Atmosfera-skład

Atmosfera : azot (78%), tlen 21%, argon 0,9%, inne 0,1% (neon, hel, krypton, wodór, metan) / zmienne : para wodna do 4%, CO2 0,03%, dwutlenek siarki, jodek, chlorek sodu, aerozole, pyłki, popioły, meteory
Troposfera : jej zasięg jest związany z prądami pow. Co jest związan z nagrzewaniem pow. Ziemi i zależne od szer. I pór roku. Najw. W str. Międzyzwrotnikowej - 15km najniżej nad biegunami -7-8km. Temp. W niej spada o 0,6 co 100m. Ciśnienie zmniejsza się z 1000hPa do 200, jest w niej 50% całej masy atmosfery. Temp. Maleje do -55. Kształtuje się w niej pogoda i z nią związane zjawiska. Tropopauza : temp const -55 Stratosfera : od górnej granicy tropop. Do 50km. Temp const do 25km. Od 25-50km temp rosnie do 0 (pod wpływam UV O2 -> O3 i tworzy się ciepło) Freon wchodzi w przez UV uwalnia chlor, który reaguje z tlenem i niszczy ozon (dziura). Ciśnienie spada do 1hpa. W dolnych warstwach występują prądy strumieniowe (200km/h). Stratopauza : temp const =0 Mezosfera : 50-85km - temp spada do -90 a ciśnienie do 1pa. Mezopauza : -90 Termosfera : umownie do 500-800-1000km. Temp rośnie : 120km - 100C , 200km. - 400C, 500km - 700C. Wzrost temp związany jest z pochłanianiem promieniowania słonecznego przez cząsteczki tlenu i azotu. W dole jest jonosfera (warstwa o silnej jonizacji pow, 100-120km -> j.+, 250-260km, j -. Jonosfera odbija fale radiowe a szczególnie krótkie. Zjawisko zorzy - świecenie zjonizowanych obłoków tlenu i azotu. Egzosfera : najbardziej zew. Warstwa, której granicy nie można określić. Temp. Maleje do -273. Granica meteo jest na wys. 2000km od pow Ziemi. Występuje w niej zwiększony udział tlenu i wodoru w stosunku do niższych warstw atmosfery. Czynniki wpływające na rozkład temp : wysokość słońca (szer.; 1 st.=0,6 C), cyrkulacja atm,ukształtowanie powierzchni: ekspozycja stoków; wysokość nad poziomem morza (w suchym maleje szybciej); prądy morskie; oddalenie od zbiorników wodnych; rodzaje podłoża (albedo- stosunek promienio. odbit. do całk.; śnieg-90%, czarnoziem-5%); zachmurzenie (w dzień zimno w nocy ciepło); zanieczyszczenie(efekt ciepl.)

Masy powietrza (wg szer.) : - pow, równikowe (związane z niżem około równikowym), [PR], pow. Zwrotnikowe [PZ] (związane z wyżami zwrotnikowymi i podzwrotnikowymi), pow. Arktyczne [PA], pow. Antarktyczne. Te 4 masy mogą być nad pow. Lądów lub oceanów mogą być : morskie [PM] - wilgotne, małe ampitudy temp., kontynen-
Talne - [PK] - sucho o dużych ampitudach. Rozkład ciśnienia : strefa niżów okołorównikowych (ciepłe pow. Idzie do góry pon. 1010), strefa wyżów podzwrotnikowych (pow. Znad równiika się dzieli na 2 połowy i wędruje odchylone na wschód - Koriolis - nad zwrotniki - spręża się i ochładza, powstaje wyż, pow,1010hPa), strefa niżów szer. Umiarkowanej, strefa wyżów około równikowych.Fronty atmosferyczne- strefa przejściowa między masami powietrza o różnych właść. Fronty: aktyczny(między PA i PP); polarny (między PP i PZ; równikowy(w strefie zbieżności pasatów); Fronty ciepłe (powietrze ciepłe napiera na zimne); chłodne (pow. ciepłe wypycha chłodne w góre); Front zokludowany- nakładanie się frontów. Jeżeli chłodny dogania ciepły i dwie masy stykają się(Wiatry : wiatr : poziomy ruch powietrza wiejący w troposferze, spowodowany różnicą ciśnień na ziemi. Wieje zawsze z wyżu do niżu (im większ różnica hPa tym szybciej) Prędk. Mierzymy w m/s lub w skali Beauforta anemome- trem. Wiatry stałe : pasaty : masa sprężonego ciężkiego pow. Przemieszczająca się dołem do równika (KORIOLIS), antypasaty : masy gorącego powietrza przesuwające się w stronę równoleż. Od równika. Wiatry sezonowe : Monsuny : letni (W nad woda N nad ladem - mokry), zimowy (W nad ladem, N nad woda - suchy) Wiatry lokalne : feny : halny (wiatry zboczowe : związane z cyklem dobowym w nocy wieją w dół stoku), Bryza : wiatr lokalny, zmienny tworzy się jak monsun lecz w cyklu dobowym. Wiatry (szer) : wiatry zachodnie (35-55 - równoleżnikowo), wiatry wschodnie, monsuny.| Bora- silny, chłodny suchy, od lądu do morza; Mistral- lokalna nazwa typu bora(Francja, dolina Rodanu); Sirocco- ciepły, południowy, region Morza Śródziemnego, wieje wiosną niosąc pył pustynny z Afryki lub półwyspu Arabskiego na Sycylię płn. Włochy, Dalmację

