Budowa układu pokarmowego - podstawowe informacje

Układ pokarmowy człowieka dzielimy na przewód pokarm. oraz gruczoły dodatkowe. Przewód rozpoczyna się otworem ustnym. Dalej pokarm przechodzi do jamy ustnej i przez gardło oraz przełyk trafia do żołądka. Z niego przesuwa się przez jelito cienkie i grube. Przewód pokarm. Kończy się odbytem Gruczoły należące do tego układu to ślinianki, trzustka oraz wątroba.

Zęby -zęby mleczne wyrzynają się w drugiej połowie 1 roku życia. Jest ich 20. Zębów stałych jest 32. Dzielimy je na siekacze, kły przedtrzonowe oraz trzonowe. Tak zróżnicowane uzębienie nazywamy heterodontycznym. Umożliwia ono sprawne oddzielenie kęsów różnorodnych pokarmów, a następnie ich żucie. Ważna jest też odpowiednia bud. szczęki, żuchwy oraz silne mięśnie żuciowe.

Budowa zęba - każdy ząb składa się z wyniesionej ponad pow. dziąsła korony, szyjki i zagłębionego w zębodole korzenia. Koronę okrywa najtwardsza substancja ustroju - szkliwo. Pod nim występuje gruba warstwa zębiny. Komorę zęba wypełnia łączno-tkankowa miazga z naczyniami krwionośnymi i nerwami.

Język - mięsisty język pokryty jest błoną śluzową, w której znajdują się liczne brodawki smakowe. W brodawkach skupione są kubki smakowe. Poszczególne kubki smakowe mają odmienną wrażliwość chem., co umożliwia różnicowanie wrażeń smakowych. Ilość odróżnianych smaków jest nieograniczona. Zawsze jednak stanowią one kombinacje czterech smaków podst. : gorzkiego, słonego, kwaśnego i słodkiego.
Ślinianki: są to 3 duże pary gruczołów wytwarzających ślinę, których przewody wyprowadzające uchodzą do jamy ustnej. W ślinie rozpuszczają się niektóre substancje chemiczne dające wrażenia smakowe. Występuje w niej też enzym wstępnie rozkładający cukry złożone. Ślina zawiera również substancje odpornościowe, chroniące przed infekcjami jamy ustnej

Połykanie jest złożoną czynnością odruchową, kontrolowaną przez ośrodek nerwowy znajdujący się w rdzeniu przedłużonym. Połykanie zaczyna się w chwili, gdy zwilżony i przeżuty kęs pokarmu jest popychany przez język do tyłu. Powoduje to uniesienie miękkiej części podniebienia i dociśnięcie jej do tylnej ściany gardła. W tym samym czasie następuje odruchowe uniesienie krtani i przykrycie jej przez nagłośnię. W ten sposób zamknięta zostaje droga do tchawicy. Skurcz odpowiednich mięśni przesuwa kęs pokarmu przez gardło do przełyku, skąd trafia do żołądka

Budowa przewodu pokarmowego - jego wnętrze wyścieła bł. śluzowa tworzona przez nabłonek oraz leżąca pod nim tkankę łączną. Liczne komórki gruczołowe nabłonka wydzielają śluz ułatwiający przesuwanie pokarmu. W żołądku, a szczególnie w jelitach, śluzówka jest silnie pofałdowana. Śluzówka jelita cienkiego na fałdach ma ponadto liczne palczaste wypustki -kosmki jelitowe. Kolejną warstwą ściany przewodu pokarm. jest łącznotkankowa bł. podśluzowa. W niej znajdują się liczne naczynia krwionośne., limfatyczne oraz nerwy. Podśluzówkę otacza bł. mięśniowa tworzona zwykle przez 2 warstwy mięśni gładkich, czyli skurcze perysaltyczne, przesuwają pokarm w przewodzie pokarm. Silne skurcze rozbudowanej mięśniówki żołądka dodatkowo mieszają jego zawartość. Warstwą ochronną rury przewodu pokarmowego jest łącznotkankowa błona zewnętrzna.

Przełyk jest dość prostą rurą przechodzącą przez przeponę i uchodzącą do żołądka. Żołądek jest grubym i umięśnionym workiem, mogącym znacznie zwiększać swoją objętość. W zagłębieniach fałdów śluzówki żołądka znajdują się ujścia licznych gruczołów produkujących enzymy trawienne albo wydzielających HCL. Przed tylną, odźwiernikową część żołądka pokarm przechodzi do mierzącego około 6 jelita cienkiego.

Jelito cienkie dzielimy na dwunastnicę, jelito czcze oraz jelito kręte. Do dwunastnicy doprowadzany jest sok trzustkowy oraz żółć.

Jelito grube końcowy odcinek przewodu pokarmowego ma około 150 cm dł. W miejscu połączenia jelita cienkiego z jelitem grubym znajduje się specjalna zastawka zapobiegająca cofaniu się treści pokarm. W jelicie tym wyróżniamy kątnicę z wyrostkiem robaczkowym, okrężnicę i odbytnicę zakończoną odbytem