Rozwój społeczny

6lat.- egocentryzm, stale obecny w tym czasie, hamuje głębokie stosunki społeczne. Interakcje z innymi dziećmi w rodzinie często są oparte na współzawodnictwie, ale różnią się w zależności od pozycji zajmowanej przez dziecko w rodzinie wynikającej z kolejności urodzenia. Chociaż przyjaźnią się często niedostosowane, 6-latki często uważają za najlepszego przyjaciela osobę, z którą spędzają dużo czasu. Najbardziej powszechna jest tendencja do wybierania przyjaciół tej samej płci.
7lat wzrost poczucia ja i podwyższana wrażliwość na innych wzmacniają relacje społeczne. Pomimo to zwiększona wrażliwość czyni dziecko przenikliwe świadomym własnych mankamentów, niepowodzeń i krytycznych, kierowanych pod jego adresem uwag. W skutek tego powszechne w tym czasie mogą być: rozpamiętywanie, poczucie wstydu i negatywizm. Rozwinięte zdolności interpersonalne pozwalają 7-;atkowy stać się lepszym słuchaczem. Obecnie są wzrastające oznaki empatii i rozumienia potrzeb innych osób.
8 lat Widoczny jest podział dokonujący się pomiędzy płciami. Jest on na tyle głęboki, że przeciwna płeć jest wykluczona z działalności grupy. Pomimo to nastawienie do reprezentantów płci odmiennej stanowi mieszaninę atrakcyjności i wrogości, formę, która ponownie pojawi się we wczeszmy okresie dorastania. W tym wieku większość dzieci jest przyjaźnie nastawiona i współdziałająca. Pojawia się też społeczna ciekawość dotycząca innych ludzi, której dowodem jest uwaga poświęcenie przez dziecko rozmowom dorosłych i chęć obserwowania ich spotkań. Zauważalnym jest podział na przywódców i osoby im podporządkowane.
9lat Większe zaufanie do siebie i wzrost poczucia bezpieczeństwa wzmacnia stosunki społeczne. Wcześniej zainicjowane bliskie przyjaźnie ulegają wzmocnieniu, ale nadal istnieje podział płci. W okresie tym można dostrzec dożo otwartej wrogości pomiędzy chłopcami i dziewczętami. Zaczynają się wyłaniać zorganizowane gry i inne, ustrukturalizowane formy działalności społecznej.
10lat zorganizowane formy działalności społecznej nadal przyciągają uwagę dziecka, wyłania się różnorodność zainteresowań. Większość 10-olatków nie odczuwa niechęci do spędzania czasu raczej z rodziną niż z przyjaciółmi. Pojawia się nowy podziw i szacunek dla własnych rodziców. Nadal doskonalą się relacje między ludzkie i zdolności komunikacyjne.
11lat Nowy poziom dojrzałości często wymaga ponownego określenia zarówno poczucia ja, jak i relacji społecznych. Wybory przyjaźni opierają się teraz raczej na wspólnocie zainteresowań i podobieństwie temperamentu niż na fizycznej bliskości. Chociaż w tym czasie wzrasta liczba przyjaźni, nawiązana zostaje jednak tylko jedna lub kilko bliskich relacji. Rozpoczyna się zainteresowanie przeciwna płcią, chociaż dziewczęta są prawdopodobnie bardziej zainteresowane chłopcami i częściej wypowiadają się na temat swoich zainteresowań niż chłopcy.
Rozwój moralny Trzy stadia rozwoju moralnego Piageta.
1. Stadium przed moralne (od 0-5 roku życia) w tym wieku dziecko ma ograniczoną świadomość reguł i racji je uzasadniających.
2. stadium realizm moralny (5-10 roku życia) dziecko w tym okresie jest zdolne do uczenia się reguł od rodziców i może je przestrzegać, ale brak ich rozumienia oraz uzasadniających je relacji. Uważa reguły za święte i chętnie przyjmuje karę za wykroczenie z reguły i poddaje się chętnie tej karze. 3. moralny relatywizm (od 10 roku życia) Rozwija się świadomość znaczenia reguł i powodów dlaczego trzeba je przestrzegać. Reguły zaczynają być uważane za wytwór wzajemnej zgody i przedmiot dwustronnego poszanowania.
Teoria Lawerenca Khlberga Wyróżniamy trzy poziomy rozwoju moralnego i w każdym poziomie są po dwa stadia.
