Analiza ekonomiczna

ANALIZA EKONOMICZNA


LITERATURA:

T. Waśniewski, W. Skoczylas “Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie”
Wydawnictwo Rozwoju Rachunkowości 2004




ELEMENTY BILANSU ORAZ RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

1. Bilans - Zestawienie aktywów i pasywów na dany moment

A) Bilans
Usystematyzowane zestawienie wartości składników zasobów majątkowych (aktywów) jednostki oraz źródeł ich finansowania (pasywa), sporządzonym na dany dzień i w określonej formie.
To zestawienie statyczne, gdyż ukazuje stany aktywów i pasywów w danym dniu.

Bilans jest elementem sprawozdania finansowego, który charakteryzuje największa pojemność informacyjna. W bilansie znajduje bowiem odzwierciedlenie zarówno sytuacja majątkowa jak i finansowa jednostki gospodarczej. Sytuacja ta jest przedstawiona w dwóch momentach: na początku i na końcu roku obrotowego. Porównanie stanu w tych dwóch momentach stwarza możliwość dokonania oceny rezultatów rocznej działalności danej jednostki gospodarczej.




STRUKTURA BILANSU

Struktura bilansu obejmuje pięć poziomów szczegółowości wykazywania składników aktywów i pasywów.
Pozycje znajdujące się na danym poziomie agregacji są sumą pozycji wykazywanych na niższym poziomie . Suma pozycji znajdujących się na najwyższym poziomie agregacji (pod literką A. lub B.) jednej ze stron bilansu, tj. aktywów lub pasywów, daje s u m ę b i l a n s o w ą.

Jednostki prowadzące działalność gospodarczą na mniejszą skalę mogą sporządzać bilans w formie uproszczonej, tj. wykazywać tylko dane dotyczące dwóch najważniejszych poziomów agregacji (pozycje pod literkami A. i B. oraz cyframi rzymskimi)

a) Aktywa:

To zasoby majątkowe, jakimi dysponuje jednostka gospodarcza prowadząca działalność. Są one zasobami majątkowymi, wyrażanymi wartościowo. Zastosowanie miernika pieniężnego umożliwia agregację różnych pozycji aktywów.

* wg Założeń koncepcyjnych KMSR

Aktywa to zasoby kontrolowane przez jednostkę w wyniku zdarzeń z przeszłości, z których, według przewidywań, jednostka osiągnie w przyszłości korzyści ekonomiczne.

* wg Ustawy o rachunkowości z dn. 29 września 1994 r.

Aktywa to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości napływ korzyści ekonomicznych do jednostki.

Duże zróżnicowanie składników aktywów, jakimi mogą dysponować jednostki prowadzące działalność gospodarczą, powoduje konieczność dokonania ich klasyfikacji wg określonych kryteriów.
Dwoma podstawowymi kryteriami klasyfikacji aktywów są:
1) kryterium rodzajowe
2) kryterium stopnia płynności





Ad 1) kryterium rodzajowe pozwala wyróżnić trzy grupy składników aktywów o odmiennej postaci:


- aktywa rzeczowe
Są składnikami zasobów majątkowych, które mają charakter materialny i przyjmują postać fizyczną, rzeczową.

- aktywa finansowe
To aktywa pieniężne, instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki, a także wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych lub prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach.

- aktywa niematerialne
Są składnikami zasobów majątkowych, które nie mają ani nie są aktywami finansowymi. Szczególną postacią tych aktywów są inwestycje, którymi mogą być zarówno aktywa finansowe, jak i materialne oraz rzeczowe.

Ad 2) aktywa są uporządkowane w bilansie wg kryterium rosnącej płynności, które jest nadrzędnym kryterium klasyfikacji aktywów.
Przez płynność aktywów rozumie się możliwość zamiany poszczególnych składników aktywów na środki pieniężne, które są najbardziej płynnym składnikiem aktywów.

Na podstawie kryterium rosnącej płynności aktywa wykazywane w bilansie dzieli się na dwie grupy:
A. Aktywa trwałe
B. Aktywa obrotowe

A. AKTYWA TRWAŁE

To składniki zasobów majątkowych, które charakteryzuje długotrwałe użytkowanie lub wyłączenie z obrotu w danej jednostce. W praktyce przyjmuje się, że okres ekonomicznej użyteczności w danej jednostce składników zaliczanych do aktywów trwałych, jest dłuższy niż jeden rok.

Zgodnie z kryterium rosnącej płynności, składniki aktywów trwałych zostały podzielone w bilansie na pięć grup:
I. Wartości niematerialne i prawne
Obejmują nabyte przez jednostkę prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone na potrzeby jednostki, czyli:
a) autorskie prawo majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje
b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych
c) know -how

Do wartości niematerialnych zalicza się ponadto nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.
Klasyfikacja W.N.iP. w bilansie jest następująca:
1. Koszty zakończonych prac rozwojowych
2. Wartość firmy
3. Inne W.N.iP.
4. Zaliczki na W.N.iP.


II. Rzeczowe aktywa trwałe
Obejmują składniki zasobów majątkowych o charakterze materialnym, których okres ekonomicznej użyteczności w danej jednostce jest dłuższy niż jeden rok.

Składniki rzeczowych aktywów trwałych zostały zgrupowane w bilansie w następujący sposób:
1. Środki trwałe
2. Środki trwałe w budowie
3. Zaliczki na środki trwałe w budowie

III. Należności długoterminowe
Obejmują ogół należności, które stają się wymagalne w okresie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego.

ND = ND + NK
w formie analitycznej w formie podstawowej pow. 12 miesięcy

NK = NK - NK
w formie analitycznej w formie podstawowej pow. 12 miesięcy


IV. Inwestycje długoterminowe
To aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w okresie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Są to więc aktywa, które stanowią długoterminowe lokaty kapitału.

CELE INWESTYCJI:
Zwiększenie zysków firmy
(w przypadku akcji) rozwój swojej działalności podstawowej,
poprzez podmioty zależne i stowarzyszone


V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
To rozliczenia międzyokresowe, które trwają dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego, np. podatek dochodowy.


B. AKTYWA OBROTOWE

To składniki zasobów majątkowych jednostki, które zużywają się w jednym cyklu operacyjnym. Wykorzystanie tych składników w procesie gospodarczym powoduje ich przekształcenie oraz zmianę pierwotnej postaci:
- za środki pieniężne dokonuje się zakupu materiałów
- materiały przekształcane są w produkty w procesie przetwarzania
- produkty gotowe po sprzedaży zamieniają się na należności
- należności zamieniają się w środki pieniężne.


Klasyfikacja aktywów obrotowych w bilansie przedstawia się następująco:
I. Zapasy
aby je ocenić należy zwrócić uwagę na przychody ze sprzedaży.
W małych firmach poziom zapasów nie powinien rosnąć, chyba że rośnie sprzedaż. Wyjątkiem są odbiorcy lub dostawcy hurtowi.
Zapasy to:
1. Materiały
2. Półprodukty i produkty w toku
3. Produkty gotowe
4. Towary
5. Zaliczki na dostawy.
Oceniając zapasy należy zapoznać się z płynnością, wypłacalnością i efektywnością działalności przedsiębiorstwa.

Zapasy są składnikami rzeczowych aktywów obrotowych, czyli że są przeznaczone d zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego, właściwego dla danej działalności, jeśli trwa on dłużej niż 12 miesięcy.

II. Należności krótkoterminowe
Obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów niezliczonych do
aktywów finansowych, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.

III. Inwestycje krótkoterminowe
krótkoterminowe aktywa finansowe w jednostkach powiązanych, środki pieniężne i inne aktywa pieniężne, tj.
gotówka i jej ekwiwalent:

Jeśli poziom gotówki wzrasta - wzrasta płynność finansowa firmy
Jeśli poziom gotówki maleje - maleje płynność finansowa firmy

To aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonom. w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.

IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
To rozliczenia trwające nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Obejmują one wydatki poniesione z góry, które stanowią koszty przyszłych okresów sprawozdawczych, np.
tj. ubezpieczenia, prenumerata czasopism, nakłady na
badanie i rozwój.


