Ssaki - referat

Ssaki zawdzięczają swoją nazwę temu, że samice mają sutki (gruczoły mlekowe) i karmią swe małe mlekiem. Spośród kręgowców są one najwyżej rozwinięte. Do gromady tej należy wiele gatunków, w tym również człowiek.

Poza charakterystycznym dla nich gruczołem mlekowym, wszystkie ssaki mają skórę pokrytą włosem, zbudowanym głównie z białka (keratyny). Włos ten najczęściej tworzy futro, może także przekształcić się w kolce (u jeży), rogi (u nosorożców), lub w łuski (u pancerników).

Ssaki, obok ptaków, są praktycznie jedynymi zwierzętami posiadającymi zdolność regulacji wewnętrznej temperatury ciała. Wywodzą się od gadów ssakokształtnych i po raz pierwszy pojawiły się na Ziemi w tym samym czasie, co dinozaury, a więc około 200 milionów lat temu w erze mezozoicznej. Przejście od gadów do ssaków wyraża się przede wszystkim zmianami w budowie czaszki i szczęk, a także znacznym rozwojem mózgu. Przed ponad 100 milionami lat, kiedy dinozaury dominowały na Ziemi, prymitywne ssaki były małe i prowadziły skryty tryb życia.

Kiedy wyginęły dinozaury, około 65 milionów lat temu, ssaki rozmnożyły się i zróżnicowały, zajmując wszystkie środowiska i wszystkie rejony świata.

Dzisiaj wyróżniamy 4600 gatunków ssaków. Wszystkie rozmnażają się dzięki kopulacji samca i samicy tego samego gatunku i zapłodnieniu jaja samicy przez plemnik samca. Sposób rozwoju młodych pozwala wyodrębnić 3 grupy, bardzo nierówne ilościowo: stekowce, torbacze i łożyskowce.

Torbacze i stekowce

Stekowce: dziobaki i kolczatki
Stekowce są najprymitywniejszymi ze ssaków. Po swoich przodkach gadach, zwierzęta te zachowały szczególną cechę znoszenia jaj. Młode po opuszczeniu jaja są karmione mlekiem matki podobnie jak ssaki. Obecnie stekowce żyją wyłącznie w Australii i na Nowej Gwinei, a reprezentowane są zaledwie przez 3 gatunki: dziobaka i 2 gatunki kolczatek.

Dziobak ma szczęki w kształcie kaczego dziobu, pozbawione zębów i płetwowate łapy. Jest zwierzęciem półwodnym, żyje w rzekach, a śpi na ziemi, w norze, która dyskretnie otwiera się na brzegu. Żywi się larwami owadów i skorupiaków, które zbiera na dnie wody, rozgrzebując osady.

Kolczatki przypominają duże jeże. Ich ciało pokryte jest włosem i kolcami, mają one rurkowaty pysk. Odżywiają się drobnymi bezkręgowcami (termitami, mrówkami, dżdżownicami).

Torbacze: kangury, koala i oposy

Torbacze są bardziej podobne do ssaków łożyskowych, lecz odróżnia je sposób rozrodu. Pomimo iż poród młodych w stosunkowo wczesnym stadium rozwoju ogranicza ich możliwości przystosowawcze, wykazują jednak różnorodne adaptacje i odżywiają się rozmaitym pokarmem.

Torbacze występowały bardzo licznie około 100 milionów lat temu. Dzisiaj reprezentowane są przez zaledwie około 270 gatunków. 60 gatunków, w tym oposy, spotykane są w Ameryce. Inne, jak kangury i koala, żyją w Australii i na Nowej Gwinei.

Noworodki

Dziobaki i kolczatki znoszą małe, podobne do gadzich jaja, które chroni skórzasta skorupka. Samica dziobaka składa jaja w norze w wyścielonej trawą komorze lęgowej. Kolczatki wytwarzają w czasie sezonu rozrodczego torbę, dającą czasowe schronienie jaju i noworodkowi.

