Pozostałości czasów Antycznych

Możemy się uważać za potomków Greków, Rzymian, Egipcjan, Inków czy też Sumerów ! Spuścizny po nich wszystko wytłumaczą. Po wielu wiekach licznych odkryć okazało się, iż ludzie starożytni bardzo wpłynęli na rozwój kultury europejskiej. Jednym z ciekawych zachowań, zapoczątkowanych przez Greków jest wychowanie. To właśnie oni jako pierwsi odkryli, iż wychowanie jest procesem podobnym do budowania.

Zacznę od kultury rzymskiej i greckiej dwie wielkie kultury po których wiele pozostałości przetrwało do dziś. Tam powstała filozofia której, przedmiotem badań stał się człowiek, jego szczęście i sposoby osiągnięcia szczęścia. . Powstawały więc różne szkoły głoszące różne nauki. Szkoła cyników głosiła że największym dobrem jest cnota, którą może osiągnąć każdy człowiek, w celu osiągnięcia ideału nie należy zawahać się przed porzuceniem majątku. Mimo rozgłosu jakim cieszył się ten kierunek największą popularnością cieszyły się szkoły stoicka i epikurejska. Założycielem pierwszej był Zenon z Kition na Cyprze, który nauczał w Atenach. Podsumowując: filozofia grecka pozostawiła po sobie bardzo przydatne i ciągle aktualne nauki.

Teraz pada pytanie czy coś oprócz filozofii od starożytnych Greków i Rzymian otrzymaliśmy ? Tak, jest to Matematyka. To właśnie dzięki Euklidesowi z Aleksandrii który napisał podręcznik geometrii pt. Stoicheia geometrias (Elementy geometrii)który obowiązywał do XIX wieku, a zawarte w nim postulaty mają do dziś ogromne znaczenie dla matematyki. Szczególnie doniosła była działalność Archimedesa z Syrakuz który był jednym z najwybitniejszych matematyków. Związane są z nim liczne twierdzenia, jak np. prawo o zanurzaniu ciała w cieczy, wykrycie liczby TI. Potrzebnej do obliczania obwodu i powierzchni koła. Znał on również rachunek różniczkowy, był twórcą mechaniki,, choć jego wynalazki miały niewielki zastosowanie w użyciu praktycznym w związku z obfitością rąk do pracy.

Wiadomo już o pozostawieni nam wiedzy filozoficznej i matematycznej. Zostaliśmy także obdarowani geografią. Postęp nauk matematycznych a także poszerzenie horyzontu przyczyniły się do rozwoju geografii. Wybitny geograf starożytnej Grecji Eratostenes z Cyreny zebrał w swojej Geografii nie tylko nowy materiał ale także podwaliny geografii matematycznej, on też obliczył, z małym błędem tylko błędem obwód ziemi, wykreślił także południki i równoleżniki, dzięki którym starał się określić położenie miast, co też częściowo mu się udało. W dziedzinie astronomii należy wymienić Arystarcha, który usiłował dowieść że planety obracają się wokół słońca, niestety to mu się nie udało.

Zawdzięczamy Grekom i Rzymianom nie tylko filozofię matematykę i geografię ale też i medycynę. Bogaty materiał w dziedzinie flory pozwolił uczniowi Arystotelesa- Teofrastowi na napisanie Feri fyton historias, która to była przez tysiąclecia podstawą botaniki. Nastąpił także rozwój anatomii, Lagidzi bowiem zezwalali na przeprowadzanie sekcji zwłok a nawet na wiwisekcję której poddawano skazańców.

Również te kultury zapoczątkowały filologię. W bibliotece aleksandryjskiej w związku ze sporządzaniem katalogu rękopisów zaczęto klasyfikować rękopisy tego samego dzieła. Tak narodziła się krytyka tekstu, przez porównanie rękopisów starano się bowiem ustalić stopień ich autentyczności. Filologowie dokonywali podziału dzieł na księgi, oceniali ich wartość pod względem walorów estetycznych, a także opracowywali życiorysy autorów.