Patrz:
“BILANS. AKTYWA” załącznik nr 1
“PODZIAŁ AKTYWÓW” załącznik nr 2


b) Pasywa:

Są to źródła finansowania zasobów majątkowych. Przedstawiają źródła pochodzenia zasobów majątkowych oraz wskazują, jaki jest czas ich zwrotu.

Pasywa stanowią równowartość zasobów majątkowych zaangażowanych w działalność jednostki gospodarczej. Wynika to z faktu, że każdy składnik zasobów majątkowych jednostki musi mieć odpowiednie źródło finansowania.

Źródła finansowania zasobów majątkowych mogą być różne:
- część jest finansowana ze źródeł własnych, tj. kapitały (fundusze) własne
- część jest finansowana ze źródeł obcych, tj. kapitały (fundusze) obce lub zobowiązania

Pasywa są uporządkowane w bilansie wg zasady rosnącej wymagalności, czyli pilności zwrotu. Zgodnie z tym kryterium ogół pasywów bilansu podzielono na dwie grupy:
A. Kapitał (fundusz) własny
B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

A. KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY

Stanowi równowartość zasobów majątkowych jednostki, którymi ona dysponuje w całym okresie działalności.

Jest on tworzony z wpłat akcjonariuszy lub udziałowców, wkładów właścicieli lub wspólników jednostki, przy czym wkład może mieć postać pieniężną lub niepieniężną, nazywaną aportem. Źródłem tworzenia kapitału (funduszu) własnego jest także wypracowany przez jednostkę zysk.


Kapitał (fundusz) własny jest wykazywany w bilansie wg następujących pozycji:

I. Kapitał (fundusz) podstawowy
Jest równowartością zasobów majątkowych jednostki, która odpowiada wartości wkładów wniesionych w momencie założenia jednostki w celu finansowania jej działalności.

II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)
Są wykazywane w bilansie jako wielkości ujemne. Korygują kapitały podstawowe.

III. Udziały (akcje ) własne (wielkość ujemna)
jw.

IV. Kapitał (fundusz) zapasowy
Stanowi tę część kapitału (funduszu) własnego, która powstaje w trakcie funkcjonowania jednostki.


V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
Jest tworzony w zawiązku z aktualizacją wyceny środków trwałych oraz inwestycji długoterminowych. Przenosi się na niego różnicę wartości netto środków trwałych powstającą w rezultacie przeszacowania ich wartości oraz różnice między cenami nabycia a cenami rynkowymi inwestycji długoterminowych.

VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
Są przeznaczone na pokrycie spodziewanych w przyszłości wydatków specjalnych i ewentualnych strat. Kapitał (fundusz) ten wypracowuje jednostka z wygenerowanego zysku netto.

VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych
Dotyczy nie podzielonego zysku netto lub niepokrytej straty netto z lat ubiegłych.

VIII. Zysk (strata) netto
Przedstawia wynik finansowy netto wygenerowany w danym roku obrotowym. Zysk netto jest podstawowym źródłem powiększania zasobów majątkowych. Z kole strata netto przyczynia się do zmniejszenia ogólnej wartości tych zasobów.

IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielość ujemna)
Wykazywane są jako wielkość ujemna, korygują wypracowany w ciągu roku zysk netto, przeznaczony do podziału.

B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA

Zobowiązania oznaczają wynikający z przyszłych zdarzeń obowiązek wykonywania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.

Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania są sklasyfikowane w bilansie następująco:
I. Rezerwy na zobowiązania
Są to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota zapłaty nie są pewne, ale można wiarygodnie oszacować ich wysokość. Tworzenie rezerw jest spowodowane niepewnością towarzyszącą wielu transakcjom finansowym.

II. Zobowiązania długoterminowe
To zobowiązania, których termin wymagalności jest dłuższy niż 12 miesięcy, począwszy od dnia bilansowego.

III. Zobowiązania krótkoterminowe
Jest to ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a także całość lub część zobowiązań, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.

IV. Rozliczenia międzyokresowe
Jako pozycja pasywów bilansu, obejmują kwoty, które podlegają rozliczeniom w czasie, zgodnie z zasadą współmierności kosztów i przychodów.

W bilansie analitycznym (stworzonym dla potrzeb badań analitycznych) wyróżniamy w części PASYWÓW pod pozycją B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania (kapitał obcy) następujące elementy:

I. Zobowiązania i rezerwy długookresowe
związane są z rozwoje firmy, powinny finansować aktywa obrotowe.
Suma D


II. Zobowiązania i rezerwy krótkookresowe
związane są z bieżącą działalnością firmy.
Suma K


Rezerwy
* długoterminowe D:
- rezerwa na podatek dochodowy
- świadczenia na rzecz pracowników
- inne rezerwy

* krótkoterminowe K:
- świadczenia na rzecz pracowników
- inne rezerwy

Zobowiązania:
* długoterminowe D:
- pożyczki
- emisja papierów wartościowych
- zobowiązania z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy od jednostek powiązanych i pozostałych
* krótkoterminowe K:
- pozostałe zobowiązania
- na wynagrodzenie
- świadczenia na rzecz pracowników
- z tytułu dostaw i usług do 12 miesięcy
- inne

Rozliczenia międzyokresowe:
* długoterminowe D:
- ujemna wartość firmy
- inne rozliczenia międzyokresowe
* krótkoterminowe K:
- inne rozliczenia międzyokresowe

Porównując zobowiązania z tytułu dostaw i usług bierzemy pod uwagę koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów.

Kapitał stały
Może być zdefiniowany jako różnica pasywów i zobowiązań krótkoterminowych. Przedstawia stałe i długoterminowe źródło finansowania działalności jednostki gospodarczej, na podstawie niżej podanego wzoru:

KS = KW + ZD

Gdzie:
KS - to kapitał stały
KW - to kapitał własny, który ukazuje wkład właścicieli jednostki gospodarczej w finansowanie jej działalności. Kapitał ten bowiem odzwierciedla równowartość środków wniesionych przez właścicieli. KW jest powiększony o wypracowany i zatrzymany w jednostce zysk.
ZD - (kapitał obcy długoterminowy) to zobowiązania długoterminowe, który odzwierciedla długoterminowe finansowanie aktywów jednostki ze źródeł obcych.

Kapitał zainwestowany
To ten kapitał, który jego dawcy zainwestowali w nasze przedsiębiorstwo:
* W przypadku kapitału własnego KW - zainwestowali właściciele
* W przypadku kapitału obcego KO - zainwestowali wierzyciele

KZ = KW + KOD oprocentowane + KOK oprocentowane

Gdzie:
KOD oprocentowane - to kapitały obce, długookresowe, tj. kredyty, pożyczki, emisja obligacji
KOK oprocentowane - to kapitały obce, krótkoterminowe, tj. kredyty, pożyczki, weksle, dłużne papiery wartościowe do 12 miesięcy

Kapitał obcy
Stanowi równowartość tej części zasobów majątkowych jednostki, która nie została sfinansowana kapitałami (funduszami) własnymi.


Patrz:
“BILANS. PASYWA” załącznik nr 3
“PODZIAŁ PASYWÓW ” załącznik nr 4



2. Rachunek zysków i strat

B) Rachunek zysków i strat
Jest zestawieniem rachunkowym wyników finansowych osiągniętych przez jednostkę gospodarczą w okresie sprawozdawczym. W zestawieniu tym przedstawia się kwotę wyniku finansowego oraz kwoty wielkości, które wpłynęły na wynik finansowy.

Podstawową kategorią występującą w rachunku zysków i strat jest wynik finansowy. Stanowi on różnicę między osiągniętymi przychodami i kosztami poniesionymi w celu osiągnięcia przychodów.

Ogólna formuła wyniku finansowego jest następująca:

Wynik finansowy = Przychody - Koszty


Ustawa o rachunkowości z dn. 29 września 1994 r. dopuszcza dwa warianty rachunku zysków i strat:
1) wariant porównawczy
Polega na wykazywaniu kosztów własnych sprzedanych produktów w układzie rodzajowym w wysokości poniesionej w okresie sprawozdawczym.