U torbaczy młody pozostaje w macicy przez krótki czas. Po urodzeniu, jego narządy są dobrze wykształcone, lecz niewiele z nich naprawdę działa. Noworodek samodzielnie przedostaje się do torby i przyczepia do sutka, który nabrzmiewa i na jakiś czas łączy małego z matką. Poprzez sutek samica pompuje mleko do pyska malucha. Noworodek bardzo szybko rośnie. U wielu gatunków sutki znajdują się w torbie, jednak u niektórych są po prostu umieszczone w zagłębieniu brzucha. Noworodek torbacza nie przypomina osobnika dorosłego. Maleńki kangur to stworzenie wielkości paznokcia, z przednimi nogami większymi od tylnich. Jest ślepy, lecz ma silnie rozwinięty zmysł węchu, dzięki któremu odnajduje torbę. Po wyrośnięciu opuszcza torbę. Nowe maleństwo może się pojawić, gdy poprzednie jest już samodzielne, lecz jeszcze pije mleko matki.

Odżywianie

Znane powszechnie kangury i walabie odżywiają się trawą lub liśćmi krzewów i młodych drzewek. Wombaty spożywają trawy i ich korzenie, ścierając przy tym stale rosnące zęby. Koale mają specjalną dietę złożoną z liści drzew eukaliptusowych. Maleńkie ostronogi spijają pędzelkowatym językiem nektar z kwiatów. Do gatunków mięsożernych zaliczamy niełazy, a owadożernych myszy workowate. Mrówkożer wbrew nazwie odżywia się termitami. Wszystkie stekowce są bezzębne. Dziobak doskonale pływa i łowi swoim dziobem wiele rodzajów małych zwierząt. Kolczatki dobrze kopią, a swoim długim językiem zlizują wykopane mrówki.

Łożyskowce: wszystkie ssaki

W odróżnieniu od torbaczy samice ssaków łożyskowych wytwarzają łożysko, łączące matkę z płodem i umożliwiające odżywianie płodu. Młode przychodzą na świat całkowicie ukształtowane i następnie karmione są mlekiem przez matkę.

Ssaki łożyskowe występują bardzo licznie i znacznie różnią się między sobą. Obecnie zalicza się je do około 20 mniejszych lub większych rzędów. Kryteria klasyfikacyjne są bardzo zróżnicowane i odpowiadają często różnym sposobom odżywiania się.
I tak, wyodrębniamy owadożerne (odżywiające się owadami i innymi bezkręgowcami), gryzonie, roślinożerne (odżywiające się pokarmem roślinnym), mięsożerne lądowe (odżywiające się mięsem), mięsożerne morskie i w końcu naczelne, które są wszystkożerne, odżywiają się różnymi rodzajami pokarmu.
Do tego ostatniego rzędu należy człowiek, a także ssaki, które rozwinęły się najpóźniej, a pojawiły się około 35 milionów lat temu.

Owadożerne, szczerbaki, nietoperze

Ssaki owadożerne to zwierzęta odżywiające się przede wszystkim owadami. Wśród nich wyróżnia się grupę owadożernych właściwych, do których należą szczerbaki i nietoperze. Zwierzęta należące do owadożernych są jednymi z najstarszych ssaków. Ich ewolucja związana jest z obecnością owadów, które szeroko rozprzestrzeniły się na Ziemi, mniej więcej wtedy, kiedy pojawiły się pierwsze ssaki (około 200 milionów lat temu) i one właśnie służyły im za pokarm
Owadożerne: jeże, krety, ryjówki

Do tej grupy należą bardzo różne zwierzęta między innymi jeże, krety i ryjówki. Spotykamy tu najmniejsze ze znanych ssaków: ryjówkę etruską i maleńką ryjówkę aksamitną, ważącą 2 g i mierzącą 6 cm w wieku dorosłym, spotykana na południu Francji.

Oprócz owadów, ssaki owadożerne żywią się też różnymi bezkręgowcami (dżdżownicami, ślimakami) i zjadają ich znaczne ilości, często wielokrotnie przekraczające ciężar ciała zwierzęcia.

Ssaki te rozmnażają się bardzo szybko. Na przykład tenrek (kretojeż) z Madagaskaru ma 12 par sutek i rodzi na raz do 32 młodych!

