Udział wojsk polskich na frontach II wojny światowej

Polacy byli piątą co do wielkości armią walczącą w 2 wojnie światowej. W maju 1940 roku armia polska we Francji liczyła już 84 tys. żołnierzy. Po utworzeniu rządu polskiego we Francji z generałem W. Sikorskim jako premierem, opracowano w połowie października program przewidujący utworzenie na terenie Francji dwóch polskich korpusów piechoty, dywizji pancernej i 15-20 eskadr lotniczych. Polskie siły morskie działać miały z baz w W. Brytanii, gdzie już pierwszego dnia wojny dotarł dywizjon polskich niszczycieli. 7 listopada 1939 roku W. Sikorski mianowany został Naczelnym Wodzem Wojska Polskiego. Utworzenie silnej armii stało się priorytetowym zadaniem rządu. Wodzowi Naczelnemu podlegał Sztab Naczelnego Wodza, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Kierownictwo Marynarki Wojennej i Inspektorat Polskich Sił Powietrznych. Odbudowę armii planowano oprzeć na ochotniczym zaciągu spośród polskiej emigracji zarobkowej i żołnierzach kampanii wrześniowej, którym udało się przedostać do Francji. Formowanie oddziałów przeciągnęło się w czasie, głównie wskutek opóźnień w dostawach uzbrojenia i sprzętu przez stronę francuską. Nieprzerwany udział w walkach z Niemcami brała polska marynarka wojenna stacjonująca w W. Brytanii i piloci polscy walczący z Francji. Przedstawicielami armii lądowej, którzy podjęli walkę z Niemcami po klęsce wrześniowej, byli żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich walczących w bitwie o Narwik 28 maja- 4 czerwca 1940 roku. W „Bitwie o Francję” wzięły udział: 1 dywizja grenadierów walcząca w Lotaryngii od 9 do 18 czerwca 1940 roku. Została rozwiązana na rozkaz dowódcy 21 czerwca 1940 roku, żołnierze w rozproszeniu przebijali się do południowej Francji. Ewakuowana z Narwiku Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich zdążyła powrócić na ostatnie dni kampanii francuskiej. 136 polskich pilotów zestrzeliło 52 samoloty nieprzyjacielskie przy stratach własnych 26 pilotów. Bezpośredni udział w obronie Francji wzięło 55 tys. żołnierzy polskich. Po klęsce do W. Brytanii udało się ewakuować zaledwie 20,5 tys. żołnierzy.

Wojskowe formacje polskie w W. Brytanii podczas 2 wojny światowej, Polskie Siły Zbrojne w Wielkiej Brytanii podczas 2 wojny światowej, siły zbrojne lądowe, powietrzne i morskie były tworzone przez rząd polski na emigracji w W. Brytanii. Formalną podstawę ich postanowienia stanowiły umowy polsko- brytyjskie z 18 listopada 1939 roku w sprawie współpracy Polskiej Marynarki Wojennej z flotą Brytyjskiej Marynarki Wojennej z 11 czerwca 1940 roku w sprawie wykorzystania polskich pilotów przez Królewskie Siły Powietrzne (RAF), z 19 czerwca 1940 roku w sprawie organizowania Wojska Polskiego na Wyspach Brytyjskich i z 5 sierpnia 1940 roku w sprawie utworzenia 1 Korpusu Polskiego. Początkowo oddziały polskie tworzono z oficerów i żołnierzy ewakuowanych z terytorium Francji. W końcu sierpnia 1940 roku polskie wojska lądowe na terenie W. Brytanii składały się w dwóch brygad strzelców i trzech brygad kadrowych strzelców oraz ze zgrupowania żołnierzy broni pancernej. Oddziały te od 28 września 1940 roku tworzyły 1 Korpus Polski (gen. M Kukiel). Wobec zagrożenia Wysp Brytyjskich inwazją niemiecką, od połowy października 1940 roku 1 Korpus Polski w sile 3498 oficerów i 10884 żołnierzy otrzymał zadanie obrony 200km szkockiego wybrzeża. W styczniu 1942 roku rozpoczęto organizację 1 Dywizji Pancernej pod dowództwem generała M. Boruty- Spiechowicza. W maju wojska lądowe na terenie Anglii i walczące na froncie zachodnim oddziały polskie liczyły 55 tys. żołnierzy, wojska lotnicze 14 tys., marynarka 3,8 tys. marynarzy. 1940-1944 stan posiadania PMW zwiększył się o 3 okręty podwodne i kilka ścigaczy. Okręty PMW brały udział w bitwie o Narwik, w ewakuacji wojsk alianckich z Dunkierki, bitwie o Atlantyk, w walkach na Morzy Śródziemnym, w inwazji na Francję. W lotnictwie polskim w W. Brytanii walczyło 10 dywizjonów myśliwskich i 4 dywizjony bombowe, istniały polskie szkoły lotnicze i jednostki wojskowe obsługi lotnictwa. Polskie dywizjony myśliwskie i bombowe brały udział w operacjach na froncie zachodnim między innymi w bitwie o Wielką Brytanię, w inwazji na Francję, nalotach na tereny Europy Zachodniej okupowanej przez Niemców i terytorium III Rzeszy Niemieckiej oraz w operacjach w Libii i Tunezji.