2) wariant kalkulacyjny
Polega na wykazywaniu kosztów własnych sprzedanych produktów wg pozycji kalkulacyjnych. W trakcie kalkulacji ustala się koszty wytworzenia sprzedanych produktów, które porównuje się z przychodami ze sprzedaży produktów.

Analityczny rachunek zysków i strat
Jest pewną uproszczoną wersją rachunku sprawozdawczego. To uproszczenie polega na agregacji danych pozycji szczegółowych w pozycje o większej pojemności informacyjnej. (patrz: przykład dla firmy odzieżowej)

Rachunek zysków i strat jest sporządzany w układzie segmentowym. Oznacza to odrębne wykazywanie dla każdego rodzaju działalności:
1) osiągniętych przychodów
2) poniesionych kosztów
Następnie ustala się cząstkowy wynik finansowy dla danego rodzaju działalności.
Sposób ten polega na tym, że uwzględnia się coraz większy zakres działalności przedsiębiorstwa i każdemu rodzajowi działalności przyporządkowuje się osiągnięte przychody i poniesione koszty.



Patrz:
“KLASYFIKACJA DZIAŁALNOŚCI JEDNOSTKI W RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT”
załącznik nr 5

Ad 1) jedna strona rachunku zysków i strat przedstawia przychody i zyski generowań przez jednostkę gospodarczą w okresie sprawozdawczym. Podstawowym źródłem przychodów i zysków tej jednostki są osiągane przez nią różnorodne efekty działalności.



* wg Założeń koncepcyjnych Komitetu Międzynarodowych Standardów
Rachunkowości

Przychody zostały zdefiniowane jako zwiększenie korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie uzyskania lub ulepszenia aktywów
albo zmniejszenia zobowiązań, powodujące wzrost kapitału własnego, z
wyjątkiem wkładów wnoszonych przez udziałowców lub akcjonariuszy.

* wg Ustawy o rachunkowości z dn. 29 września 1994 r.

Przez przychody i zyski rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie
określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Zgodnie z klasyfikacją rodzajów działalności w rachunku zysków i strat wyróżnia się trzy grupy przychodów z działalności gospodarczej jednostki:
a) przychody ze sprzedaży (A.)
b) pozostałe przychody operacyjne (G.)
c) przygody finansowe (Ł.)
oraz
zyski nadzwyczajne (P.)

Ad 2) druga strona rachunku zysków i strat przedstawia koszty i straty, jakie jednostka gospodarcza poniosła w okresie sprawozdawczym.
W ogólnym znaczeniu, koszty to wyrażone wartościowo zużycie zasobów jednostki w związku z prowadzoną przez nią działalności gospodarczą.

* wg Założeń koncepcyjnych Komitetu Międzynarodowych Standardów
Rachunkowości

Koszty zostały zdefiniowane jako zmniejszenia korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie rozchodu lub spadku wartości
aktywów albo powstania zobowiązań, powodujące zmniejszenie kapitału własnego z wyjątkiem podziału kapitału na rzecz właścicieli.

* wg Ustawy o rachunkowości z dn. 29 września 1994 r.

Przez koszty i straty rozumie się uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie
określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego albo zwiększenia jego niedoboru w innych sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.


Analogicznie do przychodów, koszty poniesione przez jednostkę gospodarczą są wykazywane w rachunku zysków i strat wg rodzajów działalności. I tak, wyróżnia się:
a) koszty działalności operacyjnej (podstawowej) (B.)
b) pozostałe koszty operacyjne (H.)
c) koszty finansowe (M.)
oraz
straty nadzwyczajne (P.)
obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego (S.)

Rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym składa się z poszczególnych elementów:
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów
To przychody ze sprzedaży składników rzeczowych aktywów obrotowych i usług, tj. wyrobów gotowych, półproduktów, usług, robót, towarów i materiałów.

B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów
1. Koszty wytworzenia produktów sprzedanych
Obejmują koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem (tj. wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne) oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu (tj. zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część stałych pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych).

2. Wartość sprzedanych towarów i materiałów
To koszty pozyskania towarów i materiałów. Ustala się ją wg cen nabycia lub cen zakupu, w zależności od przyjętych przez jednostkę zasad wyceny.

C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)
To różnica między przychodami netto ze sprzedaży a kosztami sprzedanych produktów, towarów i materiałów. Wynik ten, pomniejszony o koszty sprzedaży (D.) i koszty ogólne zarządu (E.), odpowiada zyskowi (stracie) ze sprzedaży (F.)

D. Koszty sprzedaży
Są kosztami pośrednimi o charakterze nieprodukcyjnym, nie zaliczanymi do kosztów wytworzenia produktów. Zalicza się do nich te koszty, które ponosi jednostka gospodarcza po przekazaniu produktów z wydziałów produkcyjnych do magazynów wyrobów gotowych albo do wysyłki lub wydania odbiorcy.

Kosztami sprzedaży są zatem koszty:
- transportu produktów do odbiorcy
- załadunku i wyładunku produktów
- opakowań zbiorczych
- reklamy
- opłaty za ubezpieczenia transportowe
- zewnętrznej obsługi transakcji sprzedaży

Całość kosztów sprzedaży poniesionych w danym okresie jest traktowana jako koszty uzyskania przychodów.

E. Koszty ogólne zarządu
Są kosztami pośrednimi o charakterze nie produkcyjnym, nie zaliczanym do kosztów wytworzenia produktów. Jako koszty ogólne zarządu, traktuje się te koszty, które są ponoszone w związku funkcjonowaniem jednostki gospodarczej jako całości.
Ogół tych kosztów może być podzielony na dwie grupy:
a) koszty administracyjno - gospodarcze
Koszty ponoszone na utrzymanie zarządu i administracji jednostki gospodarczej
b) koszty ogólnogospodarcze
Koszty ponoszone w związku z utrzymaniem obiektów zapewniających funkcjonowanie całej jednostki gospodarczej, tj. magazyny, transport wewnątrz zakładowy, straż przemysłowa itp.
Koszty ogólnego zarządu w całej wysokości poniesionej w okresie sprawozdawczym są traktowane jako koszty poniesione dla osiągnięcia przychodów w tym okresie.

F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)

G. Pozostałe przychody operacyjne
Obejmują pozycje przychodów z następujących tytułów:
- działalności socjalnej
- sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych
- odpisania zobowiązań przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych
- rozwiązania rezerw, z wyjątkiem dotyczących operacji finansowych
- odpisów aktualizujących, zwiększających wartość składników aktywów
- otrzymania odszkodowań, kar i grzywien
- nieodpłatnego otrzymania składników aktywów.



H. Pozostałe koszty operacyjne
Obejmują koszty ponoszone przez jednostkę gospodarczą w związku z:
- działalności socjalnej
- sprzedażą środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych
- odpisaniem należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych
- utworzeniem rezerw, z wyjątkiem dotyczących operacji finansowych
- odpisami aktualizującymi, zmniejszających wartość składników aktywów
- zapłatą odszkodowań, kar i grzywien
- nieodpłatnym przekazanie składników aktywów.

