Na czym polegała zimna wojna, kiedy i jak się ona zakończyła?

Za początek zimnej wojny uważa się przemówienie wygłoszone 5 marca 1946 r., w Falton (USA) przez Winston’a Churchill’a. Krytykował on prowadzoną przez ZSRR politykę rozprzestrzeniania się komunizmu (narzucenie komunizmu w państwach Europy środkowo-wschodniej, wojna domowa w Grecji, wspieranie komunistów we Francji, Włoszech, Turcji i Iranie), apelował o zjednoczenie państw zachodnich przeciw presji sowieckiej. W konsekwencji wygłoszonego apelu oraz sugestii sekretarza stanu J. Byrnesa prezydent USA – H. Truman 12. III. 1947 r., w przemówieniu do Kongresu zapowiedział udzielenie wojskowej i ekonomicznej pomocy państwom zagrożonym przez komunizm. Zaostrzenie stosunków między USA i ZSRR nastąpiło z powodu sporów o przyszłość Niemiec po zablokowaniu przez ZSRR Berlina, w konsekwencji czego Stany Zjednoczone były zmuszone uruchomić Berliński Most Powietrzny.

W kwietniu 1949 r., państwa Zachodu podpisały Pakt Północnoatlantycki (NATO), oraz później system sojuszy z udziałem USA w innych rejonach świata (CENTO, SEATO, ANZUS). Odpowiedzią strony wschodniej było utworzenie w 1955 r., Układu Warszawskiego. Nasilenie zimnej wojny przypada na okres od przełamanie przez USA monopolu na broń jądrową (1949) do końca wojny w Korei (1950 – 1953). Po śmierci Stalina (1953) napięcie między Wschodem i Zachodem trochę zmalało.

Kolejny kryzys we wzajemnych stosunkach wiąże się z interwencją radziecką na Węgrzech (1956).

Kolejne lata przynosiły na przemian wzrost napięcia wywołany m.in.: rewolucją na Kubie (1959), zbudowaniem muru berlińskiego (1961), kubańskim kryzysem rakietowym (1962), wojna w Wietnamie (1965-1973), wojną na Bliskim Wschodzie (1967), interwencją wojsk Układu warszawskiego w Czechosłowacji, interwencja radziecką w Afganistanie, wprowadzeniem stanu wojennego w Polsce (1981).

Początkiem końca zimnej wojny była podjęta przez M. Gorbaczowa próba reformy systemu sowieckiego (pierestrojka – początek 1985 r.), która zaowocowała upadkiem rządów komunistycznych w Europie środkowo-wschodniej (1989 – 1990), zjednoczeniem Niemiec (1990), rozwiązaniem Układu Warszawskiego (1990) oraz rozpadem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1991 r.) co ostatecznie zakończyło zimną wojnę.