Zagrozenie pokoju i demokracji w pierwszych latach po drugiej wojnie swiatowej

Już pod koniec II wojny swiatowej zaczal sie rozpad Wielkiej Koalicji, spowodowany glównie zachlannoscia Stalina dazacego do zdobycia przez Armie Czerwona jak najwiekszej ilosci terytoriów i krajów. Zgodnie ze stara tradycja polityki carskiej, ZSRR zmierzal do opanowania Bosforu oraz Dardaneli i uzyskania swobodnego wyjscia floty radzieckiej na Morze Sródziemne, próbowal narzucic swoje wplywy Iranowi, wspieral ruchy wyzwolencze w koloniach i partie komunistyczna na Zachodzie. Amerykanie zrazu jakby nie zauwazali tego, natomiast Churchill pierwszy dostrzegl niebezpieczenstwa zwiazane z rozprzestrzenianiem sie komunizmu, uprzednio narzuconego sila jedynie panstwom Europy Srodkowo-Wschodniej.
II wojny światowej nie przetrwała próby czasu i zaczęła po zakończeniu działań wojennych przechodzić do historii. Pojawiały się mniej czy więcej poważne różnice w najważniejszych kwestiach. Stopniowo nasilała się rywalizacja amerykańsko-radziecka na różnych polach; pogłębiał się też podział Europy na dwa przeciwstawne bloki

przyczyna zagrożenia pokoju była zimna wojna
Zima wojna jest terminem okreslajacym wzmozona wrogosc przejawijaca sie w stosunkach miedzy USA i ZSRR oraz panstwami nalezacymi do sojuszu, na których czele staly supermocarstwa w latach 1947 - 1989. Nazywana jest ona ,,zimna", poniewaz stosunki miedzy mocarstwami byly bardzo chlodne, ale nigdy nie doszlo miedzy do ,,goracej", bezposredniej konfrontacji zbrojnej.

podczas wojny, a przynajmniej od pewnego jej momentu, ZSRR i USA walczyly wspólnie przeciw mocarstwom faszystowskim. Po klesce Niemiec Europa lezala w ruinach i wkrótce stalo sie jasne, ze panstwa europejskie nie sa juz w stanie sprostac sile USA i ZSSR, Obecnosc zwycieskiej Armii Czerwonej w Europie Srodkowo - Wschodniej byla decydujacym czynnikiem w procesie "przekonywania" Polski, Bulgarii, Rumuni, Wegier, Jugoslawii i Albanii, aby zaakceptowaly zdominowane przez komunistów rzady, które szybko stlumily wszelka opozycje. Aby umocnic calkowita kontrole polityczna swych rzadów, panstwa komunistyczne odizolowaly sie, a Winston Churchill spopularyzowal termin "zelazna kurtyna", uzywajac go do okreslania granicy, która podzielila Europe. Churchill byl jednym z pierwszych zimnowojennych "wojowników", ale dopiero w roku 1947 prezydent amerykanski Truman, zaniepokojony o bezpieczenstwo Grecji i Turcji, oglosil nowa doktryne. Stany Zjednoczone zdecydowaly sie popierac wolne narody, "które opieraja sie próbom zdominowania przez uzbrojone mniejszosci lub sily zewnetrzne".To w rzeczywistosci oznaczalo, ze USA beda pracowac nad tym, by powstrzymywac ekspansje komunizmu.W czasie zimnej wojny dyktatury nie komunistyczne w "wolnym swiecie" byly tolerowane, a czasem popierane przez USA, a szczególnie w krajach biednych, gdzie w systemie demokratycznym móglby dojsc do wladzy lewicowy rzad
Rosjanie, dominujacy w miedzy narodowym ruchu komunistycznym, doznali propagandowej porazki, gdy przywódca jugoslowianski, , zdecydowal sie pójsc wlasna droga i zerwal stosunki ze Zwiazkiem Radzieckim. Podzial miedzy blokiem radzieckim i Zachodem zostal przypieczetowany blokada Berlina, wynikla z podzialu okupowanych Niemiec pomiedzy Stany Zjednoczone, Wielka Brytanie, Francje i ZSRR. Organizacje Paktu Pólnocnoatlantyckiego, czyli NATO, która laczyla USA, Kanade i panstwa zachodnioeuropejskie w scislym sojuszu wojskowym. Dopuszczanie do paktu Niemiec Zachodnich w 1955 r. sprowokowalo powstanie podobnego sojuszu. Ukladu Warszawskiego, na Wschodzie. Chociaz elementy wrogosci byly wyraznie widoczne, a obie strony zbroily sie, nie wybuchla wojna na pelna skale. Glówna tego przyczyna byla nowa sytuacja zwiazana z pojawieniem sie broni jadrowej. USA zademonstrowaly jej niszczaca sile w 1945 r., niszczac Hiroszime i Nagasaki bombami atomowymi. W 1949 r. ZSRR skonstruowal wlasna bombe jadrowa. Obie strony skonstruowaly nastepnie wodorowe, róznorodne rakiety nosne i inne urzadzenia, których uzycie zagrazaloby zyciu naszej planecie. Zadna ze stron nie wykluczyla mozliwosci wybuchu wojny, ale swiadomosc jej straszliwych konsekwencji nakladala pewne granice na ich dzialania. Na przyklad wystapienia i ruchy reformatorskie, które pojawily sie od czasu do czasu w bloku radzieckim (NRD ? 1953, Wegry ? 1956, Czechoslowacja ? 1968) byly tlumione przez czolgi radzieckie, podczas gdy Zachód bezradnie sie temu przygladal, Swiadomy, ze interwencja militarna moglaby spowodowac katastrofe globalna. Tak wiec wojna miedzy Wschodem z Zachodem ciegle byla ?Zimna?,


Plan Marshalla
Chociaz oferta byla zaadresowana do wszystkich krajów europejskich, nie przyjely jej panstwa bloku wschodniego, gdyz ZSRR widzial w niej grozbe gospodarczego i politycznego uzaleznienia od USA (przyklad: rzady Polski i Czechoslowacji poczatkowo zaakceptowaly plan, ale pod naciskiem Kremla wycofaly sie z rozmów). Marshall mówil wprawdzie, ze polityka USA nie jest skierowana przeciwko zadnemu panstwu czy doktrynie, a jedynie przeciw ubóstwu i chaosowi, ale sam byl zwolennikiem powstrzymywania komunizmu, a jego plan powstal dla realizacji doktryny Trumana (marcowe przemówienie prezydenta w Kongresie zapowiadajace "poparcie wolnych narodów, które stawiaja opór uzbrojonym mniejszosciom lub zewnetrznemu naciskowi", akcentujace zwlaszcza problem Grecji i Turcji
Odrzucenie Planu Marshalla, który niewatpliwie pomóglby w odbudowie regionu
ze zniszczen wojennych, a co wiecej zintegrowal go gospodarczo i handlowo z Europa Zachodnia, mialo daleko idace - ogólnie dzis znane - konsekwencje. Nie tylko politycznie
i militarnie, ale takze gospodarczo na dlugie lata Europa Srodkowo-Wschodnia zostala zwiazana ze Zwiazkiem Radzieckim. Dalszym krokiem na tej drodze bylo wspomniane
juz powolanie do zycia w styczniu 1949 r. RWPG. Z kolei 4 IV 1949 r. w Waszyngtonie przedstawiciele Belgii, Danii, Francji, Holandii, Islandii, Kanady, Luksemburga, Norwegii, Portugalii, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Wloch utworzyli Sojusz Pólnocnoatlantycki.