I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H)

J. Przychody finansowe
To przychody osiągane przez jednostkę z tytułu dokonywanych przez nią operacji finansowych. Zalicza się do nich zwłaszcza:
- przychody ze sprzedaży składników aktywów finansowych
- otrzymane odsetki od lokat, wkładów bankowych i udzielonych pożyczek
- otrzymane dywidendy od akcji obcych
- otrzymane odsetki od obligacji obcych
- dyskonto od weksli obcych, czeków obcych i papierów wartościowych
- przychody z tytułu udziału w innych jednostkach
- dodatnie różnice kursowe
- odpisy aktualizujące (zwiększające) wartość aktywów finansowych
- rozwiązanie rezerwy utworzonej w ciężar kosztów finansowych na przewidywane zobowiązania z tytułu operacji finansowych

K. Koszty finansowe
To koszty ponoszone przez jednostkę gospodarczą w związku z prowadzoną przez nią działalnością finansową.
Do kosztów finansowych zalicza się głównie:
- wartość w cenach nabycia sprzedanych składników aktywów finansowych
- płacone odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek
- odsetki od własnych obligacji i in. aktywów finansowych
- dyskonto od weksli własnych i obcych dyskontowych w banku
- dopłaty z tytułu udziału w innych jednostkach
- ujemne różnice kursowe
- odpisy aktualizujące (zmniejszające) wartość aktywów finansowych
- utworzenie rezerwy na przewidywane zobowiązania z tytułu dokonywanych operacji finansowych

L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K)

M. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (M.I-M.II)
Zdarzenia nadzwyczajne to zdarzenia incydentalne, trudne do przewidzenia, powstające poza działalnością operacyjną jednostki gospodarczej i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia, np.. powódź, pożar, kradzież itp.

Zyski nadzwyczajne
Zalicza się do nich:
- otrzymane lub przyznane odszkodowania od strat spowodowanych zdarzeniami losowymi
- przychody ze sprzedaży nadających się do wykorzystania składników aktywów objętych zdarzeniami losowymi
- odzyskanie materiałów utraconych na skutek zdarzeń losowych
- rozwiązanie rezerwy na zobowiązania z tytułu postępowania sądowego wobec ustania przyczyn jej utworzenia.

Straty nadzwyczajne
Zalicza się do nich:
- wartość netto składników aktywów jednostki, utraconych w rezultacie zdarzeń losowych
- koszty usuwania skutków zdarzeń losowych
- utworzenie rezerwy na zobowiązania z tytułu postępowania sądowego

N. Zysk (strata) brutto (L+/-M)

O. Podatek dochodowy
Należy do obowiązkowego obciążenia wyniku finansowego

P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
jw. oraz dodatkowo do pozostałych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego można zaliczyć wpłaty z zysku w przedsiębiorstwach państwowych i jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa


R. Zysk (strata) netto (N-O-P)
Przedstawia wynik finansowy netto wygenerowany w danym roku obrotowym. Zysk netto jest podstawowym źródłem powiększania zasobów majątkowych. Z kole strata netto przyczynia się do zmniejszenia ogólnej wartości tych zasobów.

Patrz:
“RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT - WARIANT KALKULACYJNY” załącznik nr 6


ANALIZA WSTĘPNA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

1. Analiza struktury i dynamiki bilansu

I - Analiza struktury bilansu

W analizie struktury aktywów i pasywów bilansu powszechnie się wykorzystuje wskaźniki struktury obliczane na różnym poziomie agregacji. Tak więc, wskaźniki struktury, zarówno aktywów jak i pasywów, mogą być wyznaczane w celu określenia relacji:

a) poszczególnych składników aktywów i pasywów bilansu w stosunku do całości
aktywów i pasywów;
b) wyodrębnionych grup aktywów i pasywów w stosunku do całości aktywów i
pasywów;
c) poszczególnych składników aktywów i pasywów w stosunku do łącznych kwot aktywów i pasywów określonych grup;



Zatem, analiza struktury aktywów i pasywów może być przeprowadzona zgodnie z hierarchicznym ich uporządkowaniem w bilansie.

A) Analiza struktury aktywów bilansu

Jest elementem oceny sytuacji majątkowej jednostki gospodarczej.
Na podstawie struktury aktywów można ustalić, jakimi zasobami majątkowymi i w jakiej wielkości dysponuje jednostka gospodarcza. Umożliwia ocenę dostosowania relacji strukturalnych w zakresie zasobów majątkowych do potrzeb jednostki wynikających ze specyfiki i skali działalności.
Najbardziej ogólnymi wskaźnikami struktury aktywów są wskaźniki przedstawiające udział aktywów trwałych i aktywów obrotowych w całości aktywów. Wskaźniki struktury tych dwóch podstawowych grup aktywów charakteryzują stopień związania (unieruchomienia) zasobów majątkowych. Im większy udział aktywów trwałych, a tym samym mniejszy udział aktywów obrotowych w całości aktywów, tym wyższy stopień związania aktywów. Wtedy bowiem środki finansowe są zaangażowane w działalność przedsiębiorstwa na długi okres.

Analiza struktury aktywów z podziałem na aktywa trwałe i obrotowe może być uzupełniona o obliczenie wskaźnika związania (unieruchomienia) aktywów. Wskaźnik ten przedstawia stosunek aktywów trwałych do aktywów obrotowych:



Im większe wartości przyjmuje ten wskaźnik, tym dłuższy jest okres związania aktywów. Jeśli wartości tego wskaźnika są większe od jedności - to aktywa trwałe przewyższają aktywa obrotowe.


Wyznaczenie wskaźników struktury aktywów i pasywów bilansu według ich poszczególnych grup:
a) aktywa trwałe
Wskaźniki obliczono poprzez odniesienie łącznych kwot grup tych składników aktywów (I.-IV.) do sumy aktywów trwałych jako całości

b) aktywa obrotowe
Wskaźniki struktury były obliczane przez odniesienie łącznych kwot wyodrębnionych grup składników aktywów obrotowych do sumy aktywów obrotowych jako całości.

Zapasy
Wskaźniki były obliczone jako udział procentowy wartości poszczególnych pozycji zapasów w łącznej wartości zapasów przedsiębiorstwa.

c) kapitał (fundusz) własny
Wskaźniki struktury są wyrażone jako stosunek poszczególnych kategorii tego kapitału (I.-IX.) do jego ogólnej wartości.

d) zobowiązania i rezerwy na zobowiązania
Wskaźniki są wyrażone przez kwoty poszczególnych grup zobowiązań i rezerw na zobowiązania odnoszące się do łącznej kwoty zobowiązań i rezerw na zobowiązania


B) Analiza struktury pasywów bilansu

Jest instrumentem oceny sytuacji kapitałowej jednostki.
Na podstawie struktury pasywów można określić, z jakich źródeł zostały sfinansowane zasoby majątkowe jednostki. Analiza struktury pasywów umożliwia ocenę dostosowania relacji strukturalnych w zakresie źródeł finansowania do warunków działalności jednostki.
Wskaźnikami struktury pasywów o najwyższym poziomie agregacji są wskaźniki przedstawiające udział kapitałów własnych oraz kapitałów obcych (zobowiązań) w całości pasywów. Im większy jest udział kapitałów własnych, a tym samym mniejszy kapitałów obcych w kapitałach całkowitych, w tym większym stopniu przedsiębiorstwo finansuje działalność ze źródeł własnych.

Relacja kapitałów własnych do kapitałów obcych finansujących działalność przedsiębiorstwa może być także określona za pomocą wskaźnika stopnia samofinansowania:



Im większe wartości przyjmuje ten wskaźnik, w tym większym stopniu przedsiębiorstwo finansuje swoją działalność ze źródeł własnych. Jeśli wartość tego wskaźnika jest większa od jedności, to finansowanie kapitałami własnymi przeważa nad finansowanie kapitałami obcymi.

Relacja kapitałów obcych do kapitałów własnych jest określana mianem wskaźnika przekładni kapitałowej:




Im większe wartości przyjmuje wskaźnik, w tym większym stopniu przedsiębiorstwo finansuje swoją działalność kapitałami obcymi. Przy wartościach wskaźnika przekładni kapitałowej większych od jedności, finansowanie kapitałami obcymi przeważa nad finansowaniem kapitałami własnymi.

II - Analiza dynamiki bilansu

Analiza struktury aktywów i pasywów umożliwia poznanie relacji poziomych, zachodzących w bilansie jednostki gospodarczej. Do oceny tendencji zmian zachodzących w sytuacji majątkowej (aktywa) i finansowej (pasywa) jednostki gospodarczej, wskazane jest wykrycie relacji pionowych występujących w bilansie. Możliwość taką stwarza analiza dynamiki aktywów i pasywów.