Szczerbaki i pancerniki

Ssaki te pozbawione są zębów (mrówkojady i pancerniki) lub mają zęby, którymi nie mogą gryźć ani rozrywać pokarmu (np. leniwce). Niektóre z nich mają ciało pokryte łuskami (pancerz), tak jest w przypadku pancerników żyjących w Afryce lub Azji. Szczerbaki okryte są futrem, jak choćby leniwce, żyjące na drzewach zawieszone do góry nogami. Mrówkojady łatwo jest rozpoznać po długim pysku, zakończonym maleńkim otworem gębowym.

Nietoperze

Są to ssaki potrafiące latać. Występują na całym świecie z wyjątkiem Antarktydy, a znanych jest blisko 900 gatunków.

W okolicach o klimacie umiarkowanym nietoperze są owadożerne, co zmusza je do hibernacji w okresie zimowym. Prowadzą nocny tryb życia. Przez nos lub otwarty pyszczek wydają ultradźwięki i wychwytują powracające echo swymi wielkimi uszami dzięki temu mogą polować w ciemności.

W rejonach tropikalnych niektóre gatunki są owocożerne (żywią się nektarem, pyłkiem i owocami). Tak jest w przypadku wielkogłowów czyli latających lisów, których rozpiętość skrzydeł sięga 1,5 m.

W Ameryce żyją nietoperze wampiry, odżywiające się krwią innych ssaków: za pomocą tnących siekaczy ranią skórę bydła lub śpiących ludzi.

Odżywianie

Małe ssaki szybko tracą ciepło. Z tego powodu myśliwi, tacy jak ryjówki, muszą odżywiać się właściwie przez cały czas, by zrekompensować straty ciepła. Dziennie pożerają pokarm równy wadze swego ciała, a czasami nawet ją przekraczający. Bez przerwy biegają w podszyciu i warstwie liści, atakując chrząszcze, wije i pająki. Jeże również pożerają różnorodne owady i pomrowy, ale jako zwierzęta większe mogą żyć w wolniejszym tempie. Krety poruszają się w gęstej sieci podziemnych tuneli, wyłapując robaki i inne małe organizmy. Pokarm łuskowców, mrówników i innych mrówkożernych stworzeń, dostarczany jest w niewielkich porcjach. Owadożerne nietoperze posiadają ostre zęby, służące do chwytania i rozgryzania pokarmu. Wiele z nich poluje w locie, ale niektóre podnoszą zdobycz z liści.

Gryzonie

Znanych jest blisko 2000 gatunków gryzoni, które stanowią ponad 45% wszystkich ssaków. Wszystkie mają w każdej ze szczęk parę stale rosnących siekaczy, które muszą ciągle ścierać. Nie mają one kłów, zaś ich zęby trzonowe posiadają wyjątkowo twardą koronę, służą im one rozcierania roślin lub ziarna. Gryzonie nie są zbyt wielkie. Niektóre z nich mają w policzkach torby, rodzaj kieszeni, służący do transportowania towaru. Gryzonie są bardzo zróżnicowane, można je jednak podzielić na 3 duże grupy: wiewiórko kształtne – wiewiórki, świstaki i bobry, jeżozwierzokształtne i myszokształtne – szczury i myszy, do których można dołączyć lemingi i chomiki.

Wiewiórki, świstaki i bobry

Zwierzęta te mają ogon pokryty włosem. Prowadzą dzienny tryb życia i są najczęściej zwierzętami żyjącymi społecznie.

Wiewiórki występują wszędzie z wyjątkiem Australii i Antarktydy. Wiewiórka pospolita liczna w Europie, żyje na drzewach, a jej długi ogon służy jako ster, gdy przeskakuje z drzewa na drzewo. W Ameryce, a także w Azji niektóre gatunki wiewiórek są zwierzętami naziemnymi.

Świstaki występują w Europie, Azji i w Ameryce: mieszkają w norach, a w zimie śpią – czyli zapadają w stan hibernacji, żyjąc zapasem tłuszczu, zgromadzonym latem.

