Majątek trwały i obrotowy w przedsiębiorstwie

Składniki majątku posiadane przez przedsiębiorstwo można podzielić na majątek trwały i obrotowy (aktywa). O zaliczeniu poszczególnych składników do którejś z tych grup decyduje rodzaj majątku, jego wartość lub okres użytkowania oraz rola jaką spełnia
w działalności danego przedsiębiorstwa.

MAJĄTEK TRWAŁY

Charakteryzuje się przeważnie długim okresem użytkowania i znaczną wartością.

W jego skład wchodzi:
1. Rzeczowy majątek trwały
2. Finansowy majątek trwały
3. Wartości niematerialne i prawne

RZECZOWY MAJĄTEK TRWAŁY

ŚRODKI TRWAŁE - zużywają się stopniowo zachowując przy tym swoją naturalną postać. Zalicza się do nich grunty, budynki, środki transportu, urządzenia techniczne i inne środki długotrwałego użytkowania (powyżej 1 roku). Do środków trwałych zalicza się także obce środki trwałe używane przez dane przedsiębiorstwo. Jeżeli jednostka korzysta z tych środków ma prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych). Polegają one na zmniejszaniu wartości początkowej środka trwałego o wysokość odpisów amortyzacyjnych
(umorzeniowych)

INWESTYCJE ROZPOCZĘTE - oznacza koszty bezpośrednio związane z nie zakończoną jeszcze budową, montażem lub przekazaniem do używania nowego lub ulepszeniem już istniejącego środka trwałego.
Środki trwałe wraz z inwestycjami rozpoczętymi stanowią rzeczowy majątek trwały przedsiębiorstwa.

FINANSOWY MAJĄTEK TRWAŁY - należą do niego:

UDZIAŁY – mogą być wnoszone do spółek w formie pieniężnej lub rzeczowej . Wartość udziałów ustala się poprzez ich wycenę na dzień wniesienia do spółki.

AKCJE – papiery wartościowe świadczące o udziale jego właściciela w kapitale spółki akcyjnej, dający mu prawo do dywidendy

DŁUGOTERMINOWE PAPIERY WARTOŚCIOWE - zaliczamy do nich te które zostały uznane za lokaty i których termin spłaty przypada co najmniej po upływie roku od daty,
na jaka sporządzone jest sprawozdanie finansowe

UDZIELONE DŁUGOTERMINOWE POŻYCZKI – kwoty należne, których okres spłaty
na dzień bilansowy jest dłuższy niż rok

INNE FUNDUSZOWE SKŁADNIKI MAJĄTKU TRWAŁEGO

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE - są to nabyte prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania o okresie użytkowania dłuższym niż rok.
Wartości niematerialne i prawne można podzielić na grupy:

NABYTE PRAWA MAJĄTKOWE – zalicza się do nich prawo użytkowania wieczystego gruntu, w tym również nadwyżkę pierwszej opłaty nad opłatą roczną. Poza tym do praw tych można zaliczyć także prawa autorskie, prawa do projektów, wynalazków, patentów wzorów itp.

NABYTE PROGRAMY KOMPUTEROWE – o przewidywalnym okresie użytkowania dłuższym niż 1 rok. Mogą być one wykorzystane na własne potrzeby lub też oddane innej jednostce

WARTOŚĆ FIRMY – stanowi różnicę pomiędzy ceną nabycia określonej jednostki
(lub jego części) a niższą od niej wartością rynkową składników majątkowych danej jednostki (lub jej części). W przypadku gdy wartość firmy jest niższa
od wartości rynkowej składników majątkowych jej wartość stanowi cenę jej nabycia

KOSZTY PRAC ROZWOJOWYCH – koszty związane z badaniami lub w innymi sposobami uzyskiwania wiedzy, których wynik może być wykorzystany do produkcji nowych lub ulepszonych, określonych produktów lub technologii.

Koszty te mogą być zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych jeżeli:
- produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone
- techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii,
- koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.

MAJĄTEK OBROTOWY

Zgodnie z uproszczoną definicją majątek obrotowy jest to majątek którego składniki tracą swoją postać naturalną w stosunkowo krótkim czasie. Składniki te biorą bezpośredni udział w działalności gospodarczej danego przedsiębiorstwa, a co się z tym wiąże znajdują się w ciągłym ruchu i przechodząc przez kolejne fazy działalności przyjmują coraz inną postać

W skład majątku obrotowego wchodzą:
1. Środku pieniężne
2. Papiery wartościowe
3. Zapasy
- materiały
- towary
- produkty pracy
4. Należności

ŚRODKI PIENIĘŻNE - obejmują gotówkę i bony pieniężne w kasie, pieniądze ulokowane
na rachunkach bankowych, weksle i czeki obce.

PAPIERY WARTOŚCIOWE (krótkoterminowe) – zalicza się do nich:
- udziały i akcje obcych przedsiębiorstw przeznaczone do odsprzedaży
- obligacje innych jednostek gospodarczych i obligacje państwowe
- czeki i weksle obce płatne w okresie dłuższym niż 3 miesiące od daty ich wystawienia
- zakupione akcje i udziały własne do zbycia

ZAPASY

MATERIAŁY - zużywają się całkowicie w procesie produkcyjnym, często tracą przy tym swoją postać naturalną. Cała ich wartość przechodzi na wytwarzane produkty.
W skład materiałów mogą wchodzić:
- przeznaczone do zużycia surowce
- materiały podstawowe i pomocnicze
- półfabrykaty obcej produkcji
- opakowania itp.

TOWARY - są to rzeczowe składniki majątku nabyte przez jednostkę w celu sprzedaży

PRODUKTY PRACY - obejmują:
- produkty gotowe - składniki majątku które przeszły przez wszystkie fazy produkcyjne i zostały przeznaczone do sprzedaży,
- produkcję nie zakończoną - należy do nich produkcja w toku, półfabrykaty oraz roboty i usługi przed ich zakończeniem

NALEŻNOŚCI - są to kwoty pieniężne należne jednostce od osób trzecich (nabywców, odbiorców usług itp.). Należności występują przeważnie w momencie sprzedaży
nie ma miejsca natychmiastowe dokonanie zapłaty za towary lub usługi.