Ma ona na celu określenie zmian, jakie zaszły w kwotach aktywów i pasywów w ciągu badanego okresu. Analiza dynamiki polega na ustaleniu zarówno skali zmian w czasie, jak i ich kierunku. Taka analiza powinna umożliwić wykrycie tendencji zmian w czasie w kształtowaniu się aktywów i pasywów jednostki gospodarczej.
W analizie dynamiki wykorzystuje się różne mierniki dynamiki, w tym zwłaszcza:
- przyrosty absolutne
- przyrosty względne



- indeksy (wskaźniki) dynamiki



Mierniki te są obliczane zazwyczaj na podstawie danych na początek i na koniec roku obrotowego. Informują o zmianach (spadek / wzrost dynamiki), jakie zaszły w aktywach i pasywach w ciągu roku obrotowego.
Mierniki dynamiki są obliczane zarówno dla całości aktywów i pasywów, jak i dla poszczególnych grup oraz składników. W ten sposób możliwe jest poznanie przyczyn, które wpłynęły na zmiany ogółu aktywów i pasywów jednostki gospodarczej.


2. Analiza powiązań aktywów i pasywów

Bilans jest dwustronnym zestawieniem rachunkowym, w którym z jednej strony wykazuje się składniki aktywów (majątkowe), a z drugiej składniki pasywów (kapitałowe) jednostki gospodarczej.

I. Zasada równowagi bilansowej

Mimo przeciwstawienia w bilansie pasywów aktywom, są one ze sobą powiązane, gdyż dotyczą tych samych zasobów majątkowych jednostki. Relację między kwotami aktywów i pasywów jednostki przedstawia zasada równowagi bilansowej:

suma aktywów = suma pasywów

Oprócz ogólnej relacji bilansowej, na podstawie bilansu można także ocenić zależności między odpowiednimi grupami składników aktywów i pasywów jednostki.


Aktywa Pasywa
A. Aktywa trwałe
B. Aktywa obrotowe A. Kapitały (fundusze) własne
B. Zobowiązania
Suma aktywów Suma pasywów


Relacje między ogólną kwotą aktywów jednostki a wielkościami kapitałów własnych i zobowiązań ukazuje następujące równanie bilansowe:

aktywa jednostki = kapitały własne + zobowiązania

Pozwala ono ocenić stopień zaangażowania kapitałów własnych oraz zobowiązań w finansowanie całości aktywów jednostki gospodarczej.

Inne równanie bilansowe przedstawia tzw. aktywa netto jednostki gospodarczej, wyrażone różnicą:

aktywa netto = aktywa jednostki - zobowiązania

Aktywa netto odpowiadają wartościowo kapitałowi (funduszowi) własnemu jednostki. Taka definicja aktywów netto jest konsekwencją faktu, że do właścicieli danej jednostki gospodarczej należy tylko ta część aktywów, która pozostanie do ich dyspozycji po spłaceniu całości zobowiązań wobec wierzycieli.

II. Złota zasada bilansowa

Podział aktywów na aktywa trwałe i obrotowe powinien pozostawać w odpowiedniej relacji do podziału kapitałów na kapitały własne i obce. Odzwierciedleniem tej relacji jest tzw. złota zasada bilansowa, która może być przedstawiona za pomocą dwóch następujących wskaźników:

A) wskaźnika zastosowania kapitałów własnych (wskaźnik pokrycia)
Relacja kapitałów własnych do aktywów trwałych


Wskaźnik pokrycia 1go stopnia

Jeśli WZKW jest  1, przedsiębiorstwo właściwie finansuje inwestycje w aktywa trwałe ze środków własnych (zachowana zasada bilansowa i finansowa).


Wskaźnik pokrycia 2go stopnia

Jeśli WZWK jest > 1, to aktywa trwałe są w całości finansowane z kapitałów stałych (zachowana zasada bilansowa i finansowa).

Najważniejszą relacją złotej reguły bilansowej jest stosunek kapitałów własnych do aktywów trwałych. Uznaje się, że aktywa te powinny być w całości finansowane kapitałami własnymi, gdyż stanowi to warunek niezależności i stabilności finansowania działalności jednostki.
Według standardów zachodnich uznaje się, że w celu zapewnienia zdolności jednostki do kontynuowania działalności, kapitał własny powinien pokrywać co najmniej 70% aktywów trwałych.

B) wskaźnika zastosowania kapitałów obcych
Relacja kapitałów obcych do aktywów obrotowych




Za poprawną strukturę finansowania uznaje się sytuację, gdzie przedstawione wskaźniki przyjmą wartości zbliżone do jedności.
Zgodnie z tą relacją, aktywa obrotowe mogą być całkowicie pokryte kapitałami obcymi. Oznacza to, że bieżąca działalność przedsiębiorstwa może być w całości finansowana zobowiązaniami. Finansowanie tej działalności nie powinno się natomiast dokonywać z kapitałów własnych.


Złota zasada bilansowa ukazuje relacje między głównymi grupami aktywów i pasywów w bilansie, wyróżnionymi wg płynności (aktywa) i własności (pasywa). Relacja między aktywami a pasywami jednostki może być także rozpatrywana przy uwzględnieniu kryterium terminowości. Chodzi o uzyskanie informacji dotyczących koordynacji w czasie określonych grup aktywów i pasywów o różnych okresach wykorzystania i różnych terminach wymagalności. Granicą podziału jest jeden rok.

Na podstawie kryterium czasu, przez jaki aktywa i pasywa są wykorzystywane w danej jednostce, można je podzielić na:
* aktywa długoterminowe
* aktywa krótkoterminowe
* zobowiązania długoterminowe
Stanowią źródło finansowania działalności jednostki gospodarczej, niewymagające odnawiania w dłuższym okresie. Dlatego wspólnie z kapitałami własnymi, zobowiązania te zalicza się do tzw. kapitału stałego.
* zobowiązania krótkoterminowe.

III. Złota zasada finansowania

Struktura aktywów z podziałem na aktywa długoterminowe i krótkoterminowe powinna pozostawać w odpowiedniej relacji do podziału kapitału n kapitał długoterminowy i krótkoterminowy. Relację tę odzwierciedla tzw. złota zasada finansowania, zgodnie z którą powinna istnieć zależność między długością okresu, w jakim składniki aktywów są wykorzystywane przez jednostkę, a długością okresu, na jaki kapitał został udostępniony danej jednostce.
Regułę ową opisują dwie następujące relacje:








Zgodnie z tymi relacjami, czas dysponowania przez jednostkę kapitałem nie powinien być krótszy niż wymagają tego określone, finansowane z niego - składniki aktywów pozostające w jednostce.


3. Analiza dynamiki i struktury rachunku zysków i strat

Rachunek zysków i strat jest podstawowym źródłem informacji na temat wyników działalności jednostki gospodarczej. Analiza danych zawartych w tym sprawozdaniu umożliwia ocenę wyniku finansowego osiągniętego w różnych obszarach działalności. Wartość bezwzględna wyniku finansowego świadczy o rentowności działalności jednostki gospodarczej.
Analiza rachunku zysków i strat nie może się ograniczać do interpretacji i oceny bezwzględnych kwot wyniku finansowego. Analiza ta powinna obejmować także wielkości, które wyznaczają ten wynik, a zalicza się do nich osiągnięte przychody i zyski oraz poniesione koszty i straty. Chodzi bowiem o rozpoznanie czynników wpływających na kształtowanie się wyniku finansowego.

Ocena wyniku finansowego osiągniętego przez jednostkę gospodarczą wymaga wyznaczenia tendencji jako kształtowania się w określonym przedziale czasowym. W najmniejszym zakresie będzie to ustalenie zmian, jakie zaszły w poziomie wyniku finansowego w ciągu danego roku obrotowego. W badaniu tym mogą znaleźć zastosowanie takie podstawowe mierniki dynamiki, jak:
* przyrosty bezwzględne
* przyrosty względnie
* indeksy dynamiki.

