S. Poniatowski - ostatni król Polski- scenka wywiadu

K: Na dzisiejszej lekcji zajmiemy się życiorysem STANISŁAWA AUGUSTA PONIATOWSKIEGO, jego działalnością polityczną i gospodarczą.
Właśnie wczoraj wysłałam list polecony do naszego dzisiejszego gościa, a dziś rano dostałam odpowiedź telefoniczną, że z wielką przyjemnością nas odwiedzi.

P: Cóż to? Pospolite ruszenie?!?!?

K: Nie to tylko klasa 6A z panią Jarosz na czele!

P: No, mogłaby mi Pani pomóc.

K: Oczywiście. Mam pytanie. Czy mogę do Ciebie zwracać się na "Ty"?

P: Wyluzuj. Mamy koniec XX wieku. Przybyłem na twe wezwanie, aby .......

K: Dobrze, dobrze, ale z tego co wiem to ja tu zadaję pytania, a ty masz tylko odpowiadać !! OK. !?! A więc z jakiej rodziny pochodzisz?

P: Urodziłem się w roku 1732 w Wołszczynie jako syn stolnika litewskiego Stanisława Poniatowskiego. (K.-udaje zdziwienie), ale oczywiście miałem tez matkę, którą była Konstancja Czartoryska.

K: Czym się zajmowałeś zanim objąłeś tron polski ?

P: Będąc jak widzicie , człowiekiem wykształconym, podróżowałem po dworach europy pełniąc funkcję posła na dworze carycy Katarzyny II.

K: Dzięki czyjemu poparciu znalazłeś się na polskim tronie?

P: Było to za poparciem carycy, carycy, ........

K: Katarzyny II.

P: No właśnie. Miałem to na końcu języka. A więc było to za poparciem carycy Katarzyny II i rodziny Czartoryskich.

K: W jakich okolicznościach zostałeś wybrany naszym władcą?

P: O ile mnie pamięć nie myli było to 6 września 1764 roku we wsi Wola pod Warszawą.

K: Dlaczego twoja elekcja była ostatnią wolną elekcją?

P: Za mojego panowania w 1791 roku ogłoszono podczas Sejmu Wielkiego Konstytucję 3-go Maja, która znosiła liberum veto i wolną elekcję, ustanawiając tron dziedziczny w Polsce.

K; Czy ta Konstytucja była pierwsza na świecie?

P: Była drugą Konstytucją na świecie po amerykańskiej, ale pierwszą w Europie.

K: Ale powróćmy do tematu. Dlaczego carycy Rosji zależało, abyś ty właśnie wstąpił na tron Polski?

P: Władczyni Rosji bardzo, ale to bardzo zależało, aby osoba zasiadająca na naszym tronie była użyteczna dla interesów rosyjskich, a przy tym pozbawiona wszelkich koligacji dynastycznych z innymi dworami.

K: Czy twoje działania w państwie polskim wzbudziły kontrowersje państw ościennych?

P: Owszem wzbudziły. Moja elekcja rozpoczęła wbrew życzeniom obcych państw okres reformowania Rzeczypospolitej. Prowadząc nowatorskie działania mające na celu zdegenerowanych instytucji państwowych nie spodobałem się szlachcie, której poparcia nie zdołałem uzyskać.

K: Czy coś ważnego stało się po tym wydarzeniu?

P: Ależ oczywiście, że się stało!

K: A więc cóż takiego?

P: W 1768 roku szlachta zawiązała Konfederację Barską, skierowaną przeciw dominującemu ingerowaniu Rosji w sprawy polskie. Sam ruch szlachecki w wyniku interwencji rosyjskiej zakończył się pierwszym rozbiorem Polski w ......tysiąc, ........tysiąc..........

K: 772 roku.

P: Tak dokładnie.

K: Dlaczego Sejm, którego obrady rozpoczęły się w 1788 roku nazywany jest Czteroletnim lub Wielkim?

P: Obradujący w latach 1788-1792 roku Sejm nazywany Czteroletnim ze względu na czas trwania obrad, Wielkim zaś z uwagi na doniosłość spraw, nad którymi dyskutował.

K: Jak wiemy zarysowała się przed tobą możliwość utworzenia monarchii dziedzicznej Poniatowskich. Jednak państwa ościenne położyły kres tym planom. W jaki sposób?

P: Zawiązana z inicjatywy Rosji w 1792 roku marionetkowa Konfederacja Targowicka, sprzeciwiająca się Konstytucji 3-go Maja, wojna polsko-rosyjsko i w rezultacie II rozbiór Rzeczypospolitej sprawiły, że załamała się cała moja nadzieja na ostateczną przebudowę kraju. Przystąpienie do Konfederacji w lipcu w 1792 roku, które według mnie miało służyć ratowaniu bytu Państwa, ostatecznie pogrążyło mnie w oczach narodu.

K: Może zejdźmy z tego tematu. Może powiesz nam co to były obiady czwartkowe?

P: Jako król szczególną troską otaczałem sprawy kultury i sztuki Wzorując się na paryskich salonach organizowałem spotkania literacko - naukowe, na które zapraszani byli najwybitniejsi pisarze i politycy z mego otoczenia. Ponieważ spotkania te odbywały się we czwartkowe popołudnia zaczęto je nazywać obiadami czwartkowymi.

K: Do czego służy i kto ustanowił order Virtuti Militari ?

P: Ja. A co myślałaś ? Virtuti Militari, z tego co wiem, nadal jest najwyższym odznaczeniem wojskowym przyznawanym w naszym kraju.

K: Kto po raz pierwszy i kiedy go otrzymał?

P: Jako pierwszy otrzymał go książę Józef Poniatowski po zwycięskiej bitwie pod Zieleńcami w wojnie polsko-rosyjskiej.

K: Co było przyczyną twojej abdykacji?

P: Po pierwsze był to upadek powstania kościuszkowskiego w 1794 roku oraz kiedy po III rozbiorze Polski w 1795 roku państwo polskie zniknęło z mapy Europy.

K: Dziękuję Ci za wywiad. Myślę, że jeszcze kiedyś się spotkamy.

P: Ja również i mam taką nadzieję.

K: Nasz ostatni król nie był żonaty. Zmarł bezpotomnie w 1798 roku w Pałacu Marmurowym w Petersburgu. W 1938 proch króla przeniesiona z petersburskiego kościoła św. Katarzyny do rodzinnego Wołszczyna, a w 1995 roku spoczęły w Warszawskiej Katedrze św. Jana.