Informacja genetyczna i jej odczytywanie

>>>DNA
Kwas deoksyrybonukleinowy. Zawiera geny.
~Składa się z dwóch spiralnie skręconych, równo odległych od siebie nici, których szkielet tworzą deoksyryboza (cukier) i reszta fosforanowa. Taki model nazywa się podwójną helisą.
~Każda nić złożona jest z połączonych ze sobą nukleotydów.
~Nukleotydy w DNA różnią się między sobą zasadami azotowymi, którymi moga być: adenina (A), tymina (T), guanina (G) i tymina (T).
~Nić DNA ma szerokość ok. 2 nanometrów.

>Zasady azotowe
Są składnikami nukleotydu skierowanymi do wnętrza cząsteczki podwójnej helisy DNA.
Łączą się ze sobą słabymi wiązaniami wodorowymi. Tworzą je między sobą jedynie ściśle określone zasady:
~(A) adenina z (T) tyminą;
~(G) guanina z (C) cytozyną;
Wyznacza to kolejność zasad w drugiej nici, bo muszą być zgodne. Jest to komplementarność wiązań.

>>>RNA
Kwas rybonukleinowy. Jest znacznie bardziej aktywny chemicznie niż DNA.
~Jego cząsteczki są jednoniciowe.
~W zasadach azotowych zamiast tyminy posiada uracyl (U).

>>GEN
Reakcje biochemiczne są regulowane za pomocą enzymów (białek).
Informacja genetyczna, która jest przekazywana dziedzicznie, dotyczy budowy białek. Jest ona zakodowana w kolejności zasad azotowych w DNA. Określa ona kolejność aminokwasów we wszystkich białkach organizmu.
Gen jest odcinkiem nici, który koduje budowę jednego białka.

>KODOWANIE DNA
Kod genetyczny jest zapisywany za pomocą kodu trójkowego, w którym każde trzy klejne nukleotydy tworzą kodon. Istnieją tzw. kodony stop, które oznaczają zakończenie zapisu budowy jednej cząsteczki białka.

>Uniwersalność
Polega na tym, że dokładnie te same kodony u wszystkich organizmów oznaczają te same aminokwasy. Świadczy to o jedności organizmów, że powstału od jednego przodka.

>ODCZYTYWANIE INFORMACJI GENETYCZNEJ
DNA nie opuszcza jądra, więc potrzebuje mRNA jako pośrednika, przenoszącego informacje na rybosomy.
~transkrypcja- przepisywanie poszczególnych genów z DNA na mRNA; nicie DNA rozplątują się na pewnym odcinku i łączą się z pojedynczą nicią mRNA i na zasadzie komplementarności dopasowywana (z tą różnicą, ze tyminę zastępuje uracyl);
~translacja- gdy nić mRNA przedostanie się na rybosomy, zaczyna się proces tłumaczenia inf. genetycznej;
~biosynteza białka- dopasownaie poszczególnych aminokwasów w rybosobie do nici mRNA;

PODSUMOWANIE
~Materiałem genetycznym jest kwas deoksyrybonukleinowy (DNA).
~Odcinki podwójnej helisy, zawierające inf. o budowie białek są genami. Gen, który stanowią poszczególne nukleotydy, jest przepisywany na mRNA, będący matrycą do syntezy cząsteczki białka.
~Kod genetyczny jest trójkowy, co oznacza, że trójka nukleotydów -kodon- zawiera informacje o jednym aminokwasie.
~Cechą kodu genetycznego jest uniwersalność.
~Organizm człowieka zawiera kilkadziesiąt tysięcy genów.