1 poziom przedkonwencjonalny stadium I- orientacja posłuszeństwa i kary. Dziecko przestrzega reguł w celu uniknięcia kary, a moralne zachowanie dziecka jest oparte na lęku związanym z naruszeniem reguły. Stadium II- orientacja naiwnie egoistyczna, czyli moralność własnego interesu. Dziecko rozumie, że jak zrobi coś dobrego to zostanie wynagrodzone. Dziecko robi dobry uczynek nie tylko po to by zaspokoić swoje własne potrzeby, ale także po to, by zaspokoić potrzeby innych. Sądząc, że zaskarbiając sobie w zamian przychylność (0-9 roku życia).
2 poziom konwencjonalny ( trwa od 9-15 roku) Stadium III orientacja dobrego chłopca, dziewczyny czyli moralność interpersonalna harmonii. Istnieje znaczny konformizm. Dzieci wiedzą, że w celu uzyskania pochwały lub aprobaty ze strony innych osób muszą przestrzegać określonych reguł. Utożsamiania się z ważnymi osobami. Konformizm prowadzi w końcu do wewnętrznej świadomości reguł i do zachowania, które przyczyniają się do powstania uczucia szacunku. Stadium IV- orientacja prawa i porządku (9-15lat) Znaczenie autorytetu nie tylko w rodzinie ale też w społeczeństwie. Dzieci utożsamiają się z instytucjami takimi jak kościół, szkoła. Stając się uniknąć winy i wstydu wzbudzanych w skutek krytyki pochodzącej od autorytetów.
3 poziom pokonwencjonalny. Stadium V orientacje umowy społecznej i legalizmu. Młodzież wybiera zasady moralne, które kierują ich zachowanie. Jest przekonana, że prawa i obowiązki moralne są oparte na racjonalnej kalkulacji ogólnej użyteczności. stadium VI orientacja uniwersalnych zasad sumienia (od 16lat) Młodzież uznaje, że istnieją ogólne ich zasady moralne i uniwersalne oraz osobiste, angażuje się by je przestrzegać. Uzasadnia również te zasady wykorzystując uogólnione przez siebie wyjaśnienia.
Rozwój emocjonalny Metody uczenia się występujące w próbie rozwoju emocjonalnego:- uczenie się metodą prób i błędów, dotyczy to relacji emocjonalnych. Wyrażenie emocji. – Uczenie się przez naśladownictwo, obserwując co wzbudza określone emocje u innych ludzi, dzieci regulują podobnymi emocjami, - uczenie się przez identyfikację- kopiowanie relacji emocjonalnych silnie przeciążone. Kopiowanie osób przypadkowych. –warunkowanie,- trening- uczenie się pod kierunkiem.
Cechy emocji dziecka –intensywność,- częstość pojawiania się,- przejściowość,- pokazują indywidualność dziecka,- zmienia się nasilenie uczuć,- uczucia uzewnętrzniają się w zachowaniu.
Rodzaje emocji u dziecka – strach. Wzory zachowań związane za strachem: nieśmiałość, zakłopotanie, zmartwienie, lęk. – sposoby ukrywania leku- zachowania hałaśliwe i popisywanie się, nuda, skrępowanie, unikanie sytuacji zwiastujących zagrożenie, charakterystyczne reakcje, zachowania nietypowe, objadanie się nadużywanie środków masowego przekazu, nadużywanie mechanizmów obronnych. –złość- niemowlęta złoszczą się z powodu fizycznej niewygody, czynność związana z pielęgnacją, komunikowanie się, przedszkolaki złoszczą się gdy zabiera się im własność, gdy przedmioty nie działają zgodnie z ich życzeniem, gdy popełniają błędy. Starsze dzieci, gdy sprzeciwia się ich żądaniom, przeszkadza w czynnościach, gdy napotykają przeszkodę. –zazdrość- relacje bezpośrednie jako agresywne ataki (gryzienie, kopanie). Zmierzanie do górowania nad rywalem. Lekceważące wypowiedzi. Reakcje pośrednie: infantylne zachowania, moczenie się, ssanie kciuka, strach, wstręt do jedzenia jako manifestacja, przezywanie, skarżenie. –żal- płacz, apatia uogólniona. – ciekawość, radość, przyjemność, miłość.
Sposób rozładowania energii emocjonalnej- markotność (posępność, chorowitość, małomówność, apatyczność),- reakcje zastępcze,- przemieszczanie reakcji,- regresja,- wybuch emocji.