Kolejną ważną rzeczą wprowadzoną przez Greków i Rzymian mającą wpływ na życie codzienne jest budownictwo, a konkretniej wybudowanie pierwszych wodociągów i kanalizacji bez których przecież nie można dziś wyobrazić sobie życia W Rzymie właśnie wzniesiono pierwsze murowane budynki i kryte hale. Mamy więc kolejny "ślad" świadczący o przydatności wynalazków Greków i Rzymian. Najbardziej znane zabytki w Rzymie Forum Romanum, światynia Westy, światynia Antoniusza i Faustyny, Panteon, łuk Tytusa, Koloseum, most na Tybrze, akwedukt w Segowi (Hiszpania), Pompeje, teatr w Efezie. I w Grecji: piramida Dżesera, piramida Cheopsa w Giza, świątynia Amona w Karnaku, świątynia Amona w Luksorze, świątynia Hatszepsut w Deir el-Bahari, świątynia Ramzesa II w Abu Simbel.

Po tych starożytnych kulturach odziedziczyliśmy również pewien system polityczny zwany demokracją. Demokracja jest ustrojem w którym władza należy do ludu, dzięki wprowadzeniu demokracji przez Greków, sami możemy wybrać sobie głowę państwa i może to zrobić każdy dorosły człowiek bez względu na płeć, rasę, czy wyznanie. Demokracja pozostaje najlepszym systemem mimo tego że powstała kilka tysięcy lat temu. Moim zdaniem demokracja jest jedną z ważniejszych rzeczy które zostały wprowadzone przez starożytnych.

Grekom i Rzymianom powinniśmy być wdzięczni również za wynalezienie pisma. Zaczątkami pisma były znaki własności, symbole, lecz utrzymały się w stanie szczątkowym. Właściwe pismo rozwinęło się z piktografii, czyli pisma obrazkowego które po wynalezieniu systemu pisma nie zanikły, lecz utrzymały się w stanie szczątkowym. Rysunki te mogły być odczytywane przez ludzi posługującymi się różnymi językami. W końcu udoskonalono pismo pisząc na papierze pergaminowym który stał się głównym nośnikiem wiadomości przez wiele następnych wieków.

Kolejnym dobrem pozostawionym nam przez starożytnych jest olimpiada. Pierwsze zanotowane igrzyska olimpijskie odbyły się właśnie w Grecji w 776 r. p.n.e., ale ich faktyczny początek jest o wiele wcześniejszy. Pierwszym zanotowanym zwycięzcą był Korojbos z Elidy, który zwyciężył w biegu na jeden stadion (192).

W 394 r. n.e. edykt cesarza rzymskiego Teodozjusza I Wielkiego położył kres igrzyskom olimpijskim jako pogańskiej manifestacji. Inicjatorem nowożytnych igrzysk olimpijskich pod auspicjami Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego był Pierre de Coubertin. To właśnie on zaprojektował flagę z pięcioma splecionymi kołami, symbolizującymi jedność sportową wszystkich kontynentów.

Teatr jest kolejnym osiągnięciem Starożytnych, które przeniosło się do naszego życia z tamtych czasów. To właśnie Grecja jest kolebką teatru i to właśnie tam wykształciły się podstawowe gatunki dramatyczne: tragedia i komedia. Oczywiście z początku teatr grecki nie wyglądał tak jak dziś. Na scenie mogło być najwięcej trzech aktorów, z których każdy był ubrany w buty na koturnach, dość grubą szatę, oraz maskę która była, w zależności od charakteru postaci, tragiczna lub komiczna. Cały ten strój miał na celu powiększenie postaci człowieka, ponieważ widowiska odbywały się pod gołym niebem.