Powszechnie występujące w Ameryce Południowej pieski preriowe żyją w koloniach. Ich krzyki alarmowe przypominają szczekanie, co wyjaśnia ich nazwę.
Bobry mogą ważyć od 30 do 40 kg i są największymi z gryzoni półkuli północnej. Za pomocą siekaczy ścinają drzewa, z których następnie budują tamy na strumieniach.

Jeżozwierze

Grupa ta występuje głównie w Ameryce Południowej i reprezentowana jest przez tak duże zwierzęta jak paka, aguti i świnka morska. Pochodząca z Peru świnka morska rozprzestrzeniła się na całym świecie jako zwierzę do towarzystwa. Jeżozwierze właściwie występują w Afryce, Azji i Ameryce, ale gatunki te różnią się między sobą, zależnie od kontynentu na jakim żyją. W Ameryce żyją one na drzewach, odżywiając się korą; gdzie indziej są zwierzętami naziemnymi.

Szczury i myszy

Jest to niewątpliwie najliczniejsza grupa gryzoni. Występują na wszystkich kontynentach, z wyjątkiem Antarktydy. Są one niewielkich rozmiarów, ale jest ich dużo, mogą się bowiem rozmnażać bardzo szybko. Rozróżnia się wiele gatunków, a wśród nich szczury, myszy domowe, myszy polne oraz skoczki afrykański i azjatyckie. Zależnie od gatunku gryzonie żyją pod ziemią, na drzewach lub częściowo w wodzie.

Lemingi i chomiki są bliskimi krewniakami szczurów i myszy. Chomik syryjski stał się zwierzęciem domowym. Chomik europejski żyje w stanie dzikim od Alzacji po Syberię. Wszystkie te zwierzęta mogą powodować szkody w uprawach ze względu na swą znaczną liczebność. Niekiedy przenoszą również choroby. Czarne szczury, za pośrednictwem przenoszonych przez siebie wszy i pcheł, wywołały w wielu krajach straszliwe epidemie tyfusu i dżumy.

Zęby i szczęki

Gryzonie posiadają dwa duże siekacze na górze i dwa na dole przedniej części szczęk. Zęby te stale rosną i są używane do wgryzania się w twardy pokarm roślinny. Dzięki temu ścierają się w miarę wzrostu. Emalia pokrywająca przód siekaczy jest bardzo twarda więc ząb w trakcie ścierania przybiera dłutowaty kształt. Wzdłuż szczęk rosną spłaszczone zęby żujące. Króliki mają po dwie pary dłutowatych siekaczy. Swój pokarm trawią dwukrotnie. Pierwszy raz gdy go jedzą, drugi gdy spożywają wytworzony z niego kał.
Roślinożerne

Na początku trzeciorzędu wraz z rozwojem sawann prerii pojawiły się duże zwierzęta. Zwierzęta roślinożerne musiały wówczas pokonać dwojakiego rodzaju trudności. Po pierwsze musiały nabyć zdolność trawienia błonnika, który jest głównym składnikiem roślin. Problem ten został rozwiązany dzięki zmianom anatomicznym. Zwierzęta roślinożerne mają długie przewody pokarmowe, duże jelito ślepe, a także u niektórych z nich, szczególny sposób trawienia, przeżuwanie. Po drugie, musiały one bronić się przed drapieżnikami.. dlatego zwierzęta roślinożerne mimo dużych rozmiarów biegają wyjątkowo szybko, albo żyją w grupach. Istniejące dziś gatunki podzielone są na wiele rzędów: trąbowce (słonie), nieparzystokopytne (konie, nosorożce, tapiry), Hyracoidea (góralki) i parzystokopytne (żyrafy, wielbłądy, jelenie, pustorogie). Liczba ich palców waha się od 1 do 5 na każdej z kończyn.

Słonie, mrówniki i góralki

Słonie są największymi z ziemskich ssaków. Ich masywne kończyny wyposażone są w 5 palców, opierających się na masywnej opuszce. Charakterystyczną cechą jest trąba, utworzona z nosa zrośniętego z górną wargą. Służy ona słoniowi do wciągania wody (do picia lub polewania się),do zrywania roślin lub liści z drzew, ale także jako organ powonienia, ponieważ nozdrza usytuowane są na jej końcu. Słonie, które dużo jedzą i piją (200 kg masy zielonej i 150 litrów wody dziennie) mają zaledwie 6 zębów: 4 trzonowe i 2 siekacze, tworzące ciosy z kości słoniowej. Handel kością słoniową jest dzisiaj bardzo ograniczony ze względu na ochronę słoni.

