Janusz Korczak, Aleksander Hertz, Rajmund Kolbe

Janusz Korczak (rodowe nazwisko Henryk Goldszmit) - urodził się w 1878 roku w Warszawie w rodzinie żydowskiej. Latem 1899 roku wyjeżdża do Szwajcarii, aby lepiej poznać działalność Pestalozziego. Interesowały go szkoły, szpitale, instytucje dobroczynne, ale także praktyczne pomysły pomocy naukowych. W Bazylei miał okazję być świadkiem obrad trzeciego Kongresu Syjonistycznego. Po ukończeniu studiów medycznych na Uniwersytecie Warszawskim kontynuował studia medyczne w Berlinie, Paryżu i Londynie. W latach 1905-1912 pracuje jako lekarz w szpitalu dziecięcym w Warszawie.

Od 1912 roku podejmuje pracę dyrektora Domu Sierot dla dzieci żydowskich w Warszawie przy ul. Krochmalnej 92. Tutaj i w "Naszym Domu" - sierocińcu dla dzieci polskich - Korczak wypracowuje nowatorski system wychowawczy i opiekuńczy. Tu prowadzi szeroko zakrojone i długofalowe badania nad dzieckiem i dzieciństwem Równocześnie prowadzi szeroką działalność społeczną i oświatową. Jest autorem popularnych "gadaninek radiowych" w Polskim Radio, założycielem pisma dzieci i młodzieży "Mały Przegląd".

Dorobek pisarski Korczaka książki dla dzieci, młodzieży i dorosłych, eseje, artykuły, utwory dramatyczne obejmuje 16 tomów "Dzieł Wszystkich". Ważniejsze, najbardziej znane tytuły to: "Jak kochać dziecko", "Prawa dziecka do szacunku", "Król Maciuś I", "Król Maciuś na wyspie bezludnej", "Kajtuś Czarodziej".

Teksty Korczaka tłumaczone były na wiele języków świata. Wybór "Dzieł Wszystkich" ukazał się w języku niemieckim i hebrajskim.

W 1940 roku Dom Sierot Janusza Korczaka decyzją niemieckich władz okupacyjnych przeniesiony zostaje na teren warszawskiego getta. Stąd w sierpniu 1942 roku Korczak z personelem i dziećmi zostają wywiezieni do hitlerowskiego obozu śmierci w Treblince. Wszyscy giną w komorach gazowych.

Korczak konsekwentnie odrzucał wszelkie propozycje uratowania siebie od zagłady. Nie zgadzał się na pozostawienie dzieci samych w obliczu śmierci.

Pamięć o Januszu Korczaku, jego dorobku i postawie pielęgnowana jest przez liczne ośrodki nauki, kultury, oświaty, stowarzyszenia i komitety w Polsce i na całym świecie. Rok 1978 był ogłoszony przez UNESCO Rokiem Korczaka. W ten sposób Korczak wpisany został do księgi najwyższych autorytetów kultury światowej. Umieszczony był wśród takich moralnych autorytetów ludzkich jak Sokrates, J. H. Pastolozzi, M. Ghandi, A. Schweitzer.

"Korczak wyzwalał prawdę już wprost obecnością swoją. Każdy w obcowaniu z nim stawał się sobą - był sobą. Czuło się całą małość frazesów, zakłamania i form nieistotnych. Tęskniło się wprost do tej prostoty i czystości myśli, którą niosły ludziom prócz smutku i zadumy, jego dziwne, dobre oczy"
M. Grzegorzewska



Aleksander Hertz wspomina: "Głęboko utrwaliła się w mej pamięci pogadanka pt. "Chcę siusiu". Była ona czymś wstrząsającym. Mówiła o jednym z wielkich kłopotów małego dziecka i o tym zupełnym niezrozumieniu tego kłopotu ze strony dorosłych. Mam wrażenie, że była to ostatnia z pogadanek Starego Doktora. Temat wywołał takie zgorszenie, taką reakcję, że kierownictwo Polskiego Radia musiało ustąpić, zwłaszcza, że od początku pogadanki Starego Doktora miały zaciętych przeciwników. "