Poza tymi rzeczami w pewnym sensie przetrwała wiara Greków i Rzymian. "W pewnym sensie" ponieważ, wprawdzie nikt już chyba nie wierzy w bogów Greckich czy Rzymskich, ale bohaterowie mitologii, a przynajmniej ich imiona i cechy, przetrwały do dziś w postaci przysłów, bo kto z nas nie zna przysłowia o pięcie Achillesa, puszce Pandory, czy o stajni Augiasza?

Wiele też zawdzięczamy Sumerom i Inkom. Sześć tysięcy lat temu, na wiele stuleci przed Chrystusem, Galileuszem i Kopernikiem, żyli ludzie, którzy dokładnie znali historię powstania Ziemi i budowę Układu Słonecznego. Opisali to na... tabliczkach glinianych pismem klinowym.

Sumerowie żyli na terenach Mezopotamii, czyli Międzyrzeczu. Położone ono było pomiędzy dwiema wielkimi rzekami: Eufratem i Tygrysem, obecnie są to terytoria państwa irackiego. W ich delcie, nad zatoką Perską, utworzył się bardzo przyjazny dla życia ludzi obszar, których szybko został zaludniony. Suchy, gorący klimat nie sprzyjał jednak uprawom poza ujściem rzek, toteż w ludzie skupiali się tylko przy wybrzeżach, z czasem, gdy powstały kanały nawadniające, zaczęto przemieszczać się bardziej na północ. Równocześnie rozwijała się kultura starożytnego Egiptu. Pierwsze ślady osadnictwa sięgają ok. 8000 lat p.n.e. Kultura Międzyrzecza ukształtowała się jednak dopiero ok. 3100 r. p.n.e.

W starożytnej Mezopotamii powstała pierwsza cywilizacja - Sumerowie. To oni stworzyli potęgę państwa: wybudowali miasta, opracowali technikę rolną, zorganizowali strukturę władzy. Najważniejszymi miastami Sumerów był Ur i Uruk, natomiast znaczną rolę odgrywał także Lagasz. Nie stworzyli jednak jednego, wielkiego państwa, lecz charakterystyczne dla starożytności państwa-miasta. Miasta konkurowały ze sobą głównie o ziemię pod uprawy. Wytworzyła się władza świecka: na czele państwa stał król, jako jedyny sprawujący władzę, który także dowodził armią i był równocześnie najwyższym kapłanem. Mimo licznych wojen prowadzonych na terenach Międzyrzecza, Sumerowie wznosili pałace i świątynie, rzeźbili posągi, dokumentowali zwycięzców i osiągnięcia królów.

Najbardziej szokująca jest ich znajomość astronomii. Okazuje się, że sześć tysięcy lat temu Sumerowie wiedzieli, że Ziemia obraca się wokół Słońca i znali budowę Układu Słonecznego. Podzielili niebo na 12 znaków zodiaku. Wiedzieli jak rozmieszczone są wszystkie planety i znali historię ich powstania. A przecież Uran został odkryty w 1782, Neptun w 1846, a Pluton zaledwie w 1930 roku.

Według Sumerów, 4 miliardy lat temu w nasz system słoneczny wdarł się najeźdźca z głębin Kosmosu - Nibiru. Była to planeta wielkości Ziemi i - jak obliczyli naukowcy z NASA - musiała się poruszać się z prędkością 65 tys. km godz.

Wokół naszego Słońca krążyły wówczas: Merkury, Wenus, Mars, Tiamat ze swym księżycem, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun i Pluton. Poruszały się w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara.

Sumerowie opracowali system irygacyjny, czyli sieć kanałów nawadniających pola, by uzyskać lepsze plony. Musieli wykorzystać tak wylewy rzek, by nie zalały im plonów oraz aby w czasie letnich suszy nie brakowało wody. Wynalezienie przez Sumerów pisma jest jednym z ich największych osiągnięć. Najstarszą formą było pismo obrazkowe - piktogramy. Za ich pomocą można było przekazać nawet najbardziej skomplikowane informacje - np. z połączenia ust i wody wyszło słowo "pić". Z czasem obrazki stawały się bardziej schematyczne i tak powstał z nich alfabet zawierający ponad 700 znaków. Było to pismo klinowe, które swoją nazwę wzięło od spiczasto zakończonej trzciny - rysika, którym pisano na tabliczkach z miękkiej gliny. Sumerowie stworzyli szkoły, w których uczono pisma. Nauka trwała wiele lat.

