany został Jefferson Davis.

Łącznie do Konfederacji przystąpiło 11 stanów Południa, które uchwaliły swoją konstytucję.

W Unii pozostały 23 stany, a jej mieszkańców i zwolenników nazywano jankesami.

Stany północne i rząd Stanów Zjednoczonych, pragnąc zachować istniejący system polityczny, któremu jak sądzono, Amerykanie zawdzięczali większość osiągnięć w ciągu minionych osiemdziesięciu lat, były zdecydowane stłumić secesję siłą i nie dopuścić do rozpadu kraju na dwie części.
przebieg
. 12 Kwietnia 1861 O godzinie 4:30 rano armia Konfederacka pod dowództwem Generała Pierra Beauregarda otworzyła ogień z 50 dział w kierunku Unijnego Fortu Sumter w Charleston, w Południowej Karolinie. W ten sposób rozpoczynając wojnę secesyjną.
. 17 Kwietnia 1861 Stan Wirginia wystąpił jako 11 stan z Unii, dołączając do Konfederacji.
. 19 Kwietnia 1861 Prezydent Lincoln ogłosił blokade południowych portów i wybrzeży, zapobiegając dostawom broni dla rolniczego południa.
. 4 Czerwca 1861 Lincoln przemawiał w Kongresie, który zaakceptował powołanie 500 tysięcznej armii.
. 21 Czerwca 1861 Armia Unii pod dowództwem Gen. Irvina McDowella poniosła klęskę pod Bull Run 25 mil na południowy-zachód od Waszyngtonu. Konfederacki Gen. Thomas J. Jackson zdobył przydomek "Stonewall" po tym jak jego oddziały odparły ataki Unii. Wojska Unii wróciły do Waszyngtonu. Prezydent Lincoln zrozumiał, że wojna będzie dłuższa i o wiele kosztowniejsza niż się wydawało.
. 27 Czerwca 1861 Prezydent Lincoln zaprzysiągł Georgea B. McClellana na dowodzącego Armią Potomac, zastępując tym samym Gen. McDowella.
. 11 Września 1861 Prezydent Lincoln zaprzeczył jakoby ogłoszone przez Gen. Johna C. Frmonta uwolnienie stanu Missouri, było prawdziwe. Następnie odwołał Gen. Frmonta z jego stanowiska zastępując go Gen. Davidem Hunterem.
. 1 Listopada 1861 Prezydent Lincoln nominował McClellana na Dowódcę Sił Zbrojnych Unii po rezygnacji starego już Winfielda Scotta.
. 8 Listopada 1861 Rozpoczął się międzynarodowy kryzys dyplomatyczny kiedy to 2 Konfederckich przedstawicieli płynących do Anglii zostało schwytanych przez flotę Północy. Anglia, jako najpotężniejsza siła świata zażądała ich uwolnienia, grożąc wojną. Z rozkazu Lincolna uwolniono ich w grudniu.
. 31 Stycznia 1862 Prezydent Lincoln wydał rozkazy do wszystkich sił lądowych i morskich Unii o rozpoczęcie wielkiej ofensywy z dniem 22 Lutego, w dniu urodzin G. Washingtona.
. 6 Lutego 1862 Wojska Unii dowodzone przez Gen. Ulyssesa S. Granta odnosły serię zwycięstw w Tennessee. Zdobycie Fortu Henry i dziesięć dni później Fortu Donelson dało Grantowi przydomek "Unconditional Surrender".
. 20 Luty 1862 Prezydent Lincoln pogrążył się w żalu po stracie 11 letniego syna Williego, który zmarł prawdopodobnie zatruty wodą w Białym Domu.
. 8/9 Marca 1862 Konfederacki pancernik "Merrimac" zatopił 2 drewniane statki Unii, a następnie walczył z pancernikiem "Monitor". Walka tych dwóch pancerników z powodu zapadającego już zmierzchu nie przyniosła rozstzrygnięcia. Bitwy morskie zmieniły się na zawsze, sprawiając że statek z drewna stał się bezużyteczny.
. W Marcu 1862 Rozpoczęła się kampania Północy kiedy to Gen. McClellan dowodzący Armią Potomac wyruszył z ofensywą z Waszyngtonu w dół rzeki Potomac i zatoki Chesapeake w kierunku stolicy Konfederatów Richmond w Wirginii. Następnie rozpoczęto ofensywę na Richmond. Prezydent Lincoln tymczasowo przejął dowodzenie od Gen. McClellana.
