Historia Godła Polski

Herbem Rzeczypospolitej Polskiej jest Orzeł Biały w koronie w czerwonym polu tarczy. Orzeł jako symbol był i nadal jest wykorzystywany przez wiele narodów. Już w czasach starożytnych Babilończycy, Persowie czy Hindusi z wizerunkiem tego ptaka utożsamiali najwyższą boskość. W starożytnym Rzymie był znakiem legionów cesarskich.

Początki tego znaku wiązano z legendarnym twórcą państwa Lechem. Według legendy założył on swoją stolicę w Gnieźnie, w miejscu, gdzie było dużo orlich gniazd. Na pamiątkę tego wydarzenia Lech miał umieścić orła w swoim herbie. W świetle źródeł historycznych początki Orła Białego nie są jednak tak barwne.

Po raz pierwszy w polskiej historii rysunek ptaka pojawił się na monetach Bolesława Chrobrego. W owym czasie był jeszcze bez korony. Malowany na czerwonych tarczach już wtedy towarzyszył wielu uroczystościom organizowanym z okazji doniosłych wydarzeń w życiu dworu i wojska.

Znak Orła Białego z koroną na czerwonym polu tarczy pojawił się po raz pierwszy podczas ceremonii koronacyjnej władcy Wielkopolski Przemysława, w Gnieźnie. Przemysław II sprawił sobie pieczęć, na której widniał wielki Orzeł Biały w koronie z obiegającym wokół napisem "Bóg przywrócił Polakom zwycięskie znaki". W ten sposób Orzeł Biały stał się herbem Królestwa Polskiego, przyjmowanym kolejno przez wszystkich królów polskich. Przyozdabiano nim szaty królewskie, broń osobistą i chorągwie. Postać orła widniała na insygniach władców z dynastii Piastów (także podczas rozbicia dzielnicowego), Jagiellonów, Wazów i kolejnych królów. Godło eksponowano podczas ceremonii koronacyjnych przyjazdów dostojników zaprzyjaźnionych państw, zawierania traktatów pokojowych, obrad sejmowych, orszaków weselnych i pogrzebów. Orzeł był obecny także na polu walki.

W ciągu wieków zmieniał się oczywiście sposób malowania orła, niezmienna jednak pozostawała symboliczna treść tego znaku. Orzeł Biały w koronie symbolizował państwo polskie, króla, który je uosabiał, oraz naród polski. Symbolizował siłę, potęgę i majestat. Biel orła oznaczała dobro, czerwień pola, w którym umieszczano jego wizerunek, dostojność.

W wyniku trzeciego rozbioru kraju w 1795 roku Orzeł Biały skazany zostały na niebyt. Zastąpiły go symbole obcych monarchii - czarne dwugłowe orły cesarskiej Austrii i Rosji oraz jednogłowy Prus. Orzeł Biały znalazł się w cieniu trzech czarnych ptaków. Jednak w świadomości narodu białopióry orzeł w koronie utrwalił się jako znak Polaków. Orzeł Biały, jako znak oficjalnie zakazany, stawał się symbolem najżywszych uczuć patriotycznych. Przypominał świetność państwa i ucieleśniał marzenia o wolności. Nic dziwnego, że towarzyszył wszystkim powstaniom narodowym.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku odrodzone państwo polskie przyjęło za swe godło orła w koronie.

W czasie II wojny światowej Polska znowu znikła z politycznej mapy Europy. Raz jeszcze Orzeł Biały został zakazany przez okupantów. Pozostał jednak symbolem używanym przez rząd Polski na uchodźstwie. Noszono go w Wojsku Polskim na Zachodzie i Wschodzie (tu w innym kształcie i bez korony), w kraju zaś w armii Polskiego Państwa Podziemnego. Był symbolem walki o wolną Polskę.

Po II wojnie światowej - w 1948 roku - orzeł stracił koronę. Pamięć Orła Białego w koronie była jednak żywa w polskim społeczeństwie. W wyniku przemian politycznych i ustrojowych w roku 1990 Orzeł Biały w koronie powrócił jako symbol narodowy. W myśl ustawy z 9 lutego 1990 roku "godłem Rzeczypospolitej Polskiej staje się wizerunek Orła Białego ze złotą koroną na głowie zwróconej w prawo, z rozwiniętymi skrzydłami, z dziobem i szponami złotymi, umieszczony w czerwonym polu tarczy".