Ważnym źródłem informacji o czynnikach, które wpłynęły na wielkość osiągniętego wyniku finansowego, jest analiza struktury rachunku zysków i strat. Analiza ta może polegać na ustaleniu udziału poszczególnych elementów tego rachunku w wielkościach uznanych za wielkości agregatowe. Najczęściej wielkościami agregatowymi są:
1) wynik brutto
2) przychody ze sprzedaży
3) koszty całkowite.

1) Analizując strukturę tych wielkości, określa się udział kwot osiągniętych z poszczególnych rodzajów działalności w globalnej ich wartości. W analizie struktury wyniku brutto określa się udział:
- wyniku ze sprzedaży
- wyniku z działalności operacyjnej
- wyniku z działalności gospodarczej
- wyniku netto w wyniku brutto.
oraz
- wyniku z pozostałej działalności operacyjnej
- wyniku z działalności finansowej
- wyniku zdarzeń nadzwyczajnych w wyniku brutto.

2) W podobny sposób przeprowadza się analizę struktury przychodów ze sprzedaży oraz kosztów całkowitych.
W przypadku przychodów ze sprzedaży można dodatkowo określić udział:
- wyniku z poszczególnych rodzajów działalności w globalnych przychodach ze sprzedaży

- kosztów poszczególnych rodzajów działalności w przychodach
całkowitych.

Bardziej szczegółowa analiza wyniku powinna być przeprowadzona w odniesieniu do zasadniczej działalności operacyjnej. W tym przypadku należy określić strukturę:
1) wyniku ze sprzedaży
2) przychodów ze sprzedaży
3) kosztów działalności operacyjnej wg materiałów, towarów i usług


Pogłębione badanie tej struktury powinno uwzględniać strukturę asortymentową produktów i towarów.

Analiza struktury kosztów zasadniczej działalności gospodarczej powinna także obejmować określenie udziału różnych pozycji tych kosztów w kosztach całkowitych.
Przy wariancie kalkulacyjnym można określić udziały:
1) kosztów wytworzenia produktów sprzedanych
2) kosztów sprzedaży
3) kosztów ogólnego zarządu
w kosztach własnych produktów sprzedanych.
Natomiast przy wariancie porównawczym, będzie to udział poszczególnych pozycji kosztów rodzajowych w kosztach całkowitych.



Zasady analizy wstępnej:

1 – zaczynamy od pozycji najbardziej ogólnych, analizujemy ich dynamikę; następnie
pozycje bardziej szczegółowe

2 – stosujemy indeksy dynamiki i jej wskaźniki struktury.


ANALIZA PRZYKŁADOWEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO FIRMY ODZIEŻOWEJ

A) sytuacja majątkowa

I. AKTYWA RAZEM

1 - Dynamika w %: 173 135 110

dynamika wzrostów spada

2 - Wartość aktywów w latach 200a – 200d w tys.:

5 910 10 256 13 896 15 346

aktywa razem rosną

Wniosek: Przedsiębiorstwo posiada coraz więcej majątku, czyli – w ujęciu księgowym – jego wartość rośnie. Najważniejsze jest to, aby wartość ta była jak największa.


II. AKTYWA TRWAŁE A AKTYWA OBROTOWE (analiza struktury)

1 – aktywa trwałe w %: 55 41 35 38
aktywa trwałe w tys.: 3 248 4 220 4 840 5 873

Dynamika aktywów trwałych wykazuje tendencję spadkową, z wyjątkiem roku
ostatniego (200d).
Wartość aktywów trwałych natomiast wykazuje tendencję wzrostową w każdych
kolejnych latach.

2 – aktywa obrotowe w %: 45 59 65 62
aktywa obrotowe w tys.: 2 662 6 036 9 056 9 473

Dynamika aktywów trwałych wykazuje tendencję wzrostową, z wyjątkiem roku
ostatniego (200d).
Wartość aktywów obrotowych również wykazuje tendencję wzrostową.

Wniosek: W przedsiębiorstwie dominują aktywa obrotowe, z wyjątkiem roku 200a,
w którym większą dynamiką odznaczają się aktywa trwałe (55 %).

III. AKTYWA TRWAŁE (analiza dynamiki)

1 – dynamika w %: 129,9 114,7 121,3

Wniosek: Aktywa trwałe rosną o:
29.9 %,
14.7 %,
21.3 %
w kolejnych latach. Zwiększają się wtedy moce produkcyjne
przedsiębiorstwa.

IV. GŁÓWNE POZYCJE AKTYWÓW TRWAŁYCH

1 – dynamika w %:

TREŚĆ 200a 200b 200c 200d 4:2 6:4 8:6
Wartości niematerialne i prawne 0,5 0,2 0,1 0,5 63 80 463
Rzeczowe aktywa trwałe 49,9 37,5 31,7 36,6 130 115 127
Należności długoterminowe 0 0 0 0 0 0 0
Inwestycje długoterminowe 3,8 2,2 1,6 0,5 99 100 35,6
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 0,6 1,2 1,4 0,7 343 150 54

Wg dynamiki głównych aktywów trwałych, w przedsiębiorstwie dominują rzeczowe aktywa trwałe, tj. grunty, budynki itp. Cechują się tendencją spadkową – z pominięciem roku 200d, gdzie dynamika wzrosła.




2 – wartość aktywów trwałych w latach 200a – 200d (w tys.):

TREŚĆ 200a 200b 200c 200d
Wartości niematerialne i prawne 32 20 16 74
Rzeczowe aktywa trwałe 2 952 3 848 4 409 5 617
Należności długoterminowe 0 0 0 0
Inwestycje długoterminowe 227 225 225 80
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 37 127 190 102











Wg wartości aktywów trwałych, w przedsiębiorstwie dominują rzeczowe aktywa
trwałe, tj. grunty, budynki itp. Charakteryzują się tendencją wzrostową w kolejnych latach.

Wniosek: W strukturze aktywów trwałych dominują rzeczowe aktywa trwałe – jeśli występują one równo z wartościami niematerialnymi i prawnymi, oznacza to, że przedsiębiorstwo korzysta z nowych technik i technologii, jeśli natomiast w bilansie nie są wyróżnione wartości niematerialne i prawne – mamy do czynienia z przestarzałą technologią w przedsiębiorstwie.

Druga pozycja to inwestycje długoterminowe – o znacznie mniejszej wartości niż rzeczowe aktywa trwałe. Cechują się tendencją spadkową pod względem dynamiki i wartości.
W pierwszych trzech okresach (200a - 200c) inwestycje długoterminowe są inwestycjami finansowymi, gdyż nie wykazują udziału w jednostkach powiązanych. Natomiast w ostatnim okresie zmieniły one charakter, gdyż stanowią 100 % inwestycji długoterminowych w jednostkach powiązanych.

V. AKTYWA OBROTOWE (analiza dynamiki)

1 – dynamika w %: 226,7 150 104,6

Wniosek: Aktywa obrotowe rosną o:
126,7 %
50%
4,6%
w kolejnych badanych okresach.





VI. GŁÓWNE POZYCJE AKTYWÓW OBROTOWYCH

1 – dynamika w %:

TREŚĆ 200a 200b 200c 200d 4:2 6:4 8:6
Zapasy 19,2 13,3 12,9 5,5 120 131 47
Należności krótkoterminowe 16,4 40,2 29,7 47,2 217 196 176
Inwestycje krótkoterminowe 9,1 24,6 21,7 8 472 120 41
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 0,4 0,4 0,9 1 171 302 119


2 – wartość aktywów obrotowych w tys.:

TREŚĆ 200a 200b 200c 200d
Zapasy 1 132 1 360 1 786 846
Należności krótkoterminowe 971 2 111 4 128 7 250
Inwestycje krótkoterminowe 535 2 524 3 018 1 229
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 24 41 124 148


Wniosek:

a) zapasy
w pierwszych trzech okresach (200a – 200c) zapasy rosły, a w czwartym maleją. Lecz pod względem dynamiki wzrostu – zapasy generalnie maleją, czyli – suma początkowa jest wyższa od sumy końcowej.

