Prezentacja - Interpretacja wybranego opowiadania Sławomira Mrożka

Opowiadanie Sławomira Mrożka pt. „Lolo”, które wybrałem do mojej prezentacji, pochodzi z tomu pt. „Dwa Listy”. Sytuacja przedstawiona tu jest absurdalna, ponieważ narratorem, jak się okazuje w dalszej części jest szczur. Opowiada on o badaniach naukowych, których obiektami są on i jego kolega Lolo. Doświadczenie, któremu są poddawani polega na przyciskaniu klawiszy wyglądających jednakowo. Po naciśnięciu odpowiedniego przycisku podawany jest kawałek słoniny. Całym eksperymentem kierował tajemniczy Pan z brodą. Szczur narrator nie potrafił wybrać właściwego klawisza, więc głodowałby gdyby nie podstęp.
Schlebiał Lolowi, który zawsze naciskał dobry klawisz, a zatem miał w brud jedzenia, mówiąc mu, że jest bardzo mądry i inteligentny poniżając się jednocześnie. Dzięki temu zdobywał pożywienie. Nocami prowadzili dyskusje, w których wyrażał pogląd, że wkrótce szczury obejmą władzę nad światem. Nie zbijały go z tego przekonania nawet nieśmiałe uwagi drugiego szczura, że trudno jest przejąć władzę nad światem siedząc w klatce.
Lolo planuje cały czas dokonanie niezwykłych wynalazków, lecz nie potrafi ich sprecyzować. Poprzez te rozważania orientujemy się, że nie jest naprawdę mądry, gdyż chce wynaleźć rzeczy już dawno wynalezione np. koło. Drugi szczur natomiast zaczyna odczuwać coraz większy niepokój, którego źródła nie potrafi podać. Zaczyna namawiać Lola do ucieczki ponieważ jest przekonany, że klatka jest zagrożona. Lolo nie ma zamiaru uciekać, gdyż w klatce jest bezpiecznie, z na wolności straciłby bezpieczeństwo i prestiż.

Według mnie opowiadanie to przedstawia w sposób metaforyczny system totalitarny, a szczury są alegorią ludzi. Lolo ze względu na to, że świetnie się przystosował do panujących warunków posiada wysoki prestiż społeczny – potrafi bez problemu zaspokoić potrzeby życiowe. Szczur – narrator jest symbolem szarego zwykłego obywatela, który podziwia prominentów choć w rzeczywistości nie są oni od niego mądrzejsi. Lolo utwierdza się w przekonaniu o swojej niezwykłości dzięki temu, że szczur – narrator nieustannie zapewnia go o jego geniuszu, a czyni to tylko po to aby przeżyć. Stąd właśnie biorą się groteskowe hasła powtarzane przez Lola np. „1”. Groteska jest tu zauważalna także w języku np. „2”. albo „3”. Przykładem ironii jest wypowiedź szczura-narratora, którą kieruje do Lola „4”. Lolo jest ofiarą tej ironii, ponieważ jest zbyt mało inteligentny aby ją zrozumieć i bierze te słowa na poważnie. Ironię zauważa się także w monologach wewn. szczura-narratora.

Opowiadanie to jest ironiczne, gdyż wyśmiewa sytuację panującą w Polsce. Dygnitarze, których symbolizuje Lolo otoczeni byli klakierami, którzy utwierdzali ich w słuszności postępowania aby czerpać z tego korzyści. Klatka jest tu metaforą państwa, które w rzeczywistości było więzieniem dla milionów obywateli. Prominenci czuli się na tyle komfortowo, że na pewno nie myśleli nawet o wyrwaniu się na wolność. Nie chcieli pamiętać o tym, że żyją w klatce i są ograniczani przez tajemniczego pana z brodą, który jest oczywiście symbolem ZSRR, który dzielnie czuwał nad posłuszeństwem szczurów. W tamtych realiach im człowiek był mniej inteligentny tym bardziej był ceniony, gdyż nie zauważał ciemnych stron systemu i łatwiej było nim manipulować. W systemie totalitarnym świetnie sobie radzą klakierzy i służalcy, którzy dzięki nieszczeremu schlebianiu swoim przełożonym pną się w górę po drabinie kariery. Zakończenie utworu jest otwarte – skłania nas do myślenia. „xxxxx”. Według mnie fragment ten można zinterpretować w ten sposób, że ludzie nieustannie schlebiający swoim przełożonym w końcu sami zaczynali wierzyć w wypowiadane przez siebie kłamstwa i uznawali stojących wyżej od siebie za naprawdę inteligentnych.