Układ Słoneczny

Ciałem centralnym, skupiającym prawie całą (99,85%) masę Układu Słonecznego, jest Słońce, obiegane przez 9 planet: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton. Przez planety tradycyjnie rozumie się większe ciała obiegające bezpośrednio Słońce.

SŁOŃCE
Najbliższa Ziemi gwiazda. Centralne ciało Układu Słonecznego, główne źródło energii
docierającej do Ziemi i najjaśniejszy obiekt na niebie.
– Jasność absolutna: 4m,84 (jasność obserwowana -26m,7 *wielkość gwiazdowa).
– Średnica: 1,392 mln km
– Masa Słońca: 1,9911030 kg (332 958 mas Ziemi)
– Promień: 696 tys. km (1,8 razy większy od średniej odległości Ziemia-Księżyc)
– Średnia gęstość: 1,41 g/cm3
– Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni: 274 m/s2
– Temperatura fotosfery: około 6000 K
– Temperatura centrum: około 16 mln K
– Moc promieniowania słonecznego: 3,8261026 J/s
– Obrót Słońca dookoła osi jest niejednorodny: najszybszy na równiku (okres 25 dni), najwolniejszy przy biegunach (ponad 31 dni)
– Średnia odległość Ziemi od Słońca wynosi około 149 600 000 km.
– Słońce znajduje się w odległości około 8 kpc (parsek) od centrum Galaktyki, w pobliżu płaszczyzny Drogi Mlecznej
– W stosunku do gwiazd otaczających Słońce porusza się z prędkością około 20 km/s w kierunku gwiazdozbioru Herkulesa.
– Słońce jest ciałem gazowym o kształcie prawie kulistym.
– Składa się w przeważającej części z wodoru (72,7% masy) i helu (26,2% masy); wykryto też na nim obecność tlenu (0,7%), węgla (0,3%) i azotu (0,1%) a także magnezu, krzemu, siarki, żelaza, wapnia, niklu, sodu, glinu i innych pierwiastków chemicznych oraz niektórych prostych cząsteczek, np. CN, OH, CH, NH.
Merkury
Merkury jest planetą która leży najbliżej Słońca. Odznacza się dużą gęstością przy czym 80% jego masy przypada na jego żelazne jądro Powierzchnię pokrywają kratery i stromy skarpy skalne które utworzyły się w przeszłości gdy jądro planety ochładzało się i kurczyło powodując naprężenia skorupy Merkury pozbawiony jest prawie całkowicie atmosfery gdyż zbyt słaba grawitacja nie jest w stanie utrzymać jej(atmosfera ma gęstość bilion razy niższą niż na ziemi) Krążąc tak blisko słońca i nie posiadając atmosfery Merkury odznacza się dużymi wahaniami temperatury na powierzchni od -180º C do +430º C. Ponieważ Merkury znajduje się najbliżej słońca musi poruszać się wokół niego szybciej niż inne planety aby utrzymać się na orbicie. Dlatego rok ma Merkurym jest wyjątkowo krótki-jedno okrążenie Słońca ze średnią prędkością zajmuje mu zaledwie 88 dni ziemskich. W ciągu każdego roku Merkury obraca się bardzo wolno półtora raza wokół własnej osi, co powoduje że ma on ze wszystkich planet najdłuższą dobę gwiazdową (czyli okresem czasu jaki zajmuje jej jeden obrót wokół osi mierzony względem jakiejś odległej gwiazdy Stanowi ona rzeczywisty czas obrotu danego ciała) trwającą 59 dni ziemskich i słoneczną mierzoną od wschodu do zachodu Słońca trwającą 176 dni ziemskich. Na Merkurym wschód słońca można oglądać co dwa lata.
Wenus
Wenus druga planeta od słońca jest skalnym globem otoczonym chmurami które odbijają większość światła słonecznego przez co Wenus jest najjaśniejszym ciałem na niebie po słońcu i księżycu. Jest na niej gorąco i duszno Temperatury powierzchniowe dochodzą do 480 stopni C a ciśnienie atmosferyczne przewyższa 90 razy ciśnienie ziemskie. Jej chmury mają zabarwienie żółtawe od kwasu siarkowego. Jego zawartość ulega znacznym zmianom przez co zachodzą podejrzenia że na powierzchni Wenus są czynne wulkany. Dzięki technice radarowej sondy sporządziły mapę 98% powierzchni Wenus dwie trzecie powierzchni planety pokrywają rozległe rozpalone równiny pustynne pochodzenia wulkanicznego. Niektóre góry na Wenus są wyższe niż Mount Everest(11km pomad powierzchnię planety wznosi się pasmo górskie Maxwell Montes) zaś cała planeta usiana jest wulkanami dochodzącymi nawet do 160 km średnicy. W przeciwieństwie do innych planet układu słonecznego Wenus obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara niektórzy astronomowie wysunęli hipotezę że planeta zmieniła kierunek rotacji przez zderzenie z inną planetą bądź planetoidą. Wenus obraca się najwolniej ze wszystkich planet-240 razy wolniej niż ziemia

Ziemia
Ziemia jest jedyną planetą na której występuje woda w postaci płynnej i azotowo-tlenowa atmosfera. Odznacza się największą gęstością.