. 6/7 Kwietnia 1862 Wojska Konfderackie pod Shiloh nad rzeką Tennessee zaskoczyły nieprzygotowane wojska Unii dowodzone przez Gen. Ulyssesa S. Granta. W rezultacie czego w ciężkich walkach zginęło lub zostało rannych 13,000 żołnierzy Unii i 10,000 Konfederatów. To więcej niż we wszystkich dotychczasowych Amerykańskich wojnach razem.
. 24 Kwietnia 1862 17 statków Unii pod dowództwem Oficera Flagowego Davida Farraguta wyruszyło w górę rzeki Mississippi, zajmując Nowy Orlean, największy port Południa.
. 31 Maja 1862 W bitwie pod Seven Pines nie daleko od Richmond armia Gen. Josepha E. Johnstona z Południa zaatakowała oddziały Gen. McClellana prawie go pokonując. Jednakże Gen. Johnston został ciężko ranny.
. 1 Czerwca 1862 Gen. Robert E. Lee przejął dowodzenie, zastępując rannego Gen. Johnstona. Lee zmienił nazwę swoich oddziałów na Armię Północnej Wirginii.
. 25 Czerwca - 1 Lipca 1862 W siedmiodniowej bitwie niedaleko Richmond pomiędzy atakującym Gen. Lee a Gen. McClellanem, obydwie armie poniosły bardzo ciężkie straty. Po bitwie Gen. McClellan rozpoczął odwrót w kierunku Waszyngtonu.
. 11 Lipca 1862 Po czterech miesiącach dowodzenia, Prezydent Lincoln przekazał obowiązki Gen. Henryemu W. Halleckowi.
. 29/30 Sierpnia 1862 75,000 armia Unii pod dowództwem Gen. Johna Popea została pokonana przez 55,000 armię Konfederatów pod dowództwem Gen. "Stonewalla" Jacksona i Gen. Jamesa Longstreeta w trakcie drugiej bitwy pod Bull Run w północnej Wirginii. Po raz kolejny armia Unii uciekła do Waszyngtonu. Prezydent odwołał Gen. Popea ze stanowiska.
. 4 - 9 Września 1862 Gen. Lee zaatakował Północ z 50,000 armią Konfederatów i skierował się na Harpers Ferry, 50 mil na północny-zachód od Waszyngtonu. Duża 90,000 armia Unii pod dowództwem Gen. McClellana, ruszyła w pościg za armią Gen. Lee.
. 17 Września 1862 Zapisał się jako najbardziej krwawy dzień w historii wojskowości Stanów Zjednoczonych. Gen. Robert E. Lee wraz z armią Konfederatów został zatrzymany pod Antietam w stanie Maryland przez Gen. McClellana mającego dużą przewagę liczebności. Kiedy noc zapadła 26,000 ludzi było martwych, rannych lub zaginionych. Gen. Lee nakazał odwrót do Wirginii.
. 22 Września 1862 Prezydent Lincoln ogłosił, że jeśli do 1 stycznia 1863 roku zbuntowane stany nie wrócą do Unii, to ich niewolnicy uzyskają wolność i będą mogli wstępować do armii Stanów Zjednoczonych.
. 7 Listopada 1862 Prezydent zastąpił Gen. McClellana, Gen. Ambrosem E. Burnsidem na stanowisku dowodzącego Armią Potomac. Powodem według Lincolna były zbyt wolne działania Gen. McClellana po sukcesie pod Antietam.
. 13 Grudnia 1862 Armia Potomac pod dowództwem Gen. Burnsidea odniosła poważne straty pod Fredericksburg w Wirginii, tracąc 12,653 ludzi podczas 14 frontalnych ataków na dobrze okopanych Konfederatów na wzgórzach Marye. Południe straciło 5,309 ludzi.
. 1 Stycznia 1863 Prezydent Lincoln ogłosił dekret o uwolnieniu niewolników w zbuntowanych stanach, zezwalając na wcielanie Murzynów do armii Unii. Wojna stała się od tej pory również walką o zniesienie niewolnictwa.
. 25 Stycznia 1863 Lincoln powołał Gen. Josepha "Fighting Joe" Hookera na dowodzącego Armią Potomac, zastępując tym samym Gen. Burnsidea.
. 29 Stycznia 1863 Gen. Grant został przydzielony jako dowódca do Armii Zachód, z rozkazami zajęcia Vicksburga.