Określili oni także system miar ciężkości i długości. Najmniejszą jednostką długości był palec, większą dłoń - cztery palce, stopa łokieć na końcu łokieć - siedem dłoni. Odległość między miastami określano w ilości dni potrzebnych do jej przebycia. Jednostką wagi natomiast był talent - ok. 30 kg.

Sumerowie mają całkowicie inną teorie jeśli chodzi o powstanie człowieka. Ich odkrycie rzuca nowe światło jeśli chodzi o tą sprawę. Ostatnio wiele mówi się o tym, że prawdopodobnie Afryka Południowa była miejscem narodzin homo sapiens. W tekstach sumeryjskich czytamy, iż bogowie wydobywali złoto na długo przed pojawieniem się ludzi. A że praca ta była zbyt ciężka, postanowili stworzyć siłę roboczą. I powstał człowiek. Na glinianych tabliczkach zapisana jest historia tego wydarzenia. Otóż najpierw próbowano wykorzystać do tego celu istoty humanoidalne, ale eksperymenty nie powiodły się.

Dalsze próby przeprowadzono z małpami człekokształtnymi. Jedna z tabliczek relacjonuje, że jajo samicy małpy zostało zapłodnione przez boga o imieniu Enki i umieszczone w łonie bogini-matki Nimursag. Istoty zrodzone w ten sposób były bezpłodne, miały wady nerek, wątroby, nie mogły utrzymać moczu. Dopiero eksperymenty, które dzisiaj możemy nazwać inżynierią genetyczną, przyniosły sukces. Pierwszą udaną serię ludzi nazwano Adamu!

Największe osiągnięcia Sumerów to:
· budownictwo z suszonej cegły
· zikkuraty (zigguraty) - monumentalne budowle, ze świątyniami ku czci boga - An
· wiedza dotyczącą nawadniania
· produkcja kolorowego szkła
· wynalezienie koła garncarskiego
· ceramika zdobiona wzorami figuralnymi i geometrycznymi
· osiągnięcia w dziedzinie nauki:
· rozwinięta matematyka i geometria:
· obliczanie powierzchni pól (już w 4-tysiącleciu p.n.e.)
· obliczanie stosunku obwodu koła do jego średnicy (pi)
· system sześć dziesiętny (do dziś stopnie i jednostki czasu)
· stworzenie pisma klinowego (ok. 3200 r. p.n.e.)
· "Epos o Gilgameszu" (3-tys. p.n.e.) -najstarsze znane dzieło literackie
· rozwinięta astronomia:
· rok oparty na fazach księżyca
· podział doby na 12 podwójnych godzin
· rozwinięte prawo:
· pierwsze kodeksy np.: przepisy prawne Urnammu z 3-tys. p.

W połowie trzeciego tysiąclecia przed naszą erą państwa-miasta Sumerów zostały zaatakowane przez Sargona I - dowódcę Akadów. Zbudował on wielkie imperium (pierwsze na świecie!), które przetrwało około 200 lat. Król koronował się Władcą Czterech Stron Świata. Stolicą Mezopotamii zamieszkałej przez Akadów był Babilon. Język akadyjski stał się wówczas językiem, jak to dzisiaj byśmy ujęli, "międzynarodowym". Według nas Sumerowie był to naród wynalazców lubiących „kombinować”. Prawdopodobnie byli oni bardzo inteligentni, ciekawscy i dociekliwi. Bez nich nasza cywilizacja byłaby „do tyłu” o wiele setek lat.