Znane są tylko dwa gatunki słoni – słoń afrykański i słoń indyjski (azjatycki). Słoń afrykański zamieszkuje sawanny i las do wysokości 3600 m n.p.m. żyje w niewielkich stadach prowadzonych przez starą samicę. Słoń indyjski został udomowiony: można go poznać po mniejszym wzroście, mniejszych uszach i często znacznie krótszych ciosach. Poza tym jego trąba zakończona jest jedną wargą, podczas gdy słoń afrykański ma dwie.

Góralki to podobne do królika stworzenia o krótkich uszach i grubych ogonach. Żyją w Afryce i na Bliskim Wschodzie. Większość jest wielkości zająca, choć niektóre osiągają wielkość małego psa

Góralki drzewne mają specjalne łapy pomagające we wspinaniu na drzewa, na których mieszkają w lasach i puszczach Afryki. Są samotnikami prowadzącymi nocny tryb życia.

Góralki stepowe i abisyńskie zamieszkują skaliste wzgórza na równinach wschodniej Afryki. Czasami żyją w grupach mieszanych, złożonych z kilkuset osobników, którym przewodzi najsilniejszy samiec. Porozumiewają się między sobą za pomocą różnych wrzasków i gwizdów. Kiedy członkowie grupy zjadają posiłek, jedno zwierze zwykle starszy samiec, siedzi na skale i czuwa. W razie niebezpieczeństwa strażnik ostrzega pozostałych, którzy szybko szukają schronienia.

Podobne do świń, mrówniki prowadzą samotne życie na trawiastych terenach centralnej i południowej Afryki. Samce żyją same, spotykają się z samicami tylko w okresie godowym, podczas gdy samica opiekuje się swoim jednym dzieckiem. Mrównik żywi się mrówkami i termitami, które wygrzebuje spod ziemi przy pomocy swojego długiego nosa. To niepozorne zwierzątko potrafi wędrować ponad 10 km w poszukiwaniu gniazd mrówek czy kopców termitów, podążając za swoim bardzo wrażliwym węchem i doskonałym słuchem.

Mrównik ma długie, ostre, przypominające szpony pazury, które świetnie nadają się do kopania. Gwałtownie ryje w kopcu termitów, następnie wsadza do dziury swój ruchliwy pyszczek i wylizuje insekty długim, cienkim i lepkim językiem. Mrówniki są świetnymi kopaczami. Potrafią wykopać metrowej długości tunel o wiele szybciej niż grupa robotników wyposażona w łopaty. Jeśli zwierze poczuje zagrożenie ze strony hieny, lamparta czy lwa, szybko kopie dziurę w ziemi i zagrzebuje się w niej. Zdarza się jednak, że próbuje odeprzeć napastnika swoim silnym ogonem i przednimi łapami.

Nosorożce i tapiry

Te roślinożerne zwierzęta, żyjące samotnie, mają kończyny trójpalczaste. Nosorożec ma twardą skórę, które grubość dochodzi do 6 cm. Występuje 5 gatunków nosorożców, w tym nosorożec czarny, żyjący w Afryce tropikalnej, który ma dwa rogi i nosorożec indyjski, który ma tylko jeden róg. Rogi te są bardzo poszukiwane, dlatego nosorożce były prawie całkowicie wytępione i dzisiaj jest ich niewiele.

Najlepiej rozwiniętym zmysłem nosorożca jest węch, umożliwiający mu wykrywanie niebezpieczeństwa z dużych odległości. Nosorożec ma dobrze rozwinięty słuch – jego stojące, specjalnie ukształtowane i bardzo ruchliwe małżowiny uszne mogą być nakierowane w stronę każdego podejrzanego źródła dźwięku.