Agresja u dzieci wyodrębnia u dzieci zachowania agresywne wywołane przez: a) zachowania innych osób.-zachowania agresywne innych osób skierowane przeciw dziecku, zamierzone lub nie, a będące atakiem w intencjach podmiotu agresji.- czyjaś agresja skierowana na inne osoby lub istoty żywe jak zwierzęta, - czyjaś agresja skierowana przeciw rzeczom, - czyjeś zachowania obraźliwe, zmierzające do poniżenia dziecka lub narażenia go na ośmieszenie, jak przedrzeźnianie,- zachowania niesprawiedliwe polegające na lekceważeniu zasad postępowania obowiązujących w danej grupie w formie oszustwa. B) zachowania werbalne innych ludzi (oszczerstwo, wyśmiewania)c) trudności i niepowodzenia w działaniu (przy tej grupie zachowań agresywnych zachowania osób trzecich nie mają istotnego znaczenia) Rozwój dziecka w młodszym roku szkolnym
*Rodzaje ruchu- chodzenie, bieganie,
3-latek- bieg jest płynniejszy; krok bardziej wyrównany. Nie potrafi szybko obracać się czy zatrzymać. Może chodzić i biegać na palcach.
4-latek bieg poprawia się pod względem formy i siły. Większa kontrola nad zatrzymywanie się, startem i obracaniem się.
5-latek osiąga sposób biegania tak jak u dorosłego. Potrafi to wykorzystać w czasie gier. Przebiega 32m w czasie 10s.
*Rodzaj ruchu: skakanie
3latek42% dzieci skacze dobrze, może zeskoczyć z 20 cm wysokości. Odbija się z podłogi dwiema nogami.
4latek 72% dzieci sprawnie skacze. Zeskakuje z 7 cm wys. Trzymając razem stopy. Stojąc skacze na odległość od 20-25cm.
5latek 80% dzieci osiąga doskonałą sprawność w skakaniu. Biegnąc potrafi skoczyć na odległość od 70do ok. 90cm.
*Rodzaj ruchu: wspinanie się;
3latek wchodzi na schody bez pomocy, stawiając na przemian nogi. Wspina się po małej drabinie, przemiennie stawiając stopu.
4latek schodzi z długich schodów naprzemiennym krokiem jeżeli jest podtrzymywany. Schodzi z małej drabiny na przemian stawiając stopy.
5latek schodzi z długich schodów lub dużej drabiny stawiając na przemian stopy. Nabiera pod każdym względem coraz większe wprawy.
*Rodzaj ruchu: rzucanie;
3latekrzuca bez tracenia równowagi. Rzuca na odległość ok. 1m. Używając dwóch rąk. Podczas rzucania ciało jest nieruchome.
4latek 20% osiąga biegłość rzucania. Wzrasta odległość rzutu. W czasie rzucania zaczyna przyjmować taką postawę jak dorosły.
5latek74% osiąga biegłość w rzucaniu. Zaczyna przenosić ciężar ciała, rzucając, prawą stopę wysuwa do przodu. Przyjmuje postawę jak dorosły.
*Rodzaj ruchu: łapanie;
3latek łapie dużą piłkę, sztywno podając do przodu szeroko rozstawia ręce. W niewielkim stopniu (lub wcale) układa ręce do przejęcia piłki.
4latek29% osiąga biegłość w łapaniu. Łapie dużą piłkę rękoma zgiętymi w stawie łokciowym. 5latek osiąga biegłość w łapaniu. Łapie małą piłkę, używa bardziej dłoni niż ramion.
Możemy wyróżnić conajmniej 3 stadia rozwoju sprawności motorycznej.
*1.Faza poznawcza- dziecko dąży do zrozumienia sprawności ruchowej i związanych z nią wymagań. W tym momencie krytyczną rolę pełni świadomość poprzez rozwijanie pewnych strategii czy też odwoływanych w przeszłości zadań.
*2 Faza skojarzenia- można scharakteryzować ją jako uczenie się metodą prób i błędów; błędy pojawiające się w trakcie wykonywania czynności są rozpoznawane i naprawiane w przyszłości. W tym stadium zmienia się strategia z własnej dla wczesnej fazy „co robię?” w odpowiednią dla obecnej „jak to robić?”.
*3 Faza automatyczna- charakteryzuje się niewielką liczbą błędów czynności wykonywane są z taką wprawą, że można by im nadać miano sprawnych reakcji, innymi słowy dzieci zdają się teraz reagować bardzo automatycznie.

Myślenie intuicyjne 2-7lat.
*-centracja: koncentracja na jednej najbardziej rzucającej się w oczy właściwości obiektu z jednoczesnym ominięciem jego innych cech.