Zapasy mają swoje odzwierciedlenie w rachunku zysków i strat pod pozycją „przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów”

TREŚĆ 200b 200c 200d
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 25 793 23 533 27 468

Zapasy w bilansie:
200b 200c 200d



Zapasy w rachunku:
200c 200d



Firma w ostatnim okresie (200d) zwiększyła sprzedaż i w ten sposób upłynniła część zapasów zalegających w magazynie, uwolniła tym samym z zapasów – gotówkę.

WNIOSEK: w pierwszych trzech latach, firma produkuje na magazyn (zapasy rosły, a sprzedaż malała). W ostatnim okresie (200d) nastąpiło ich uwolnienie.

b) należności krótkoterminowe
należności wykazują tendencję wzrostową, ponieważ wydłużyły się terminy spłaty należności

Należności krótkoterminowe mają swoje odzwierciedlenie w rachunku zysków i strat pod pozycją „przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów”

TREŚĆ 200a 200b 200c
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 25 793 23 533 27 468

Należności krótkoterminowe w bilansie:
200b 200c 200d



Należności krótkoterminowe w rachunku:
200c 200d



WNIOSEK: dynamika wzrostów należności krótkoterminowych jest dużo wyższa, niż dynami wzrostów przychodów ze sprzedaży PTM

c) inwestycje krótkoterminowe
to nasza gotówka, którą utopiliśmy w inwestycjach

Inwestycje krótkoterminowe w bilansie:
200b 200c 200d



Zapasy w bilansie:
200b 200c 200d



Należności krótkoterminowe w bilansie:
200b 200c 200d



WNIOSEK OGÓLNY: w ostatnim okresie możliwe jest zachwianie płynności:
• inwestycje krótkoterminowe spadają
• zapasy spadają
• gotówka utopiona jest w należnościach


B) sytuacja kapitałowa

I. RAZEM PASYWA

1 – dynamika w %: 173 135 110

dynamika pasywów spada

2 – wartość pasywów w tys.:
5 910 10 256 13 896 15 346

pasywa razem rosną

Wniosek: firma jest dobrze oceniana przez dostawców kapitału – przyciąga
kapitał

II. KAPITAŁY WŁASNE A KAPITAŁY OBCE

1 – kapitały własne w %: 73,3 72,7 72,6 66,7
kapitały własne w tys.: 4 330 7 453 10 084 10 239

Dynamika kapitałów własnych wykazuje tendencję spadkową, przy jednoczesnym wzroście wartości.

2 – kapitały obce w %: 26,7 27,3 27,4 33,3
kapitały obce w tys.: 1 580 2 803 3 812 5 107

Dynamika kapitałów obcych wskazuje na tendencje wzrostową, przy równoczesnym wzroście wartości udziału tych kapitałów w pasywach razem.

Wniosek: w strukturze kapitałów dominującą rolę pełnią kapitały (fundusze) własne.


III. KAPITAŁY (FUNDUSZE) WŁASNE (analiza dynamiki)

1 – dynamika w %: 172,1 135,3 101,5

Wniosek: Kapitały (fundusze) własne rosną o:
72,1 %
35,3 %
1,5 %
w kolejnych latach.

IV. GŁÓWNE POZYCJE KAPITAŁÓW (FUNDUSZY) WŁASNYCH

1 – dynamika w %:

TREŚĆ 200a 200b 200c 200d 4:2 6:4 8:6
Kapitał podstawowy 1 0,6 0,4 28,2 100 100 7200
Należne wpłaty na kapitał podstawowy 0 0 0 0 0 0 0
Udziały (akcje) własne 0 0 0 0 0 0 0
Kapitał zapasowy 49,3 40 52,1 30,9 141 176 65
Kapitał z aktualizacji wyceny 2,8 1,6 1,1 1 99 96 99
Pozostałe kapitały rezerwowe 0 0 0 0 0 0 0
Zysk (strata) z lat ubiegłych 0 -0,1 0 0 0 0 0
Zysk zatrzymany 20,2 30,5 18,9 6,6 263 84 39
Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego 0 0 0 0 0 0 0


2 – wartość kapitałów własnych w tys.:

TREŚĆ 200a 200b 200c 200d
Kapitał podstawowy 4 330 7 453 10 084 10 239
Należne wpłaty na kapitał podstawowy 0 0 0 0
Udziały (akcje) własne 0 0 0 0
Kapitał zapasowy 2 915 4 107 7 236 4 745
Kapitał z aktualizacji wyceny 164 163 157 156
Pozostałe kapitały rezerwowe 0 0 0 0
Zysk (strata) z lat ubiegłych 0 -8 0 0
Zysk zatrzymany 1 191 3 131 2 631 1 017
Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego 0 0 0 0


Wniosek:

a) kapitał podstawowy
jest stały w pierwszych trzech okresach, w czwartym uległ zmianie i mocno wzrósł (m.in. za sprawą wzrostu emisji akcji)

b) należne wpłaty na kapitał podstawowy (wartość ujemna)
przez zakup udziałów, lecz należność nie została pokryta

c) udziały (akcje) własne
przedsiębiorstwo wycofuje się z rynku, poprzez cofnięcie swoich akcji

d) kapitał zapasowy
kapitał gromadzony na ewentualność wystąpienia przyszłej straty. Może być tworzony z odpisów z zysku (zyski są reinwestowane przez właścicieli) lub z dopłat udziałowców, właścicieli.

Jego dynamika generalnie rośnie, jedynie w ostatnim okresie maleje. Jest to konsekwencją wzrostu kapitału podstawowego i spadku zapasów – w takim zaistniałym przypadku – następuje konwersja kapitałów na kapitał podstawowy.

e) pozostałe kapitały rezerwowe
tworzone są z dopłat właścicieli i w badanych okresach, takie zjawisko nie nastąpiło.

f) zysk zatrzymany (zysk netto – dywidenda)
gdy zysk jest dodatni, oznacza to, że firma jest rentowna, nawet po opłaceniu dywidendy (powiększa ona zobowiązania krótkoterminowe)

V. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA (analiza dynamiki)

1 – dynamika w %: 177,4 136 134

Wniosek: zobowiązania i rezerwy na zobowiązania rosną o:
77,4 %
36 %
34 %
w kolejnych badanych okresach.

V. GŁÓWNE POZYCJE ZOBOWIĄZAŃ I REZERW NA ZOBOWIĄZANIA

1 – dynamika w %:

TREŚĆ 200a 200b 200c 200d 4:2 6:4 8:6
Rezerwy i zobowiązania długoterminowe 8,5 8 5,9 4,5 160,8 101,4 84,1
Rezerwy i zobowiązania krótkoterminowe 18,2 29,2 21,5 28,7 185,2 150 147,3
Kapitał stały 81,8 80,5 78,5 71,3 170,9 132 100,3
Kapitał zainwestowany 81,8 80,5 78,5 71,3 170,9 132 100,3
Kapitał obcy 26,7 27,3 27,4 33,3 177,4 136 134


2 – wartość zobowiązań i rezerw na zobowiązania w tys.:

TREŚĆ 200a 200b 200c 200d
Rezerwy i zobowiązania długoterminowe 502 807 818 696
Rezerwy i zobowiązania krótkoterminowe 1 078 1 996 2 994 4 411
Kapitał stały 4 832 8 260 10 902 10 935
Kapitał zainwestowany 4 832 8 20 10 902 10 935
Kapitał obcy 1580 2 803 3 812 5 107


Wnioski:

a) rezerwy i zobowiązania długoterminowe
w strukturze kapitałów obcych stanowią niewielki procent, dominują tu przede wszystkim rezerwy i zobowiązania krótkoterminowe.

W poróżnianiu z kapitałami własnymi, których jest więcej niż kapitałów obcych długoterminowych (KOD) – to przedsiębiorstwo finansuje inwestycje z kapitałów własnych – przedsiębiorstwo rozwija się w oparciu o kapitały własne.

b) rezerwy i zobowiązania krótkoterminowe
stanowią większą część pod względem dynamiki wzrostu i wartości w kapitałach obcych ogółem. Jest to wynikiem mniejszego zaciągania kredytów na bieżącą działalność.
Firma nie ma w takim przypadku problemów z płynnością.