Tapir jest zwierzęciem leśnym. Tapir indyjski żyje w Azji południowo – wschodniej, zaś inne gatunki tapirów w Ameryce tropikalnej. Wszystkie są wielkości małego konia, mają krótką trąbę, utworzoną, podobnie jak trąba słonia, przez zrośnięcie nosa z wargą górną.

Tapir ma wydłużone masywne ciało, krótkie kończyny, małe i raczej niezbyt ruchliwe małżowiny uszne. Skóra tapira jest twarda i okryta tylko rzadkim, twardym włosem. Wyjątkiem jest tapir górski, który posiada długą i gęstą sierść zabezpieczającą go przed zimnem.

Konie, osły i zebry

Konie, osły i zebry tworzą rodzinę koniowatych. Ich charakterystyczną cechą jest to, że mają tylko jeden palec tworzący kopyto. Pewne modyfikacje szkieletu pozwalają im na bardzo szybki bieg po twardej ziemi. Wszystkie te zwierzęta są roślinożerne, żyją na sawannach lub stepach.

Rodzina koniowatych była niegdyś bardzo liczna, dzisiaj reprezentuje ją zaledwie 10 gatunków. Pozostał już tylko jeden gatunek dzikiego konia – koń Przewalskiego, pochodzący z Mongolii. Wszystkie inne gatunki zostały udomowione. Kilka gatunków dzikich osłów żyje jeszcze w Afryce i Azji. Natomiast zebry, bardziej samodzielne, nigdy nie zostały udomowione. Wszystkie są gatunkami afrykańskimi i żyją w wielkich stadach. Znane są 3 gatunki zebr, w tym zebra stepowa i zebra Grevego, które można rozpoznać przede wszystkim po paskach.

Przeżuwacze

Dzięki złożonej budowie swego żołądka przeżuwacze mogą jednorazowo przyjmować znaczną ilość pokarmów roślinnych. Połykają trawę możliwie jak najszybciej, magazynują ją w żwaczu, a następnie chronią się w spokojne miejsce. Rozróżniamy 4 główne rodziny przeżuwaczy: pustorogie, jeleniowate, żyrafowate i wielbłądowate. Bizon amerykański, jak i wół piżmowy, kozica, muflon oraz wszystkie antylopy (np. impala) należą do rodziny pustorogich. Przeżuwacze te przypominają dzikich przodków bydła, kozy i owcy. Wszystkie mają pojedyncze, nierozgałęzione rogi, których nie tracą.

Jeleń (lub watipi), łoś, sarna, ren (lub karibu) i daniel są najbardziej rozpowszechnione spośród rodziny jeleniowatych. W odróżnieniu od pustorogich mają one rozgałęzione rogi nazywane rosochami, które gubią co roku, i które ponownie odrastają. Na ogół poroża mają tylko samce.

Żyrafy i okapi należą do żyrafowatych. Przeżuwacze te żyją w strefie tropikalnej Afryki. Mają one charakterystycznie małe rogi pokryte skórą i ponad 12 godzin dziennie spędzają na pobieraniu pokarmu. Długość szyi żyrafy nie pozwala jej na skubanie trawy, odżywia się więc młodymi pędami i liśćmi drzew, zrywanymi z wierzchołków. Żyrafy wolą żyć w niewielkich grupach, rzadko samotnie. Samce często staczają ze sobą dość gwałtowne walki.

Wielbłądy baktriany, dromadery, lamy, alpaki i wigonie tworzą rodzinę wielbłądowatych. Żyją one w jałowych okolicach Azji i górach Ameryki Południowej. Baktrian – o dwóch garbach – żyje w Azji Środkowej; dromader - o jednym garbie – pochodzi z Arabii. Jest on przystosowany do życia na pustyni, został wprowadzony przez człowieka na Saharę i w inne rejony Afryki.

Hipopotamy, świnie i dziki

Hipopotam spokrewniony jest ze świnią, ale znacznie od niej większy. Masa ciała może dochodzić do 4 ton, występuje w Afryce tropikalnej. Zwierzę to większą część życia spędza w wodzie. Kształt jego głowy pozwala mu oddychać, gdy całe ciało zwierzęcia jest zanurzone. Samica wydaje swe małe na świat na płytkiej wodzie i młody hipopotam ssie pod wodą, wstrzymując oddech. Hipopotam leśny, prowadzący mniej wodny tryb życia niż jego wielki "kuzyn”, żyje głównie w lesie. Dzisiaj jest już bardzo rzadkim zwierzęciem, ponieważ jego środowisko naturalne stale się kurczy. Pozostało już tylko kilka osobników w Afryce zachodniej.