*-rozumowanie transdukcyjne, od szczegółu do szczegółu, bez poszukiwania. Pozwalające je powiązać w uogólnienie (indukcyjne)
*-od szczegółu do ogółu, dedukcyjne od szczegółu do szczegółu,
*-rozumowanie przekształceniowe ( transformacyjne) podczas obserwacji określonego, mającego charakter sekwencji zmian dana jednostka może zrozumieć w jaki sposób jeden stan przechodzi w drugi- niezgodność.
*-odwracalność, zdolność do odtworzenia własnej linii rozumowania aż do miejsca, w którym została ona zapoczątkowana ( niezdolność)
Operacje konkretne 7-11 lat.
*- stałość- bez względu na zmiany zachodzące w zewnętrznym, fizycznym względzie substancji, jej liść lub masa pozostaje taka sama, A zatem nawet jeśli zmienia się rozmieszczenie substancji. Zachowuje ona swoje pierwotne właściwości ( plastelina)
*-klasyfikacja-zdolność do rozumienia pojęć, klas, podklas i dokonywania inkluzji klas.
*- szeregowanie- zdolność do porządkowania obiektów według wielkości.
Rozwój pojęć:
*1. Pojęcie kształtu i wielkości; rozumienie kształtu i wielkości, w powiązaniu z odległością. Rozpoznawanie znanych form w zmienionym lub obcym otoczeniu. Odkrywanie kształtów mających dwuznaczne lub ukryte kontury( większa świadomość percepcyjna).
*2. pojęcia przestrzenne- w jaki sposób obiekty mogą zajmować różne pozycje w przestrzeni utrzymywać zróżnicowane związki z innymi obiektami. Rozumienie perspektywy.
*3. Pojęcia odnoszące się do relacji pomiędzy przedmiotem: poprawne rozumowanie w zakresie pojęć: prawy, lewy, góra, dół.
*4.Pojęcia ilości manipulowanie liczbami i traktowanie ich jako części, całości, jednostki. Poznanie operacji i arytmetycznych; dodawanie, mnożenie, odejmowanie, dzielenie, poznanie jednostki miary.
*5 Pojecie czasu: rozumienie czasu zegarowego, dni tygodnia, miesięcy.
*6 Pojecie śmierci dzieci sądzą, że śmierć dotyka starszych ludzi.
Trudności związane z uczeniem się dzieci. Są to problemy w przetwarzaniu, przypominaniu lub przekazywaniu informacji.
*Dysleksja- czynnościowe ograniczenia w czytaniu i pisaniu, Nie rozumieją tego co czytają.
* Dysgrafia- trudności fizyczne w trakcie pisania.
*Dyskalkula- dziecko dobrze rozwinięte intelektualnie. Robi zadania arytmetyczne w obrębie100.
* Deficyt językowy- są to trudności w wyrażaniu własnych myśli w słowach.
* Deficyt słuchowy- dziecko ma ograniczona zdolność słyszenia.
*Deficyt organizacji przestrzennej.
*Deficyt pamięciowy- problemy z zapamiętywaniem faktów lub tego co się wydarzyło podczas uczenia.
*zaburzenia polegające na deficycie uwagi- związane z nadmierną ruchliwością
* Deficyt zdolności społecznej- trudności.


Jakie cele wychowawcze nauczyciel powinien mieć do uczniów.
1. Rozwinięcie u ucznia krytycznego umysłu.Krytyczny umysł to taki, który ma bogatą wiedzę o sobie i otoczeniu i posiada takie poznawcze umiejętności jak zdobywanie i porządkowanie informacji o świecie i sobie tak, by wmieć czynić świat sensownym i przewidywalnym.. 2)Wrażliwość na problemy i umiejętności ich rozwiązywania.
3) Rozwijanie systemu pojęć i opanowanie odpowiedniego języka. 4) Rozwinięcie rozumowania indukcyjnego i dedukcyjnego.5) Rozwinięcie myślenia twórczego.
6) Rozwinięcie postawy badawczej.
2. Nauczenie ucznia adekwatnego zachowania. Umiejętności: *Mistrzowskie opanowanie różnorodnych umiejętności, sprawności szkolnych i życiowych ( to są nawyki) *Umiejętności realizacji zadań. *motywacja uczenia się. *samokontrola *samoobserwacja *umiejętność zachowywania się w nowych sytuacjach, czyli umiejętność wykorzystania transferu umiejętności. *umiejętności organizacje związane z zarządzaniem sytuacji uczenia się.
3. Spowodowanie by uczeń był zdrowy psychicznie. Cechy: -realistyczna orientacja w otoczeniu, - adekwatne pojęcie samego siebie,- samoświadomość, - integracja osobowa, zaufanie do siebie i innych, - odpowiedzialność, - umiejętność dokonywania wyborów i podejmowania decyzji, - oparte na sympatii i empatii reakcje z innymi.