Opady : O ilości pary wodnej w atm. Mówi nam : wilgotność bezwzględna (g/m3 - ilość wody w atm), w. Względna (w %) Pow. O określonej temp. Może wchłonąć określoną ilość pary wodnej. Im wyższa tym więcej więc maleje od równika ku biegunom. Kondensacja - przy ochłodzeniu pow. Wilgotność wzrasta wtedy para wodna ulega skraplaniu : - temp. Pkt rosy : temp. Przy której dochodzi do kondensacji poziom kondensacji : wysokość na której dochodzi do k.
Rodzaje opadów : rosa (osad w postaci kropelek wody powst. Na kontakcie ochłodzonego podłoża z ciepłym powietrzem), szron (to samo co wyżej ale lód), szadź (kryształki lodu lub szczotki lodowe na przedmiotach terenowych); Descz- bezpośr. Opad. Kropel wody, Grad- opad kryszt. Lodu, tworzą gradzinę Krupy- kuliste, nieprzeźr. Ziarnka lodu śr. 2-5 mm; Śnieg- kryształki lodu które obtapiają się przy spad. Rozkład opadów : układ cyrkulacji pow. W troposferze, przesuwanie się frontów atm., rozkład lądów i oceanów, ukształtowanie terenu, szer. I wys. Geogr.Rozmieszczenie opadów: unoszenie pow. w sku. Konwekcji termicznej (pionowe przenoszenie energii cieplnej): a) W strefie równikowej, do 10 st. Szer. Obfite deszcze <1000mm b) szer. od 10st.-20st., jedna pora deszcz. W okresie najw. Położenia słońca trwa ok.4 miesięcy, średni opad -1000mm c) szer. Od 20st. Do 30st., opady skąpe, powstają pustynie, w obszarach monsunowych zależa od kierunku wiatrów d) 30st. Do 60 st. Opady od 250mm do 1000, zależą od położenia w głębi lądu lub nad m. e) pow. 60st. Roczne opady poniżej 250 mm, część opadów to śnieg. Najw. na świecie- Himalaje (20000mm), średnia na Ziemi- 850mm. Mechanizm powstawania opadów- wokół jąder kondensacji gromadzi się woda, zamarzając zwiększą swoją objętość i ciężar, spada, zderza się z innymi kroplami i powstaje opad atmosferyczny (krople wody, igiełki lodu, płatki śniegu lub gradowin)Jeżeli na pow. ziemijest ciepło to optapiają się i powst. Deszcz, jak nie to lód, grad itp. Osad atm. Prod. Kond. Pary wod. Osadzające się w stanie ciekł. Lub stał. Na pow. terenu lub przedm. W nim występ.
Chmury - kiedy temp. Obniży się do t. Pkt. Rosy a w pow są jądra kondensacji powstaje chmura (kryształki lodu lub krople wody) Rodzaje : Pierzaste Cirrus (Ci) - pojedyncze obłoki o włókniastej bud białe, z kryształków lodu 6-12km. Kłębiaste Cumulus (Cu) - wyraźne białe często z ciemną podstawą, składają się z kropelek wody 2-6km Warstwowe Stratus (St) - jednolite szare warstwy pokrywające niebo często z kropelek wody (lodu) na wys. Do 2 km. Inne : warstw.-deszcz. (nimbostratus Ns), kłębiasto-burzowe (cumulonimbus Cb) mgła- chmura występująca nisko przy pow. ziemi Smog- rodzaj mgły, występ. W obsz. Silnie uprzemy. Gdzie jest dużo jąder kon.