Rajmund Kolbe urodził się 08. 10. 1894 r. w Zduńskiej Woli. Jego rodzice, Juliusz i Marianna z Dąbrowskich, byli tkaczami. W poszukiwaniu pracy krótko przebywali w Łodzi, a następnie w Pabianicach, gdzie Rajmund spędził dzieciństwo. Uczył się w domu. Tylko przez rok chodził do miejscowej szkoły handlowej. W 1907 r. , razem ze starszym bratem podjął naukę w małym seminarium franciszkanów we Lwowie, gdzie też obaj, w 1910 r. wstąpili do zakonu. Wraz z suknią zakonną otrzymał imię Maksymilian. W 1912 r. wysłano go na studia do Rzymu. Tam uzyskał doktorat z filozofii na uniwersytecie "Gregorianum" w 1915 r. , a z teologii w 1919 r. na wydziale ojców franciszkanów. W Rzymie też przyjął święcenia kapłańskie (28. 04. 1918). W 1919 r. wrócił do Polski i podjął wykłady w seminarium ojców franciszkanów w Krakowie, które po roku przerwał z powodu gruźlicy płuc.

W Rzymie założył wraz z kolegami w 1917 roku, stowarzyszenie Rycerstwa Niepokalanej, które po powrocie do kraju szerzył najpierw w środowisku zakonnym, a od 1920 r. także wśród świeckich. Ma ono cel apostolski - pogłębianie świadomego i odpowiedzialnego życia chrześcijańskiego, "nawrócenie i uświęcenie wszystkich pod opieką i za przyczyną Niepokalanej", jak czytamy w pierwszym jego statucie. Dla realizacji celu stowarzyszenia i dla utrzymania kontaktu z jego członkami zaczął od stycznia 1922 r. wydawać w Krakowie miesięcznik "Rycerz Niepokalanej". Pod koniec tegoż roku przeniesiony do Grodna, zorganizował tam wydawnictwo, a miesięcznik zaczął pełnić rolę pisma katechetycznego dla masowego czytelnika.

W 1927 r. założył pod Warszawą klasztor-wydawnictwo Niepokalanów, który wkrótce stał się znaczącym katolickim ośrodkiem prasowym i wydał kilka wielonakładowych miesięczników a od 1935 r. także tani dziennik katolicki - "Mały Dziennik".
W 1930 r. św. Maksymilian wyjechał do Japonii i zaczął tam wydawać japoński odpowiednik "Rycerza Niepokalanej", a wkrótce założył także, "Niepokalanów Japoński". Rozpoczął organizacje podobnych ośrodków w Chinach i Indiach. W 1936 r. sprowadzono go do Polski, aby pokierował Niepokalanowem, który stał się największym klasztorem katolickim na świecie. W chwili wybuchu II wojny światowej było tam 700 zakonników i kandydatów. Jego działalność bowiem opierała się na pracy zakonników, których liczbę wciąż pomnażali nowi kandydaci, choć wspólnota prowadziła życie bardzo surowe i ubogie.

Właśnie w Japonii, Maksymilian Kolbe spotkał się z tzw. małą radiofonią, czyli stacjami nadawczymi małej mocy zainstalowanymi w wielu punktach kraju. Po powrocie do Polski zapragnął uruchomić tego typu stację właśnie w Niepokalanowie. Jednak obowiązujące w przedwojennej Polsce przepisy nie pozwoliły na to. Nie tracąc nadziei zapisał się do PZK i został krótkofalowcem o znaku SP3RN (jak Radio Niepokalanów). Stacja nadawała na przełomie lat 193738, pokrywając swoim zasięgiem praktycznie obszar całego kraju.

Wojna zatrzymała działalność. Zakonnicy musieli rozjechać się do domów, a pozostałych około 40 razem ze św. Maksymilianem Niemcy aresztowali 19. 09. 1939 r. Po powrocie św. Maksymilian zorganizował w klasztorze ośrodek usług dla okolicznej ludności i oddał się pogłębianiu formacji pozostałych przy nim współbraci. 17. 02. 1941 r. znów został aresztowany razem z 4 bliskimi współpracownikami. Przesłuchiwano go na Pawiaku, a w maju przewieziono do Oświęcimia, gdzie stał się numerem 16670 i w powszechnie znanych okolicznościach ofiarował się dobrowolnie na śmierć głodową za współwięźnia, ojca rodziny. Zmarł dobity zastrzykiem trucizny 14. 08. 1941 r.
Św. Maksymilian prowadził działalność czysto religijną. Dążył do osiągnięcia celu nakreślonego w Ewangelii - zbudować królestwo Boże, czyli wspólnotę chrześcijan, żyjących według wzoru Chrystusa i Jego Matki.
Ukazując jego życie jako przykład dla wiernych, zwłaszcza dla kapłanów, Papież Paweł VI ogłosił go błogosławionym (17. 10. 1971 r.), a Jan Paweł II świętym (10. 10. 1982 r.)