profil

Tragizm Syzyfa i tragizm Prometeusza w postaci doktora Judyma. Rozwiń temat odwołując się do podanego fragmentu i innych części „Ludzi bezdomnych” Stefana Żeromskiego

poleca 85% 258 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
Stefan Żeromski

Postać tragiczna to bojownik społeczny, rycerz walczący o prawa człowieka. Zmienia się w zależności od potrzeb chwili, w bardzo różny sposób potrafi realizować swoje zamierzenia, zmienia poglądy, pokazuje swoje dążenia. Każda jego decyzja prowadzi do klęski. Bohater tragiczny jest skazany na zagładę. Ponadto jest ślepy na prawdę, poddaje się swemu losowi. w literaturze niemalże każdej epoki, od antyku, aż po dzieła epok nowożytnych odnajdujemy przykłady bohaterów tragicznych. To właśnie z mitologii naszych starożytnych przodków znamy takich bohaterów jak Syzyf, czy Prometeusz, którzy stali się symbolem tragizmu, utrwaleni na stałe w świadomości ludzkiej. To właśnie do nich odwoływało się wielu późniejszych pisarzy. Bohaterowie tragiczni to jednak nie zawsze silni, umięśnieni herosi, którzy postawieni przed trudną decyzją próbują zmienić świat lub są skazani na wieczną mękę. Postacie tragiczne to najczęściej zwykli śmiertelnicy, których z tłumu ludzi wyróżnia nadzwyczajna postawa, trudna do podjęcia decyzja, konieczność wyboru właściwej drogi. Stworzony przez Stefana Żeromskiego doktor Judym jest właśnie taką postacią.
Powieść „Ludzie bezdomni” ukazała się w 1899 roku. Jej wydanie stało się w warszawie wielkim wydarzeniem. Utwór został odebrany jako forma dyskusji z hasłami pozytywistycznymi i postawą romantyczną, jako manifest ideowy poglądów Żeromskiego. wydaje mi się, że właściwe zrozumienie tej powieści jest związane z interpretacją i oceną postępowania Tomasza Judyma – głównego bohatera.
Doktor Judym był synem biednego szewca – alkoholika. Jego rodzinny dom, to jak sam mówi: „suterena, wilgotny grób pełen śmierdzącej pary. ojciec wiecznie pijany, matka wiecznie chora. Zepsucie, nędza, śmierć...” Nie wychowywał się jednak w tym domu. Swoje dzieciństwo spędził u zamożnej ciotki. Mimo wszystko nie miał lekkiego życia. Był często poniżany i bity. Dzięki swojej ciotce udało mu się jednak zdobyć wykształcenie i wydostać ze środowiska, w którym się urodził. Judym ukończył studia medyczne i odbył praktykę lekarską w Paryżu. Jego dalsze życie stało się jednak pełne trudności i niepowodzeń. idee, działania, które próbował wprowadzić w czyn spotykały się z krytyką i kończyły niepowodzeniem. Życie Tomasza Judyma było także nieodłącznie związane z Joanną Podborską – kobietą, którą pokochał, która jednak zdaniem bohatera stanęłaby na drodze do wykonywania jego misji.
Postawę i poglądy Judyma można w prosty sposób odczytać z fragmentu jego rozmowy z Joanną. wypowiadając swoje myśli, Judym przepełniony jest uczuciem miłości, zachwytem Joanną. ich marzenia sięgają wspólnej przyszłości, wizji prostego, ale szczęśliwego domu. Joanna mówi: „Gdy przyjdzie gość albo pacjent, sam się zadziwi, że ludzie żyją szczęśliwie, a tak inaczej. Proste, czyste sprzęty, polne kwiaty w glinianym wazonie... Po cóż nam zimny blask wyrobów fabrycznych?” wspomina także swój rodzinny dom, który straciła w młodym wieku. Jest spragniona miłości, bardzo pragnie odnaleźć swoje miejsce na świecie, założyć rodzinę i osiąść gdzieś na stałe. Doktor Judym stoi jednak przed wielkim dylematem. Bohater musi zdecydować: albo zwiąże się z Joasią, założy dom i będzie wiódł szczęśliwe życie, albo poświęci się całkowicie pracy społecznej. Zdaniem Judyma obie możliwości wykluczają się. Boi się, że jeśli założy rodzinę i będzie musiał się o nią troszczyć, to jak sam mówi zakiełkuje w nim przyschłe ziarno dorobkiewicza, zacznie obrastać w tłuszcz, porzuci pracę społeczną, co będzie pogodzeniem się z panującym złem. Natomiast gdy wybierze życie społecznika skrzywdzi Joasię, zniszczy miłość i sam także będzie cierpiał. Doktor Tomasz próbuje wyjaśnić Joannie sens zadania, które sobie wyznaczył. Ukazuje jej róznice miedzy nimi, opowiada o swoim pochodzeniu. Mówi: „Ty jesteś z innej kasty (...) ja jestem z motłochu, z ostatniej hołoty”. Judym jest roztrzęsiony, rozgorączkowany, blady. Mówi nawet, że wolałby umrzeć, porównując się do Korzeckiego. Czuje, że musi podjąć bardzo ważną decyzję, decyzję bohatera tragicznego. Czuje się odpowiedzialny za losy biedoty: „Jeśli tego nie zrobię ja, lekarz to któż to uczyni”. Uważa, że ma wobec klasy, z której się wywodzi wielki dług i wyznacza sobie za cel spłacenie go: „Otrzymałem wszystko, co potrzeba... Muszę to oddać, com wziął. Ten dług przeklęty...”. Zdaje sobie sprawę z powagi tej decyzji. Uważa, że musi poświęcić się całkowicie swojej misji. Chwile po tym, jak wypowiada swoje głębokie uczucia do Joanny, mówi: „Muszę być sam jeden. Żeby obok mnie nikt nie był, nikt mię nie trzymał!”. Joanna również rozumiejąc powagę sytuacji, pełna złych przeczuć, godząc się ze swoim losem, z losem Judyma, z myślą, że ich drogi nie zbiegną się razem, wypowiada bezsilnie słowa: „Ja cię nie wstrzymam...”.
Życiowa misja Tomasza Judyma przypomina pozytywistyczną ideę pomocy najbiedniejszym. Jak się jednak okazuje nie jest to wcale łatwe. Życie Judyma to trudna droga przepełniona wieloma upadkami – klęskami. wszystkie podjęte przez bohatera próby kończą się niepowodzeniem, począwszy od referatu w warszawie, po którym stracił swoją dobrą opinie w środowisku lekarskim, aż po jego pobyt w Cisach, podczas którego wielokrotnie odniósł niepowodzenia. Judym podobnie jak mitologiczny Prometeusz, poświęcając się dla wyższej idei skazał się na cierpienie i niepowodzenie. Doktor Tomasz przez całe życie próbował wtoczyć swój „syzyfowy głaz”, jednak za każdym razem, gdy bliski był osiągnięcia celu odczuwał bolesną klęskę i musiał zaczynać od nowa. wydaje mi się, że postać Judyma symbolizuje często spotykaną bezsilność wobec ogólnie panującego egoizmu. Mimo wielu niepowodzeń, oceniam tego bohatera pozytywnie.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 5 minut

Teksty kultury