Uzasadnij twierdzenie, że twórczość Mikołaja Reja i fraszki Jana Kochanowskiego są zwierciadłem epoki.

Epoka renesansu narodziła się we Włoszech. Nazwa jej pochodzi od francuskiego słowa „renaissance” oznaczającego odrodzenie. Po epoce średniowiecza nastąpiły zmiany polityczne i społeczne. Nastąpił upadek znaczenia kościoła katolickiego. Rozwinął się handel i przemysł, ludność mieszczańska wzbogaciła się i zaczęła wzrastać jej rola w życiu społecznym, kulturalnym i politycznym.

Nową epokę cechował zwrot ku życiu ziemskiemu. Człowiek uważał się za istotę najważniejszą. Przewodnim hasłem było: cieszyć się życiem i nie stronić od tego co jest ziemskie.
Jako dewizę renesansu uznano słowa komediopisarza rzymskiego Terencjusza:
„ Jestem człowiekiem i nic co ludzkie nie jest mi obce ”. Ideałem renesansu był człowiek wykształcony, odważny w poszukiwaniach prawdy i wiedzy.

Mikołaj Rej urodził się w Żurawnie koło Halicza w zamożnej rodzinie ziemiańskiej. Uczęszczał do różnych szkół, ale niewiele się w nich nauczył, gdyż bardziej niż nauka pociągały go zabawy i wesołe towarzystwo. Dopiero jako młodzieniec na dworze Andrzeja Tęczyńskiego, zawstydzony swym nieuctwem zaczął się dokształcać, przyjmując humanistyczne zamiłowanie do nauki. Po opuszczeniu dworu Tęczyńskiego osiadł Rej na wsi, ale brał aktywny udział w życiu publicznym.
Wnikliwie obserwował życie i ludzi. Zyskał sobie dużą popularność wśród szlachty, dzięki swemu sposobowi życia – zawsze dowcipny, wesoły, pełen mądrości życiowej. Mieszkał na terenie Małopolski. Był działaczem reformacji ( z przekonań był Kalwinem ).

Mikołaj Rej był bystrym obserwatorem życia, posługiwał się bardzo barwnym, obrazowym językiem, posługiwał się dialektem charakterystycznym dla regionu krakowskiego (liczne zdrobnienia).

W utworze „ Krótka rozprawa między trzema osobami Panem, Wójtem a Plebanem” Rej nawiązuje do tradycji dialogów. Utwór – to rozmowa przedstawicieli trzech stanów: pana , proboszcza i wójta. Tematem są stosunki panujące w ówczesnej Polsce. Rej bardzo krytycznie ocenia duchowieństwo oraz szlachtę a w obronę bierze chłopów.

Pan oskarża Plebana za nad użycia duchowieństwa, jego chciwość i rozpustę. Mówi, że księża nie wykonują swoich obowiązków, nadużywają alkoholu, nakładają opłaty na ludność. Pleban wytyka Panu złe funkcjonowanie instytucji szlacheckich, zwłaszcza sądownictwa oraz przekupywanie posłów na sejm, brak troski o sprawy ojczyzny. Wójt z kolei dochodzi do wniosku, że duchowieństwo i szlachta porozumieją się a chłop i tak ponosi największe ciężary na rzecz państwa, płaci podatki i jest narażony na rabunki żołnierskie, bo nie posiada praw obywatelskich.

Mikołaj Rej jest również autorem utworu paranetycznego pt. „Zwierciadło”, którego częścią jest
„Żywot człowieka poczciwego”. Jest też autorem figlików czyli fraszek.

Rej stwierdza, że o szlachectwie nie decydują jego zewnętrzne oznaki ( herby, pieczęcie itp.), tylko zasady moralne, które czynią człowieka szlachetnym i honorowym.

Według Reja człowiek szlachetnie urodzony powinien unikać pychy, a zatem powinien być skromny. Autor przedstawia szlachcica jako człowieka próżnego, dbającego o swoje interesy.

Rytm życia ziemianina – szlachcica określają pory roku. Rej podkreśla, że człowiek jest szczęśliwy, gdy umie pogodzić swe życie z rytmem natury. Mikołaj Rej w swych utworach przedstawia problemy polityczne, religijne i obyczajowe Rzeczpospolitej. Polska w XVI wieku była podzielona na stany. Duchowieństwo i szlachta dbali tylko o swoje dobra i interesy a biedni chłopi byli wykorzystywani przez te dwa stany. Wnikliwym obserwatorem epoki był wybitny Polak Jan Kochanowski. Urodził się w Sycynie w województwie sandomierskim. Pochodził ze średnio zamożnej rodziny szlacheckiej . W wieku 14 lat rozpoczął na Akademii Krakowskiej. W latach 1551 – 1592 studiował na uniwersytecie w Królewcu.
W roku 1552 wyjechał do Włoch i przebywał tam 5 lat, studiując na sławnym uniwersytecie w Padwie. Zdobył tam gruntowne wykształcenie filozoficzne, ukoronowane doskonałą znajomością łaciny, greki oraz literatury starożytnej. W 1557 Kochanowski powraca do kraju na wieść o śmierci matki od której otrzymuje w spadku Czarnolas.

Kochanowski we fraszkach pisze o sprawach codziennych zwykłych ludzi. Człowiek oprócz pracy powinien mieć czas na przebywanie w dobrym towarzystwie, na dobrą zabawę i na śmiech. We fraszce „ O Doktorze Hiszpanie” przedstawiony jest Hiszpan, Piotr Roizjusz, poeta i prawnik. Uczestniczył on w zabawach dworzan, którzy często przy kielichu spędzali całe wieczory i noce.
Bohater ukradkiem wymknął się z biesiady, lecz dworzanie nie mogąc darować mu ucieczki, postanowili dostać się do jego komnaty. Mimo zamkniętych drzwi(„Doktor nie puścił lecz drzwi puściły”) „odwiedzili” śpiącego doktora i zmusili go do wzięcia udziału w zabawie.
Nazajutrz wstał pijany choć kładł się trzeźwy.

W innej fraszce „ O Koźle” autor przedstawia podobną sytuację. Pewien szlachcic o nazwisku Kozioł wracał do domu po obficie zakrapianej alkoholem biesiadzie. Nie mógł trafić, zapytał więc zapytał przechodnia, którędy ma iść. Ten usłyszawszy nazwisko szlachcica kazał iść mu do chlewu.

We fraszkach „O Doktorze Hiszpanie ” i „ O Koźle ” Kochanowski ukazuje najulubieńszą rozrywkę dworzan : późne biesiady połączone z pijaństwem. Poeta wyśmiewa ten sposób spędzania czasu i ośmiesza pijanych szlachciców, którzy kompromitują się w oczach innych ludzi. Potępia też zwyczaj zmuszania do picia wbrew czyjejś woli.

Twórczość Mikołaja Reja i fraszki Jana Kochanowskiego są zwierciadłem epoki ponieważ przedstawiają zachowanie ludzi, sposób myślenia, poglądy tamtego okresu.
Nie wszystkim udałoby się przedstawić dzisiejszy świat tak jak Kochanowskiemu udało się przedstawić życie codzienne człowieka renesansu, jego wady i zalety często w sposób humorystyczny ale zarazem prawdziwy i wnikliwy. Zarówno utwory Mikołaja Reja jak i
Jana Kochanowskiego przedstawiają obraz obyczajów epoki renesansu oraz wartości cenione przez ludzi odrodzenia.