W czasie wojny milczą prawa.

Już od najdawniejszych czasów, do lat nam współczesnych okres wojen i konfliktów zacierał wszelkie prawa. Łamane były prawa pisane i kodeksowe, jak również i te jeszcze niepisane, a wynikające z tradycji, obrzędu i kultury.

Słowa Cycerona „w czasie wojny milczą prawa”, choć wypowiedziane przed naszą erą są trafne i wiecznie aktualne. Mają wymiar ponadczasowy. Na potwierdzenie powyższych słów chciałbym przybliżyć okres II wojny światowej i odwołać się do powieści A. Kamieńskiego pt. „Kamienie na Szaniec” oraz do wybranych wierszy Tadeusza Różewicza i Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.

W „Kamieniach na Szaniec” autor opisuje autentyczne postacie ludzi, o których możemy powiedzieć, ze tworzyli historię tamtych czasów. Ci ludzie to Zośka, Rudy i Alek, którzy w momencie wybuchu wojny byli absolwentami gimnazjum. Wszyscy wyrośli w atmosferze patriotyzmu, poszanowania godności, wolności i życia człowieka. Byli młodymi ludźmi spragnionymi miłości, zabawy i swobody. Mieli prawo do dalszej nauki, zdobywania wykształcenia i służenia krajowi swoją wiedzą. Wojna odebrała im te możliwości i zniszczyła perspektywy. Odebrała im poczucie bezpieczeństwa i ograniczyła ich wolność osobistą. Zmusiła do prowadzenia podwójnego życia tak, jak Alka, który musiał przed ukochaną osobą ukrywać swoje działania. Okupacja zmusiła ich, aby stali się dorosłymi, odpowiedzialnymi ludźmi bez fazy przejściowej, czyli młodości.