- zobowiązania z tytułu dostaw i usług

Dynamika w %:

TREŚĆ 200a 200b 200c 200d 4:2 6:4 8:6
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 6,4 11 14,8 12,7 296,3 181,6 95,4
Wykazują tendencję wzrostową, oprócz ostatniego okresu, gdzie można zaobserwować spadek udziału zobowiązań z tytułu dostaw i usług w zobowiązaniach krótkoterminowych.

Zobowiązania z tytułu dostaw i usług:
200b 200c 200d



Należności krótkoterminowe:
200b 200c 200d



Koszty sprzedanych PTM: (rachunek zysków i strat)
200c 200d



WNIOSKI OGÓLNE: gdy wzrastają zobowiązania z tytułu dostaw i usług a koszty sprzedanych PTM maleją – terminy płatności wydłużają się. Ulegną skróceniu w momencie, gdy zobowiązania z tytułu dostaw i usług spadną (można to zaobserwować w ostatnim okresie) i gdy wzrosną jednocześnie należności krótkoterminowe.


C) sytuacja kapitałowo – majątkowa

sytuacja kapitałowo – majątkowa jest równoznaczna z płynnością w długim terminie ustalanej przy analizie wskaźnikowej.

1 – wskaźnik pokrycia 1go stopnia

kapitały własne
≥ 1
aktywa trwałe


jeśli ta równość jest prawdziwa – przedsiębiorstwo właściwie finansuje inwestycje w aktywa trwałe ze środków własnych (zachowana jest zasada finansowa i bilansowa).

2 - wskaźnik pokrycia 2go stopnia

kapitały własne + kapitały obce długoterminowe
> 1
aktywa trwałe


jeśli ta równość jest spełniona – przedsiębiorstwo w całości finansuje inwestycje w aktywa trwałe z kapitałów stałych (zachowana jest zasada finansowa i bilansowa).






ANALIZA WYNIKU FINANSOWEGO

1. ZYSK NETTO

Zysk netto jest „+”, przedsiębiorstwo jest rentowne. Jednak wielkość tego zysku z roku na rok maleje.

2. ZYSK BRUTTO

zysk z działalności operacyjnej
4966 4131 3302

zysk z działalności finansowej
-8 -62 -115

wynik zdarzeń nadzwyczajnych
0 -12 10

zysk brutto

 Firma zyski generuje z działalności operacyjnej. Sprzedaż PTM jest głównym zajęciem przedsiębiorstwa
 Działalność finansowa nieznacznie koryguje działalność operacyjną. Koszty finansowe nie mają charakteru odsetkowego. Działalność finansowa ma mały charakter.
 Wynik zdarzeń nadzwyczajnych nie zagraża bieżącej działalności firmy, gdyż brak dużych wartości.

3. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

przychody ze sprzedaży PTM
91,2% 116,7%

koszty sprzedaży PTM
93,8% 115,4%

koszty sprzedaży
41,9% 315,7%

koszty ogólne zarządu
115,5% 122,1%

 Przychody ze sprzedaży PTM najpierw zmalały o 8,8% a następnie wzrosły o 16,7%
 Koszty sprzedaży PTM związane z wytworzeniem sprzedanych PTM w tym samym okresie spadły o 6,2% a następnie wzrosły o 15,4%

W badanym okresie przychody spadają szybciej od kosztów, lecz te drugie wolniej rosną niż przychody i maleją wolniej. W roku 200c są na wyższym poziomie (koszty sprzedanych PTM).

 Koszty sprzedaży związane są z dystrybucją. Koszty te powinny być proporcjonalne do przychodów ze sprzedaży. Widać nieefektywność działań związanych z dystrybucją produktów. Koszty te nie są uwzględnione w procesie sprzedaży. Powinny być zależne od przychodów ze sprzedaży.
 Gdy koszty ogólne zarządu rosną – firma inwestuje w administrację. Odwzorowują one dynamikę wzrostu aktywów, w szczególności aktywów trwałych (gdyż należą do kosztów stałych). Koszty te są zbyt wysokie, lecz rosną wolniej.

ANALIZA WSKAŹNIKOWA (PRZYCZYNOWA)


Płynność
jedno z głównych elementów analizy. To zdolność do regulowania zobowiązań.

Ujęcia płynności:



zdolność zobowiązania


1 – płynność w krótkim terminie

Wskaźnik płynności 1-go stopnia

WP1 = (inwestycje krótkoterminowe / zobowiązania krótkoterminowe) x 100%

brak płynności < 10 – 20% > nadpłynność

200c (3018 / 2994) x 100% = 100,80%
200d (1229 / 4411) x 100% = 27,86%
W firmie jest duża nadpłynność
Wskaźnik płynności 2-go stopnia

WP2 = [(IK + należności krótkoterminowe) / zobowiązania krótkoterminowe] x 100%

WP2 ~ 100% +/- 10%
brak płynności < 100% < nadpłynność

200c WP2 = [(3018 + 4128) / 2994] x 100% = 238,68%
200d WP2 = [(1229 + 7250) / 4411] x 100% = 192,22%

W firmie panuje duża nadpłynność, zbyt dużo środków w firmie nie jest wykorzystywanych, co może ujemnie wpłynąć na płynność (gdyż pieniądze nie pracują).

Wskaźnik płynności 3-go stopnia

WP3 = (aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe) x 100%

brak płynności < 120 – 200% < nadpłynność w dłuższym terminie

200c WP3 = (9056 / 2994) x 100% = 302,47%
200d WP3 = (9473 / 4411) x 100% = 214,76%

Podstawy funkcjonowania firmy są w pierwszym okresie niezachwiane, w kolejnych okresach mają wysoką nadpłynność. Podmiot godny zaufania.

2 – płynność w długim okresie

analizowanie płynności z odwrotnej strony niż płynność w krótkim okresie

Wskaźnik płynności 1-go stopnia (złota zasad bilansowa)

WP1 = (KW / AT) >1

Firma finansuje się z kapitałów własnych. Nie są zwracane i dlatego najbardziej związane są z firmą.

Wskaźnik pokrycia 2-go stopnia

WP2 = [(KW + KOD) / AT] > 1

Jeśli WP2 > 1 to produkcja jest zabezpieczeniem w jakimś stopniu finansowania z kapitałów stałych (własnych lub długoterminowych opcji).

Te wskaźniki obrazują prawidłowość finansowania aktywów trwałych. Jeżeli są większe od 1, bądź WP2 jest większe od 1, to AT są właściwie sfinansowane.


3 – kapitał pracujący
część kapitałów stałych zaangażowana w obrocie

Wskaźnik płynności 1-go stopnia

WP1 = KW + KOD – AT ujęcie kapitałowe

Wskaźnik pokrycia 2-go stopnia

WP2 = AO – ZK (KOK)

WP1 = WP2

Jeśli kapitał pracujący jest dodatni to jest płynność w firmie.

Zadłużenie

1 – wskaźnik struktury
 Ogólnego zadłużenia

(zobowiązania ogółem / pasywa razem) x 100%

a b c d
26,7 27,3 27,4 33,3

Zadłużenie nie jest duże. W zasadzie wskaźnik ten nie powinien przekraczać 66%.

 Mnożnik kapitałowy MK

MK = przeciętny kapitał całkowity / przeciętny kapitał własny

Przeciętny KC 200d (pKCd)

(pasywac + pasywad) / 2 = 14 621

Przeciętny KW 200d (pKWd)

(KWc + KWd) / 2 = 10 161,50

MK = 1,43

KC > KW
jest jakieś zadłużenie

Kapitały całkowite stanowią 1,43 KW, czyli są wyższe od kapitałów własnych o 43%.


MK używany jest wtedy, gdy firma rozwija się dynamicznie, kiedy zobowiązania i kapitały stałe zmieniają się w roku bilansowym.

 Ujęcie dochodowe

Wskaźnik pokrycia odsetek

WPO = (zysk netto + odsetki) / odsetki

Powinien być większy od 2,4% dla pożyczek zabezpieczających i 5% dla niezabezpieczanych.