Zaludnienie Ameryki Południowej

Ameryka południowa to kontynent o powierzchni 17,8 mln km².

Amerykę Południową zamieszkuje ok. 320 mln osób, czyli 5,6% ludności świata. Przyrost naturalny wynosi 17,2‰, a średnia gęstość zaludnienia 16 osób/km2, przy czym rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne, zaludnienie skupia się przede wszystkim w pasie przybrzeżnym, a także w niektórych częściach Andów. Wielkie obszary centralnej i południowej części kontynentu są prawie niezamieszkane. Ameryka Południowa cechuje się wysokim stopniem urbanizacji, w miastach mieszka ok. 75% ludności. Gleby Ameryki Południowej uwarunkowane są silnie strefowością klimatyczno-roślinną. Głównym typem gleb strefy równikowej są kwaśne ferralsole, strefy podrównikowej - liksisole i plintosole, dalej na południu tworzą się - na obszarach wilgotnych - kambisole i luwisole, na obszarach suchszych - żyzne czarnoziemy i gleby kasztanowe. Obszary bardzo suche są domeną kserosoli. Do gleb astrefowych należą żyzne wulkaniczne andosole, słabo wykształcone gleby górskie i towarzyszące dolinom rzecznym - fluwisole.

Z surowców energetycznych główną rolę odgrywa ropa naftowa, z bogatymi złożami na północy (Wenezuela, Kolumbia), zachodzie (Ekwador), w centrum kontynentu (Boliwia), a także we wschodniej Brazylii i w Argentynie. Niektórym złożom ropy towarzyszy gaz ziemny. Ze złóż metali podstawowe znaczenie mają: żelazo, mangan, miedź, wolfram, cyna, cynk i ołów oraz boksyty, a także srebro.
Klimat Ameryki Południowej kształtowany jest przez masy powietrza równikowego i zwrotnikowego, a na południu również polarnego i antarktycznego. Ważną rolę klimatyczną pełni bariera górska Andów, silnie ograniczająca uwilgacające (na południu i północy) i wysuszające (w części środkowej) masy powietrza, napływające znad Oceanu Spokojnego. Na obszarze kontynentu występują wszystkie strefy klimatyczne - od równikowej po subpolarną. Klimat równikowy i podrównikowy (z porą suchą i wilgotną) cechuje wielkie obszary północnej i częściowo środkowej części Ameryki Południowej. Dalej na południe występuje klimat zwrotnikowy. Na wybrzeżu zachodnim, w rejonie pustyni Atakama, średnia roczna suma opadów zbliża się do ok. 50 mm.

Kolejne strefy klimatyczne - podzwrotnikowa i umiarkowana - obejmują z racji zwężania się kontynentu ku południowi - coraz mniejsze obszary. Klimat subpolarny cechuje niewielki, południowy skrawek kontynentu. Na całym obszarze Ameryki Południowej występuje zjawisko piętrowości klimatycznej. W północnej części Ameryki Południowej (na Nizinie Amazonki) w ciągu całego roku panują wysokie temperatury (24-27^oC) i występują obfite opady (na Nizinie Amazonki średnia roczna suma opadów wynosi do 4000 mm, w Kolumbii, na zachodnich stokach Kordyliery Zachodniej do 7000 mm), na południowych krańcach, na Ziemi Ognistej, średnie temperatury miesięczne wynoszą od 0 do 10^oC.

Ameryka Południowa cechuje się wielkim zróżnicowaniem wysokości bezwzględnych. Średnia wysokość kontynentu wynosi 590 m n.p.m. Wielkie niziny (ponad 38% obszaru leży poniżej 200 m n.p.m) silnie kontrastują z wysokimi górami. Obszary powyżej 2000 m n.p.m. zajmują prawie 8% obszaru kontynentu. Najwyższym wzniesieniem Ameryki Południowej jest Aconcagua w Andach Południowych (6960 m n.p.m.).

Zachodnią i północną część kontynentu zajmuje system górski Andów, składający się z szeregu wysoko wzniesionych pasm i rozległych wyżyn śródgórskich. Pozostałą część kontynentu cechuje naprzemienne występowanie wielkich nizin: Orinoko, Amazonki, Boliwijska, La Platy, i rozległych Wyżyn: Gujańskiej, Brazylijskiej i Patagońskiej. W obrębie wyżyn występują ostańcowe wzniesienia i pasma górskie.

Największymi miastami są: São Paulo (12,33 mln) i Rio de Janeiro (6,748 mln) w Brazylii, Bogota (7,181 mln) w Kolumbii, Santiago (5,614 mln) w Chile, Lima (4,2 mln) w Peru, Buenos Aires (16,66 mln) w Argentynie. Pod względem politycznym obszar Ameryki Południowej dzieli się na 14 państw oraz 2 terytoria zależne.