. 3 Marca 1863 Kongres wyznaczył pobór mieszkańców obejmujący mężczyzn w wieku od 20 do 45 lat, z wyjątkiem tych, którzy wpłacili 300 dolarów lub wyznaczyli zastępstwo.
. 1-4 Maja 1863 Armia Unii pod dowództwem Gen. Hookera została pokonana przez Gen. Lee mającego o wiele mniejsze siły w bitwie o Chancellorsville w Wirginii. Gen. Lee zwyciężył dzięki swojej doskonałej, odważnej taktyce. Niestety Konfederacki Gen. Stonewall Jackson został śmiertelnie ranny przez swoich żołnierzy. Gen. Hooker przystąpił do odwrotu. Straty Unii wyniosły 17,000 zabitych, rannych lub zaginionych spośród 130,000 armii. Natomiast Konfederaci, stracili 13,000 spośród 60,000.
. 10 Maja 1863 Armia Południa odniosła poważny cios kiedy Gen. "Stonewall" Jackson zmarł z odniesionych ran.
. 3 Czerwca 1863 Gen. Lee z 75,000 armią rozpoczął swoją drugą inwazje na Północ, kierując się do Pennsylvanii.
. 28 Czerwca 1863 Lincoln wyznaczył Gen. Georgea G. Meadea na dowodzącego Armią Potomac, zastępując nim Gen. Hookera. Meade był już piątym dowódca tej armii w przeciągu ostatniego roku.
. 1-3 Lipca 1863 Armia Konfederacka została rozbita pod Gettysburgiem w Pennsylvanii. W tej trzy dniowej bitwie zginęło lub zostało rannych po obu stronach ponad 51,000 ludzi. W tej bitwie losy wojny zostały przesądzone, dając wojskom Unii wolną drogę w kierunku stolicy Konfederatów - Richmond.
. 4 Czerwca 1863 Vicksburg, ostatnia twierdza Konfederatów nad rzeką Mississippi, poddała się Gen. U. S. Grantowi dowodzącego Armią Zachód po sześciotygodniowym oblężeniu. Unia przejęła kontrole nad całym dorzeczem Mississippi, dzieląc tym samym Konfederacje na dwie części.
. 28 Czerwca 1863 Lincoln wyznaczył Gen. Georgea G. Meadea na dowodzącego Armią Potomac, zastępując nim Gen. Hookera. Meade był już piątym dowódca tej armii w przeciągu ostatniego roku.
. 21 Sierpnia 1863 W Lawrence, w stanie Kansas, prokonfederacki William C. Quantrill i 450 zwolenników niewolnictwa zaatakowało miasto, mordując 182 chłopców i mężczyzn.
. 19/20 Września 1863 Zdecydowane zwycięstwo Konfederatów pod Chickamaugaw stanie Tennessee. Dowodzący Armią Tennessee, Gen. Braxton Bragg okrążył i rozpoczął oblężenie Unijnej Armii Cumberland dowodzonej przez Gen. Williama S. Rosecransa.
. 16 Październik 1863 Prezydent Lincoln nominował Gen. Granta na Głównodowodzącego na froncie zachodnim.
. 23-25 Listopad 1863 Konfederackie oblężenie Chattanooga zakończyło się kiedy wojska Unii pod dowództwem Gen. U. S. Granta rozbiły oblegającą armię Gen. Braxtona Bragga.
. 9 Marca 1864 Prezydent Lincoln nominował Gen. U. S. Granta na Głównodowodzącego Armii Stanów Zjednoczonych. Gen. William T. Sherman zastąpił Gen. Granta na zachodzie.
. 4 Maja 1864 Rozpoczęła się wielka, skoordynowana kampania z wykorzystaniem całej armii Unii. W Wirginii Gen. Grant wraz z 120,000 armią rozpoczął ofensywę na Richmond angażując w walki 64,000 Armię Północnej Wirginii Gen. Lee. W początkowej fazie kampanii stoczono takie bitwy jak Wilderness (5-6 Maja), Spotsylvania (8-12 Maja), i Cold Harbor (1-3 Czerwca). W tym samym czasie na zachodzie, Gen. W. T. Sherman ze 100,000 armią rozpoczął ofensywę na Atlante angażując wojska Armi Tennessee pod dowództwem Josepha E. Johnstona liczące 60,000.