Mars
Mars czwarta planeta od Słońca przypominająca trochę Ziemię. Doba marsjańska jest tylko nieznacznie dłuższa od ziemskiej. Podobnie zmieniają się pory roku aczkolwiek rok jest dwa razy dłuższy. Występują tu chmury wulkany wąwozy góry pustynie i wykazujące sezonową zmienność czapy polarne. Mars jest jednak suchy i zimny Jego powierzchnię pokrywają odłamki skał oraz czerwony pył (stąd nazwa Czerwona Planeta).Posiada rozrzedzoną trującą atmosferę. Dotychczasowe badania nie potwierdziły założeń że na Marsie mogło powstać i przetrwać jakiekolwiek życie Na Marsie są ogromne wulkany(Olympus Mons 26 km a największy wąwóz Valles Marineris ma głębokość 7km a szerokość 600 km) ale obecnie nie obserwuje się tam ani czynnych wulkanów ani przejawów aktywności geologicznej. Mars posiada dwa niewielkie księżyce Fobosa i Deimosa jednak swoją wielkością i nieregularną budową sugerują one że są raczej przechwyconymi przez pole grawitacyjne Marsa planetoidami

Pas planetoid
Pas planetoid są to kawałki skał od rozmiaru łebka od szpilki do około 1000 km Średnicy (Ceres odkryta w 1801 r ma 933 km śr). Są ich miliardy. Węglowe metaliczne lub kamienne. Według naukowców mogły by utworzyć jedną planetę gdyby nie pole grawitacyjne Jowisza.

Jowisz
Jowisz piąta planeta od Słońca jest pierwsza z czterech gazowych planet-olbrzymów. Ma największe rozmiary i masę wśród planet Układu słonecznego: jego objętość jest 1300 razy większa od objętości Ziemi a masa przewyższa 2,5 krotnie łączną masę pozostałych planet. Chmury Jowisza składają się głównie z wodoru i helu. Wnętrze planety zaczyna się na głębokości 1000 km gdzie wodór przechodzi w stan ciekły. Głębiej tworzy się wodór metaliczny. Jądro Jowisza ma temperaturę około 35000 stopni Cels. Posiada 16 księżyców z czego największymi są Ganimedes, Kallisto z czynnymi wulkanami na powierzchni. Charakterystyczna dla Jowisza Jest Wielka Czerwona Plama oraz pasowy układ chmur na powierzchni.
Saturn
Saturn posiada conajmniej 20 księżyców( na Mimasie jednym z mniejszych księżyców dominuje krater którego średnica wynosząca 130 km stanowi 13 księżyca) i imponujący układ pierścieni. Bardzo szybka rotacja spowodowała podobnie jak u innych planet tej grupy wybrzuszenie obszarów równikowych oraz ułożenie rozmytych żółtawych chmur równolegle do równika planety. Średnia gęstość Saturna jest mniejsza od Gęstości wody. Z tego powodu jego masa nie przekracza jednej trzeciej masy Jowisza pomimo tego że planety nie różnią się średnicami. Saturn ma siedem głównych pierścieni w ich skład wchodzi duża liczba niewielkich ciał (lód, kamień itp.)

Uran
Uran jego kamienne jądro otacza płaszcz gazowy składający się głównie z metanu co daje planecie turkusowy kolor. Temperatura górnej powierzchni chmur wynosi -210 stopni Cel. Posiada 15 księżyców i pierścienie. Jego oś rotacyjna jest nachylona do osi obiegu o 98 stopni.

Neptun
Neptun wielkością i budową przypomina Uran. W jego atmosferze zawarty jest metan. Na Neptunie wieją wiatry dochodzące do 2200kmgodz w warstwie chmur występuje twór podobny do Wielkiej Czerwonej Plamy na Jowiszu - Wielka Ciemna Plama. Pod pokrywą z chmur znajduje się płaszcz lodowo-gazowy i niewielkie skalne jądro. Neptun posiada 8 księżyców. Tryton jest najzimniejszym ciałem w US.(-235 stopni Cels.)Podobnie jak jego poprzednicy posiada skromny układ pierścieni.

Pluton
Pluton najdalsza planeta znanego układu Słonecznego. Został on odkryty dopiero 18 lutego 1930r. przez astronoma amatora. Był nim Clyde Tombaugh. Jego średnica wynosi 2300 km, zaś odległość od Słońca to 5929 mln km. Jeden obieg dookoła Słońca zajmuje Plutonowi ponad 248 lat, natomiast obrót wokół własnej osi trwa ok.6,4 doby ziemskiej. To zimny ciemny glob mniejszy od księżyca. Posiada atmosferę która zamarza gdy planeta oddala się od Słońca. Pluton krąży po dość wydłużonej orbicie. Jedno okrążenie trwa 248,6 roku ale przez 20 lat planeta jest bliżej Słońca niż Neptun co może sugerować że Pluton jest dużą planetoidą. Posiada jeden księżyc Charon równie zimny. Przypuszczalnie miał on kiedyś taki sam skład jak Pluton jednak teraz pokryty jest ciemnym lodem wodnym a Pluton jasnym lodem metanowym.

Informacje zaczerpnięte z podręczników, encyklopedii, encyklopedii multimedialnych.