4. Pomaganie uczniowi w znajdowaniu m-ca w społeczeństwie. Cechy: *poszanowanie godności człowieka, * poczucie przynależności do diad (para) grup i wspólnot *poczucie solidarności z innymi, *gotowość do podejmowania wyzwań ze str. społeczeństwa * różne kompetencje społeczne, * wiedza o funkcjonowaniu społeczeństwa.
3 RODZAJE KOMPETENCJI 1. Kompetencje specjalistyczne (wiedza, umiejętności w zakresie nauczonego przedmiotu) 2. Kompetencje dydaktyczne – umiejętność właściwego rozplanowywania zajęć w ciągu roku tak, by najwięcej czasu poświęcić na tematy najważniejsze , -umiejętność logicznego kontrowania lekcji, precyzowania celów.
3. Operacjonalizacja celów. – umiejętność zachęcania uczniów do aktywności przy uwzględnianiu cykl uczenia się, - umiejętność takiego rozmieszczania uczniów aby sprzyjało to celom nauczyciela i ułatwiało uczenie się– kompetencje psychologiczne (nauczyciela), - umiejętności inspirowania, motywowania uczniów do nauki, integrowania ich w zespół. Do nich należą w szczególności pozytywne nastawienia do ludzi (są to działania, w których chodzi o zdrowie, dobre zachowanie i postępy w nauce umieją: ( Nauczyciel powinien być) I aktywność, II myślenie pozytywne i postawa szacunku dla innych) - umiejętność unikania najczęstszych przyczyn, zakłóceń w komunikowaniu się ludzi przyczyny to: niepełna świadomości niektórych własnych motywów. - nieuwzględnienie umiejętności słuchaczy
-sprzeczność języka ciała ze słowami-przedwczesna interpretacja motywów-filtr farcepcyjny ( widzimy, słyszymy to co chcemy zobaczyć, usłyszeć – jest to zjawisko tzw. Ślepoty umysłowej.- dotyczy to sytuacji takich inf, które mogą podważać nasze własne dobre o dobie mniemanie i zranić miłość własną. I takie inf., które sa niezgodne lub sprzeczne z innymi inf., dobrze ugruntowanymi z mózgu. -komunikacje jednostronne (my mówimy i nie dopuszczamy innych do głosu)
UMIEJETNOSCI POROZUMIEWANIA SIĘ: -aktywne słuchanie ( koncentracja uwagi, kontakt wzrokowy, lekkie nachylenie ciała do rozmówcy, używanie zachęcających zwrotów, otwartość na punkt widzenia ucznia, powściągliwość w wyrażeniu własnego zdania, empatia, parafrazowanie, zdawanie pytań.(używanie zwrotów charakterystycznych dla rozmówcy w swoich wypowiedziach) -umiejętność przemawiania, rozmawianie( rozmowa to komunikacja dwustronna, ale rozmowa to nie jest prowadzanie dwóch monologów) -asertywność (umiejętność mówienie NIE) -umiejętność rozwiązywania konfliktów i negocjowania,
-umiejętność motywowania uczniów do nauki (umożliwianie, zdobycie wiedzy ogólnej i zawodowej przez uczenia przy pomocy różnych sposobów uatrakcyjniania procesu uczenia się.-rozbudzanie zainteresowań stosując różne metody nauczania -nauczyciel powinien być entuzjastyczny. Nauczanie uczniów korzystania z różnych źródeł inf. (słowniki, internet, obserwowania świata) -nauczenie praktycznego wykorzystywania wiedzy poza murami szkoły -rozwijanie umiejętności logicznego myślenia poprzez nauczanie problemowe i pokazywanie ciągów przyczynowo skutkowych Nauczanie samodzielnego uczenia poprzez nagradzania własnego zdania, zachęcanie do krytykowania autorytetów. – nauczenie postawy aktywnej, twórczej i z poczuciem humory.- ... – uczenie się przez własny przykład, przyznawania się do błędów., - liczenie podejmowania samodzielnych decyzji ,-kształtowanie umiejętności współpracy,- uczenie odróżnia rzeczy ważniejszych od mniejważnych. ,- uczenie odwagi cywilnej, - uczenie otwartości dzięki stworzeniu określonej atmosfery, w której można przyznać się do błędów, pokazać własną słabość dzięki stwarzaniu okazji do pracy w grupie,- zwiększanie odporności na stres, czyli zmniejszanie lęku i agresji.