Dzik jest przodkiem świń domowych. Wiosną i latem odżywia się liśćmi, łodygami i kwiatami traw. Jesienią i zimą zjada żołędzie i korzonki, których poszukuje przewracając ("buchtując”) ziemię ryjem ("gwizdem”). Zdarza mu się także zjadać drobne gryzonie, koniki polne, a nawet małe ptaki.

Świnie leśne, świnie rzeczne i guźce, żyjące w Afryce, należą do tej samej rodziny. Amerykańskie pekari, reprezentowane przez 3 gatunki, są kuzynami dzikich świń i należą do zbliżonej rodziny.

Mięsożerne

Zwierzęta drapieżne polują na żywe ofiary i mają przystosowane do tego celu zęby: kły do zabijania ofiary siekacze do rozdzierania skóry i zęby trzonowe do odcinania mięsa. Łasica, gronostaj, tygrys i lampart polują samotnie. Lwy, wilki i likaony polują w grupach, co pozwala im atakować zdobycz dużych rozmiarów, którą się potem dzielą. Lisy, kuny i szopy pracze polują, ale jedzą także owoce, jaja itp. Wydry łowią ryby. Niedźwiedzie, z wyjątkiem białego niedźwiedzia, żywią się głównie pokarmem roślinnym.

Wilki i lisy

Należą one do rodziny psowatych i swym wyglądem przypominają psa. Ich bardzo silnie rozwinięte mięśnie i wydłużone kończyny pozwalają na szybki bieg. Wilki zajmowały niegdyś prawie całą półkulę północną, ale tępiono je w wielu krajach. Żyją w grupach o ścisłej hierarchii (niektóre osobniki dominują nad innymi) i komunikują się za pomocą całej gamy różnorodnych dźwięków.

Lis zamieszkuje także prawie całą półkulę północną, żyje jednak samotnie lub w niewielkich rodzinach w norach. Jest to sprytne zwierzę, które potrafiło przystosować się do obecności i działań człowieka.

Kot, ryś, lampart i lew

Wszystkie te zwierzęta należą do rodziny kotowatych i przypominają budową kota: krótki pysk, małe uszy, 5 palców w kończynach przednich i 4 palce w tylnich, chowane pazury. Właśnie u kotów zaznaczona jest najwyraźniej ich drapieżność i mięsożerność. Kot domowy jest zwierzęciem średniej wielkości i niewątpliwie pochodzi od kota afrykańskiego lub z Bliskiego Wschodu ( po raz pierwszy udomowiony przez Egipcjan ponad cztery tysiące lat temu). Inne gatunki dzikie przetrwały jeszcze do dzisiaj: żbik w Europie, puma (czyli kuguar) w Ameryce, manul w Azji.

Występują dwa gatunki rysi w Ameryce Północnej, szczególne liczne w Kanadzie.
W Europie ryś jest już bardzo rzadki, ale czynione są próby jego reintrodukcji w wielu rejonach.

Największe kotowate zalicza się zwykle do rodzaju Pantera: lampart, spotykany w Afryce, jaguar w Ameryce, tygrys azjatycki i lew, spotykany tylko w Afryce i niewielkiej części Indii. Żyje on w niewielkich grupach rodzinnych, w których polują samice. Gepard, występujący w całej Afryce i Azji Zachodniej, jest jednym z najszybszych zwierząt.

Niedźwiedzie

Tradycyjnie zakwalifikowane do mięsożernych, są w rzeczywistości wszystkożerne, odżywiają się pokarmem roślinnym i zwierzęcym. Są stopochodne, mimo ciężkiego i masywnego ciała są zręczne i szybkie. Niedźwiedź biały, czyli polarny największy z lądowych drapieżników żyje w rejonach podbiegunowych Kanady, Alaski i Syberii. Jest znakomitym pływakiem, żywi się fokami i rybami.