Po zawarciu traktatu Sikorski – Majski rozpoczęto formowanie armii polskiej na terytorium ZSRR. Pod koniec 1941 roku uzgodniono, że armia ta ma liczyć 96 tys. żołnierzy i 30 tys. ludzi w formacjach pomocniczych. 30 lipca 1941 roku podpisano układ między rządami armii RP i ZSRR. Kreml zgodził się na utworzenie armii polskiej z ZSRR. W konsekwencji tego układu zwolniono z łagrów i więzień obywateli i zezwolono na stworzenie armii polskiej w ZSRR. Pod dowództwem gen. Władysława Andersa 12 października 1943 roku dywizja im. Tadeusza Kościuszki sformowana w Sielcach nad Odrą, bierze udział w bitwie pod Lenino na Białorusi. Została skierowana na najtrudniejszy odcinek doznając ogromnych strat. Związek operacyjny Wojska Polskiego powołany z rozkazu Naczelnego Wodza gen. W. Sikorskiego z 12 września 1942 roku. Z formacji wojskowych ewakuowanych z ZSRR i jednostek Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie powstała Armia Polska na Wchodzie.

Dowódcą był gen. W.Anders, zastępca gen. J. Zając, szefem sztabu gen. B. Rakowski APW liczyła we wrześniu 1942 roku ok. 70,5 tys., w styczniu 1943- 62,5 tys. żołnierzy.
Udział Polaków w działaniach zbrojnych we Włoszech w maju 1944 roku 2 Korpus gen. Andersa wzięła udział w bitwie pod Monte Cassino. W czasie ofiarnego szturmu poległo 860 żołnierzy i oficerów polskich. W lipcu 1944 roku oddziały polskie zdobyły Ankonę, a w kwietniu 1945 roku Bolonię. Od końca lipca 1944 roku na drugim froncie walczyła 1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka. Wzięła tam między innymi udział w bitwie pod Falaise, w pościgu za Niemcami do granicy belgijskiej i w zdobyciu Gandawy. Pod koniec października wyzwoliła holenderskie miasto Bredę. We wrześniu 1944 roku w operacji pod Arnheim i Driel w Holandii wzięła udział 1 Samodzielna Brygada Spadochroniarzy, była to z niepowodzeniem aliantów największa operacja desantowo- powietrzna.

W wojsku obowiązywały emblematy i regulaminy polskie, składano przysięgę na wierność Rzeczpospolitej Polskiej. Zakazana natomiast była działalność polityczna. Starano się odizolować wojsko od wpływu partii politycznych, co zresztą nie zawsze się udawało. Działania rządu RP na emigracji podczas 2 wojny światowej miały ogromny wpływ na wydarzenia w kraju szczególnie na początku jego powstania, w miarę wpływu czasu i podczas przeprowadzki do Londynu, działalność polskiego rządu uległą drastycznemu pogorszeniu. Z prawie 100 tys. armii zrobiło się kilka batalionów, zaś kontakt z krajem był coraz trudniejszy. Oprócz przeprowadzki, ogromnym czynnikiem na załamanie się naszego rządu byłą śmierć W. Sikorskiego, oraz podpisanie układu z ZSRR o pomoc wzajemnej współpracy.

Uważam, że możemy być dumni ze tego, że nasze państwo pomimo takich krzywd jakie wyrządziły nam wielkie mocarstwa przez tyle wieków umiało bez swojego terytorium i poza granicami swoich korzeni, bronić swoich przekonań, tradycji i pomagać innym krajom w potrzebie, z myślą, że odzyskają swoje państwo. Polacy pokazali, że Polska jeszcze nie zginęła, pokazali, że potrafią walczyć.

Praca obejmuje zakres materiału dotyczącej II wojnie światowej.