Maria Konopnicka - życie i twórczość.

Maria Konopnicka (1842-1910)

Życiorys

Maria Konopnicka z Wasiłowskich, pseud. Jan Sawa - poetka i nowelistka. Od 1876 r. mieszkała w Warszawie, związana ze środowiskiem liberalnej inteligencji (1884-86 współred. pisma dla kobiet "Świt"). Od 1890 r. osiadła za granicą, gdzie m.in. współinicjowała akcję protestacyjną przeciw pruskim gwałtom we Wrześni i ustawom wywłaszczeniowym ("Rota" 1908). W 1902 r. osiadła w Żarnowcu k. Krosna (w dworku otrzymanym w darze od narodu).

Twórczość

Uznana za najwybitniejszą poetkę swej epoki ("Poezje" t. I-IV 1881-96), zyskała ogromną popularność i autorytet dzięki liryce patriotycznej (kontynuującej tradycje poezji romantycznej) i społecznej, w której z gorzką ironią opisywała jaskrawe objawy nędzy i krzywdy ludzkiej, ujawniające słabość pozytywistycznego programu społecznego ("Wolny najmita", "W piwnicznej izbie", "Jaś nie doczekał").

Największym osiągnięciem poetyckim Konopnickiej stały się liryki o tematyce wiejskiej i ludowej, oparte na folklorze, z wyrazistą kreacją chłopskiego narratora ("A jak poszedł król na wojnę", "Wsiałem ci ja w czarną rolę").

Żywotność zachowały głównie nowele Konopnickiej o tematyce społecznej i psychologicznej ("Mendel gdański" 1893, "Miłosierdzie gminy"), wolne od powierzchownej tendencyjności, o precyzyjnej konstrukcji, stawiające Konopnicką w rzędzie czołowych twórców polskiej nowelistyki (zbiory: "Cztery nowele" 1888, "Na drodze" 1893, "Nowele" 1897, "Ludzie i rzeczy" 1898), oraz niektóre utwory dla dzieci, zwłaszcza popularna opowieść "O krasnoludkach i sierotce Marysi" (1896). Ponadto autorka liryków refleksyjno-filozoficznych i krajobrazowych (zbiory "Linie i dźwięki" 1897, "Italia" 1901), poematu z dziejów emigracji chłopskiej "Pan Balcer w Brazylii" (1910), cennych studiów historyczno-literackich ("Mickiewicz, jego życie i duch" 1899, "Trzy studia" 1902) i szkiców kryt., przekładów.