W Stanach Zjednoczonych, na Alasce i w Górach Skalistych, żyją niedźwiedzie grizzly żywiące się roślinami i drobnymi gryzoniami. Do tego samego gatunku należy europejski niedźwiedź brunatny, jest on mniejszy i mniej agresywny, stał się ostatnio gatunkiem bardzo rzadkim. Jeszcze mniejszy jest niedźwiedź czarny, występujący w Ameryce Północnej. Jest on bardzo zręczny: wspina się na drzewa, aby zdobyć pożywienie (owoce i owady), lub schronić się przed niebezpieczeństwem.

Naczelne

Nazwane Primates przez szwedzkiego przyrodnika Linneusza, gdyż według niego były pierwsze w klasyfikacji królestwa zwierząt. Naczelne dzielą się na dwie grupy: małpiatki (lemury i małpiatki) i małpy, do których należy człowiek. Ich mózg jest bardziej rozwinięty niż u innych ssaków, odmienna budowa czaszki. Oczy skierowane do przodu, co umożliwia im dobre widzenie przestrzenne i ocenę odległości. Naczelne są stopochodne, chodzą opierając o ziemię całą dłoń i całą stopę. Mogą chwytać przedmioty, ponieważ w ręce kciuk jest przeciwstawny do innych palców.

Lemury i małpiatki

Zwierzęta te żyją na drzewach, bardzo licznie na Madagaskarze, ale występują także w Afryce i Azji. Odżywiają się głównie liśćmi i owocami, czasem także owadami i drobnymi owadami.

Najciekawszym z lemurów jest lemur aye – aye. Ma on bardzo długi jeden palec do wydłubywania owadów spod kory.

Małpiatka ma wygląd podobny do małego lemura, długi ogon, wielkie oczy, silnie rozwinięte kończyny. Wygląda tak, jakby była organizmem pośrednim między lemurami a małpami.

Uisti, makaki i pawiany

Małpy żyją najczęściej na drzewach i jadają wszystko, najczęściej są jednak roślinożerne. Dzieli się je na dwie grupy: małpy Nowego Świata (Ameryka) i małpy Starego Świata (Afryka i Azja). Małpy Nowego Świata, uisti i czepiaki mają 32 do 36 zębów i bardzo szeroko rozstawione nozdrza. Długie ramiona umożliwiają im przemieszczanie się z drzewa na drzewo. Ogon jest chwytny.

Wszystkie małpy Starego Świata: makaki, pawiany, nosacze, dżelady, mają 32 zęby, nozdrza wąskie, blisko osadzone i ogony nie wykazujące zdolności chwytnych. Wiele z nich wiele z nich większość życia spędza na ziemi. W Afryce pawiany żyją stadami, samice mają potężne kły, które umożliwiają im stawianie czoła potężnym drapieżnikom. Makaki, np. rezus tworzą zorganizowane grupy. U rezusa odkryto czynnik Rh, od nazwy rezus charakteryzujący grupy krwi.

Gibony, orangutany, goryle i szympansy

Małpy te nie mają właściwie ogona i są zwierzętami najbardziej podobnymi do człowieka, stąd ich nazwa człekokształtne. Gibony, żyjące w południowo – wschodniej Azji są najmniejszymi z małp, prawie nigdy nie schodzą z drzew, wśród których sprawnie poruszają się dzięki swoim długim ramionom.

Orangutan zamieszkujący lasy Sumatry i Borneo (Indonezja) to duże zwierze żyjące na drzewach, jest zagrożony wyginięciem.

Goryle są największe z małp. Samice mierzą 2 metry i ważą 250 kg. Żyją w grupach w środkowej i zachodniej Afryce.

Szympansy żyją także na drzewach, gdzie co wieczór budują gniazdo do spania. Potrafią nie tylko wytwarzać, lecz także posługiwać się także posługiwać się bardzo prostymi narzędziami. Są to małpy, których zachowanie jest najbardziej zbliżone do człowieka. Ludzie i szympansy mają zresztą wspólnego przodka: ramapiteka.