Układ wydalniczy u człowieka - budowa.

Układ wydalniczy to inaczej układ moczowy, który usuwa z organizmu produkty przemiany materii. Zbudowany jest z dwóch nerek odchodzących od nich moczowodów (po jednym od każdej nerki), które odprowadzają mocz to pęcherza moczowego zakończonego cewką.

Nerki znajdują się po grzbietowej części ciała, są fasolkowatego kształtu, a do górnej powierzchni przylegają gruczoły nadnerczowe. Są one odpowiedzialne za filtrowanie krwi. Do nerek doprowadzana jest tętnica nerkowa i żyła nerkowa. Na przekroju podłużnym nerki zauważamy zewnętrzną warstwę mocno ukrwioną jest to kora nerkowa, wewnętrzną warstwę ciemniejszą o nazwie rdzeń nerkowy oraz wolna przestrzeń zwaną miedniczka nerkową.

Podstawową jednostką czynnościowo-strukturalną jest nefron, który składa się z torebki Bowmana oraz kanalików nerkowych. Kłębuszek nerkowy, czyli splot włosowatych naczyń krwionośnych (odgałęzienia tętnicy nerkowej) otoczony jest przez torebkę. Sam nefron znajduje się w korze nerkowej natomiast jego kanaliki znajdują się w rdzeniu nerki, gdzie tworzą piramidy nerkowe podstawą skierowane do kory, a wierzchołkami do wewnątrz. W wierzchołku piramidy znajdują się kielichy nerkowe które mają ujście do miedniczki nerkowej.

Różnica w średnicy tętniczki doprowadzającej i odprowadzającej (ta pierwsza jest szersza) powoduje wzrost ciśnienia krwi i szybszą dyfuzję w nefronu. Wewnętrzna strona torebka Bowmana zbudowana jest z cienkiego nabłonka jednowarstwowego płaskiego, natomiast zewnętrzna ścianka jest grubsza, aby chronić przed utrata szkodliwych substancji na zewnątrz nefronu.

W torebce po odfiltrowaniu substancji z krwi powstaje mocz pierwotny składający się z dużej ilości wody, soli mineralnych, glukozy, mocznika, cukrów i aminokwasów. Ma on bardzo podobny skład do osocza.

Mocz pierwotny przepływając kanalikami pierwszego i drugiego rzędu zostaje poddany dwóm procesom: resorpcji oraz sekrecji.

Resorpcja jest to odciąganie substancji od moczu pierwotnego do naczyń krwionośnych oplatających kanaliki, powoduje to zagęszczenie moczu. Resorpcji ulegają woda, niektóre sole mineralne, glukoza i aminokwasy. Resorpcje dzielimy również na dwa typy: obowiązkowa i nadobowiązkowa. Resorpcja obowiązkowa zachodzi w kanalikach pierwszego rzędu jest po prostu obowiązkowa, natomiast resorpcja nadobowiązkowa może zachodzić w kanalikach drugiego rzędu i zależy ona od stanu w jakim się znajdujemy, jeśli dostarczamy wystarczająca ilość wody resorpcja ta nie zachodzi.

Sekrecja jest to umieszczanie substancji szkodliwych w moczu, czyli zwiększanie stężenia np. mocznik, amoniak, toksyny rozpuszczalne w wodzie i niektóre zbędne jony.

Tak powstaje mocz ostateczny inaczej wtórny spływający kanalikami zbiorniczymi do moczowodów i pęcherza.

Moczowód to rurka, która wykonuje ruchy perystaltyczne (robaczkowe) aktywnie sprowadzając mocz w dół do pęcherza. Na pograniczu moczowodu z pęcherzem znajduje się fałd tkanki tworzący zastawkę, która zapobiega cofaniu się moczu z pęcherza.

Pęcherz moczowy to przejściowy zbiornik moczu, zbudowany z mięśnia gładkiego. Gdy mocz spływa do niego on może rozciągnąć się. W ściankach znajdują się mechanoreceptory, które reagują na stopień naprężenia ściany. W dolnej części pęcherza znajduje się zwieracz zbudowany z mięśnia poprzecznie prążkowanego, czyli zależnego od woli człowieka. Cewka moczowa u kobiet jest o wiele mniejsza niż u mężczyzn :P