. 3 Czerwca 1864 Pomyłka Gen. Granta kosztowała armię Unii 7,000 żołnierzy w ciągu 20 minut podczas ofensywy przeciwko umocnieniom Konfederatów pod Cold Harbor w stanie Wirginia.
. 15 Czerwca 1864 Wojska Unii nie wykorzystały okazji zajęcia Petersburga i odcięcia Konfederatów od kolei. W rezultacie, rozpoczęło się dziewięciomiesięczne oblężenie Petersburga przez wojska Gen. Granta, który okrążył wojska Gen. Lee.
. 20 Czerwca 1864 Pod Atlantą, armia Gen. Shermana stoczył walkę z armią Konfederatów teraz pod dowództwem Gen. Johna B. Hooda, który zastąpił Gen. Johnstona.
. 29 Sierpnia 1864 Demokraci nominowali Georgea B. McClellana na kandydata w nadchodzących wyborach na prezydenta przeciwko Republikańskiemu Abrahamowi Lincolnowi.
. 2 Września 1864 Atlanta została zdobyta przez armię Gen. Shermana. Zwycięstwo to bardzo pomogło Prezydentowi Lincolnowi w reelekcji.
. 19 Październik 1864 Zdecydowane zwycięstwo armii Unii dowodzonej przez Gen. Philipa H. Sheridana w dolinie rzeki Shenandoah nad wojskami Jubala Earlyego.
. 15 Listopada 1864 Po zniszczeniu magazynów i taboru kolejowego Atlanty, Gen. Sherman, z 62,000 żołnierzy rozpoczął marsz w kierunku morza.
. 15/16 Grudnia 1864 Gen. Hood z 23,000 armią Konfederatów został rozniesiony pod Nashville przez 55,000 armię Unii pod dowództwem Gen. Georgea H. Thomasa składającą się w dużej części z oddziałów Murzyńskich. Konfederacka Armia Tennessee przestała być skuteczna.
. 21 Grudnia 1864 Sherman dotarł do Savannah w Georgii zostawiając za sobą na 300 mil długi i 60 mil szeroki pas spalonej ziemi od Atlanty.
. 31 Stycznia 1865 Kongres Stanów Zjednoczonych zatwierdził Trzynastą Poprawkę Konstytucji, znoszącą niewolnictwo.
. 3 Lutego 1865 Prezydent Lincoln spotkał się z Konfederackim Vice Prezydentem Alexandrem Stephensem w Hampton Roads w Virginia. Negocjacje zakończyły się niepowodzeniem. Wojna trwała nadal. Choć tylko armia Gen. Lee pod Petersburgiem i Gen. Johnstona w Północnej Karolinie nadal walczyły przeciwko Północy, której armia liczyła już 280,000 ludzi.
. 4 Marca 1865 Zaprzysiężono Abrahama Lincolna na prezydenta.
. 25 Marca 1865 Ostatnia ofensywa Gen. Lee dowodzącego Armią Północnej Wirginii rozpoczęta atakiem na środek wojsk Gen. Granta pod Petersburgiem. Po czterech godzinach atak się załamał.
. 2 Kwietnia 1865 Armia Gen. Granta rozpoczęła generalną ofensywę i przełamały linie Gen. Lee pod Petersburgiem. Gen. Lee ewakuował Petersburg. Stolica Konfederatów, Richmond, zostało również ewakuowane. Następnego dnia wojska Unii zajęły Richmond.
. 9 Kwietnia 1865 Gen. Robert E. Lee poddał Armię Konfederacką w ręce Gen. Ulyssesa S. Granta w wiosce Appomattox w Wirginii. Gen. Grant pozwolił oficerom Konfederackim zachować ich stopnie wojskowe, konie i muły.
. 14 Kwietnia 1865 Wciągnięto flagę Stanów Zjednoczonych w Forcie Sumter, gdzie rozpoczęła się wojna. Tej nocy, w Teatrze Forda podczas sztuki śmiertelnie postrzelono Prezydenta Lincolna w głowę. Zabójcą był zwolennik konfederatów, aktor John W. Booth.
. 15 Kwietnia 1865 Prezydent Abraham Lincoln zmarł. Vice Prezydent Andrew Johnson przejął jego obowiązki.
. 18 Kwietnia 1865 Gen. Joseph E. Johnston poddał swoją armię Gen. Shermanowi niedaleko Durham w Północnej Karolinie.
. Maj 1865 - Pozostałe oddziały Konfederatów poddały się. Wojna dobiegła końca