Inkowie zamieszkiwali obszary w Andach Centralnych, między rzekami Apurimac i Paucartambo. Ich osiągnięcia dotrwały do dzisiejszych czasów. Inkowie wznosili monumentalne kamienne budowle, konstruowane z potężnych bloków łączonych bez użycia zaprawy). Do największych osiągnięć Inków w dziedzinie budownictwa należą miasta o jednolitym planie szachownicy z licznymi monumentalnymi świątyniami i pałacami oraz potężne kamienne fortece. Nie znając wynalazku koła ani wozu, dokonali niezwykłego osiągnięcia, budując system dróg liczący ok. 20 tys. kilometrów. Rok w kalendarzu inkaskim liczył 365 dni, podzielonych na 12 miesięcy i rozpoczynał się od przesilenia grudniowego. W ciągu roku przypadało wiele uroczystości i świąt związanych przede wszystkim z kalendarzem rolniczym, a także z rodziną władcy.

Religia Inków opierała się głównie na kulcie Słońca, a pod koniec XV w. również i kulcie Stwórcy (viracocha).

Głowni bogowie Inków to:
Viracocha (Pan Nauczyciel Świata, Najstarszy, Starzec Nieba) - stwórca Ziemi, ludzi i zwierząt;
Inti - Bóg Słońca (syn boga Viracocha - stwórcy, ojciec pierwszego Inki) uważany za ojca wszystkich ikanskich władców, przedstawiany był jako ludzka twarz okolona promieniami słońca;
Mama-Kiyla - Matka księżyca i małżonka Inti, Inkowie wierzyli że płacząc roni srebrne łzy;
Apu Illapu - bóg deszczu i piorunów, prości ludzie właśnie do niego najczęściej składali modły, aby przysłał deszcz; jego świątynie budowano na wzniesieniach, gdy ludność potrzebowała deszczu, na szczytach świątyń składano ofiary (często z ludzi);
Chasca - uosobienie planety Wenus, była służącą słońca, składano jej hołd kilka razy dziennie, opiekunka młodych dziewcząt i dziewic;
hasca CoyllurC - bóg kwiatów, opiekun niezamężnych;
Cocomama - bogini szczęścia i zdrowia;
Ekkeko - bóg dostatku i bogactwa;
Ilyap'a - bóg pogody;
Kon - bóg deszczu i południowych wiatrów, brat Inti;
Mama Allpa - bogini opiekująca się żniwami i ziemią, leczyła bezpłodność;
Mama Cocha - bogini morza, zapewniała dobre połowy ryb, opiekunka rybaków i marynarzy, żona Viracocha;
Manco Capac - bóg ognia, syn Inti;
Pachacamac - twórca Ziemi, główny bóg i stwórca, brat Viracocha;
Supay - zły duch, bóg śmierci;
Zaramama - bogini ziarna, odpowiedzialna za jego wzrost

Dzieła pozostawione przez Inków i ich przodków, a także kolonialne pozostałości działalności Hiszpanów na kontynencie amerykańskim dobrze zachowały się do dnia dzisiejszego. Gigantyczne konstrukcje kultur przedinkaskich i samych Inków powstały dzięki determinacji i wytrwałości budowniczych i do dnia dzisiejszego zadziwiają.

Podsumowując
Gdyby nie osiągnięcia starożytnych cywilizacji nie wiadomo jak by się toczyły losy naszego życia. Może medycyna, matematyka, geometria i inne nauki nie były by nam znane.

Według mnie największe osiągnięcia to:
1. Rozwój rolnictwa i hodowli.
2. Rozwój miast.
3. Rzemiosło i handel.
4. Silne i dobrze zorganizowane państwa.
5. Rozwój religii.
6. Wynalezienie pisma.
7. Pierwszy zbiór praw.
8. Wielkie budowle starożytnego świata
a. Piramidy w Gizie
b. Chiński Wielki Mur
c. Budowle znane z przekazów historycznych

Wydaje mi się, że nie zdajemy sobie sprawy ile wynalazków ze starożytności przetrwało do dziś i w jak wielkim stopniu ułatwiają nasz życie.